व्यापाररक्षणवादी नीतीचा अवलंब करणे म्हणजे स्वत:ला अंधाऱ्या खोलीत डांबून घेण्यासारखे आहे. त्यामुळे पाऊस-वारा बाहेरच ठेवता येतो. पण त्यामुळे हवा आणि प्रकाशही बाहेरच राहतो. चीनचे अध्यक्ष क्षी जिनिपग यांचे हे विधान. ही त्यांनी अमेरिकेचे नवनिर्वाचित अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांना लगावलेली चपराक तर आहेच, परंतु चीनसारखा ‘भिंतीआडचा’ देश सध्या कोणत्या पद्धतीने विचार करीत आहे हेही यातून दिसत आहे. या दृष्टीने जिनपिंग यांनी स्वित्र्झलडमील दावोस येथे सुरू झालेल्या जागतिक आर्थिक परिषदेत केलेले भाषण अत्यंत अर्थपूर्ण आहे. तसे जिनपिंग यांचे हे भाषण धक्कादायकच म्हणावयास हवे. ते अशासाठी, की चीनने गेल्या काही दशकांत काही अंशी आणि देशातील काही ठिकाणीच भांडवलशाहीचा पदर धरला असला, तरी हा देश अजूनही कम्युनिस्ट आहे. कम्युनिस्ट पक्ष कितीही आंतरराष्ट्रवादी गाणी गात असले, जय जगत म्हणत असले, तरी त्यांचा हा आंतरराष्ट्रवाद नेहमीच जागतिकीकरणाच्या विरोधात उभा असलेला दिसलेला आहे. अनेक डाव्यांचा अजूनही जागतिकीकरणाला विरोध आहे. असे असताना कम्युनिस्टांचा बालेकिल्ला असलेले एक राष्ट्र जागतिक आर्थिक परिषदेच्या मंचावरून संरक्षणवादी धोरणांना विरोध करताना जागतिकीकरणाची बाजू मांडत असेल, तर ते धक्कादायकच म्हणावयास हवे. याबाबत कोणी देर आए दुरुस्त आए असेही म्हणू शकेल. परंतु त्यात अडचण एवढीच आहे, की आजवर जागतिकीकरणाचा डिंडिम पिटणारी पाश्चात्त्य विकसित राष्ट्रे मात्र संरक्षणवादाच्या दिशेने निघाल्याचे दिसत आहे. डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या विजयाची जी अनेक कारणे दिली जातात, त्यातील एक कारण हेही आहे की त्यांनी निवडणूक प्रचारात सातत्याने संरक्षणवादी नीतीची पाठराखण केली. अमेरिकेतील कंपन्यांनी आपले कारखाने अन्य देशांत नेऊ नयेत म्हणून त्यांनी चालविलेली दमबाजी येथपासून एचवनबी व्हिसाची व्यवस्था बदलण्यासंदर्भात त्यांनी दिलेली आश्वासने येथपर्यंत हेच सूत्र दिसले आहे. हा संरक्षणवाद केवळ अमेरिकेतच फोफावतो आहे, असे नाही, तर अन्य युरोपीय राष्ट्रांतही तेच दिसते आहे. ब्रिटनने युरोपियन संघातून फुटून बाहेर पडण्याचा जो निर्णय घेतला, त्यामागे हीच भूमिका आहे. अशा परिस्थितीत चीन आज जागतिकीकरणाची वाहवा करीत आहे. जगासमोर आज अनेक समस्या आहेत. परंतु त्यातील कित्येक समस्यांना आर्थिक जागतिकीकरण कारणीभूत नाही, असे जिनपिंग सांगत आहेत. एवढेच नव्हे, तर राष्ट्रांना आपापला विकास करण्याचा अधिकार आहे. परंतु त्यांना अधिक व्यापक दृष्टिकोनातून आपल्या हिताकडे पाहिले पाहिजे. आपले हित सांभाळताना त्यातून इतरांच्या हिताला बाधा येणार नाही हे पाहिले पाहिजे, असा सल्ला ते देत आहेत. याचे कारण केवळ चीनच्या महत्त्वाकांक्षांमध्ये शोधता येणार नाही. औद्योगिक प्रगतीच्या पुढच्या पायरीवर गेलेले प्रत्येक राष्ट्र जागतिकीकरणाकडे वळणे ही अपरिहार्यता आहे. ती चीनमध्ये दिसली. ती भारतात जाणवत आहे. चीन तर जागतिक बाजारपेठ काबीज करण्याच्या मोहिमेवरच आहे. तिला अन्य देशांच्या - खास करून - अमेरिकेसारख्या राष्ट्रांच्या - संरक्षणवादी नीतीने खीळ बसणार असेल, तर हा देश त्यास जोरदार विरोध करणार हे नक्की. या व्यापारयुद्धातून कोणाही एकाचा विजय होणार नाही. हरतील ते दोघेही, असे जिनपिंग जेव्हा सांगतात तेव्हा त्यांचा इशारा स्पष्ट असतो. ट्रम्प यांच्यासारखे नेते तो लक्षात घेतात की नाही हा भाग वेगळा. भारताने मात्र चीनच्या या जागतिकीकरणवादी भूमिकेकडे सतर्कतेने पाहिले पाहिजे.