ग्रामीण तसेच शहरी भागात हिवतापाचे नियंत्रण करणे हे राष्ट्रीय कीटकजन्य रोग नियंत्रण कार्यक्रमांचे उद्दिष्ट आहे. याकरिता शहरी व ग्रामीण भागात हिवताप नियंत्रणाचे काम सर्वसमावेशक पद्धतीने चालविण्यासाठी या योजनेची आखणी करण्यात आली आहे. या कार्यक्रमांतर्गत शहरी भागात अळीनाशक फवारणी, हिवताप रुग्ण शोधून त्यांच्यावर समूळ उपचार करणे. यावर विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात येणार आहे.

उद्दिष्टे

  • शक्य त्या सर्व उपाययोजना अमलात आणून कीटकजन्य आजाराचा प्रादुर्भाव कमी करून प्रसार रोखणे.
  • हिवतापाने होणारे मृत्यू रोखणे.
  • हिवतापाचा प्रादुर्भाव व प्रसार कमी करणे.

धोरण

  • नागरी हिवताप योजनेंतर्गत धोरणाचे दोन प्रमुख भाग पुढीलप्रमाणे आहेत – १) परजीवी नियंत्रण २) कीटक नियंत्रण
  • परजीवी नियंत्रण :- रुग्णायलये, दवाखाने (खाजगी व सरकारी ) यांच्या मार्फत हिवताप रुग्णांना समूळ उपचार करणे तसेच मोठय़ा शहरांमध्ये महानगरपालिका, रेल्वे, सैन्यदल या संस्थांच्या सार्वजनिक आरोग्य विभागाच्या मदतीने मलेरिया क्लिनिकची स्थापना करणे.
  • कीटक नियंत्रण:- कीटक नियंत्रणात खालील बाबींचा समावेश होतो.
  • डासांची उत्पत्ती रोखणे.
  • अळीनाशकाचा वापर करणे.
  • अळीभक्षक गप्पीमासे व वापर करणे.
  • कीटकनाशक फवारणी.
  • किरकोळ अभियांत्रिकीद्वारे डासांची उत्पत्ती कमी करणे.
  • कीटक नियंत्रणासाठी कायदेशीर उपाययोजनांची अंमलबजावणी करणे.
  • नागरी कायद्याचा वापर करून घरगुती, सरकारी, व्यापारी, इमारती इत्यादी ठिकाणी होणाऱ्या डासोत्पत्तीवर नियंत्रण ठेवणे.
  • नाले, तळी, तलाव, इत्यादी ठिकाणी अळीनाशकाचा वापर करणे.
  • गप्पीमासे सोडणे.