साधारण ४३ वर्षांपूर्वीची, १९७१ सालची ही घटना. अमेरिकेने व्हिएतनाममध्ये जे उद्योग केले त्याचा साद्यंत अहवाल संरक्षण खात्याने तयार केला होता आणि त्यात अमेरिकी लष्कराने केलेल्या अमानुष उद्योगांचा सविस्तर तपशील होता. सरकारी कार्यालयातून या माहितीला पाय फुटू लागले होते. पत्रकारांच्या हाती ती पडली आणि तिचे काय करायचे, असा प्रश्न निर्माण झाला. ती प्रसिद्ध करणे हे सरकारसाठी संकटकारक होते आणि त्यामुळे ती माहिती कोणत्याही परिस्थितीत प्रकाशित होणार नाही, असेच संबंधितांचे प्रयत्न होते. अडथळा होता तो एकच. बेन्जामिन बेन ब्रॅडली. वॉशिंग्टन पोस्टचे कार्यकारी संपादक असलेल्या ब्रॅडली यांनी अभूतपूर्व असा कणखरपणा दाखवत ही सर्व माहिती प्रकाशित केली. पेंटागॉन पेपर्स ही इतिहासात अत्यंत गाजलेली मालिका ती हीच. त्यानंतर तीन वर्षांनी एका निवांत रविवारी दुपारी पोस्टच्या गुन्हेगारीचे वृत्तांकन करणारा वार्ताहर एक साध्या घरफोडीची माहिती देत होता. त्या गुन्हय़ातील आरोपीच्या खिशात एक डायरी सापडली होती. तीत नोंद होती हंट नावाच्या अधिकाऱ्याची आणि पुढे होता एक दूरध्वनी क्रमांक. त्या वार्ताहराने ती माहिती ब्रॅडली यांच्या कानावर घातली. ब्रॅडली यांना क्षणात तिचे महत्त्व लक्षात आले. तो दूरध्वनी क्रमांक होता अमेरिकी अध्यक्षांच्या निवासस्थानाचा- व्हाइट हाउसचा. ब्रॅडली यांनी एका तरुण वार्ताहराला त्यात अधिक माहिती शोधण्याच्या कामावर जुंपले. त्या तरुण पत्रकाराने त्यावर जीव तोडून काम केलं. त्यातूनच जन्माला आले पत्रकारितेच्या इतिहासात गाजलेले, अजूनही चर्चेत असलेले मोठे प्रकरण वॉटरगेट आणि तो तरुण पत्रकार म्हणजे बॉब वुडवर्ड. त्याला पुढे कार्ल बर्नस्टीन हा आणखी एक वार्ताहर येऊन मिळाला आणि शोधपत्रकारितेचा एक आदर्श नमुना जन्माला आला. या दोघांच्या मागे अचल पाठिंबा होता तो बेन ब्रॅडली यांचाच. या प्रकरणात वार्ताहरांना गुप्त माहिती देणारी डिप थ्रोट ही व्यक्ती एफबीआयचे सहसंचालक मार्क फेल्ट हे आहेत हे वुडवर्ड आणि बर्नस्टीन यांच्याखेरीज माहीत असणारी एकमेव व्यक्ती होती, ती म्हणजे ब्रॅडली. पेंटागॉन पेपर्स ते वॉटरगेट हा सगळा तणावटप्पा या ब्रॅडली यांनी लीलया पेलला. कोणाहीविरोधात लिहा, पण बातमी अचूक असायला हवी, असे आपल्या वार्ताहरांना बजावत, त्यांना धावडावत उत्तम बातमीदारी करून घेणारा, त्या बातमीवर उत्तम संस्कार करण्यासाठी झटणारा आणि इतक्या खबरदारीनंतरही काही गफलत झाल्यास त्याची जबाबदारी स्वीकारणारा असा आदर्शवत संपादक ब्रॅडली यांचे वयाच्या ९३ व्या वर्षी अमेरिकेत निधन झाले. अत्यंत धनाढय़ घरातला जन्म असूनही आयुष्याला विविधांगांनी भिडणारे बेन दुसऱ्या महायुद्धात लढण्याचा वगैरे अनुभव घेतल्यानंतर पत्रकारितेत आले. सुरुवात न्यूजवीक या साप्ताहिकातून आणि नंतर आयुष्याची अखेर होईपर्यंत ‘द वॉशिंग्टन पोस्ट’ दैनिकात त्यांनी पत्रकारिता केली. त्यांच्या कारकिर्दीत वॉशिंग्टन पोस्टने उत्तम पत्रकारितेसाठीचे तब्बल १८ पुलित्झर पुरस्कार जिंकले. ही संख्या १९ झाली असती; परंतु पोस्टच्या एका बातमीदाराची पुलित्झर विजेती बातमी बनावट असल्याचा संशय आला आणि ब्रॅडली यांनी त्या प्रकरणाची संपूर्ण चौकशी करण्याची मागणी केली. चौकशीत ती बातमी खोटी असल्याचे सिद्ध झाले. त्या वेळी ब्रॅडली यांनी समस्त व्यावसायिकांची जाहीर माफी मागितली आणि आपल्या पदाचाही राजीनामा दिला. परंतु वॉशिंग्टन पोस्ट चालवणाऱ्या ग्रॅहम कुटुंबीयांनी तो फेटाळला. पत्रकारिता काही मूल्यांनी करावयाची असते आणि ती मूल्ये काळ बदलला तरी शाश्वत असतात, त्यांच्याशी तडजोड करावयाची नसते, असे ब्रॅडली मानत. त्यांच्या निधनाने आधुनिक पत्रकारितेतील एका शककर्त्यांचा अंत झाला आहे. ‘लोकसत्ता’ परिवारातर्फे त्यांना विनम्र श्रद्धांजली.