भारत समूहाचा अंग असलेली भारत रसायन ही कीटकनाशके बनवणारी मुख्य कंपनी आहे. १९८९मध्ये भारत रसायनची स्थापना झाल्यानंतर गेल्या २८ वर्षांत कंपनीने उत्तम विस्तार करून प्रगती केली आहे. भारत इन्सेक्टिसाइड आणि बीआर अ‍ॅग्रोटेक या दोन सहयोगी कंपन्यादेखील भारत रसायनला हातभार लावत आहेत. हरयाणा, गुजरात, जम्मू आणि हिमाचल प्रदेश या चार राज्यांत कंपनीचे पाच कारखाने असून लवकरच तेलंगणा येथील मेडकमध्ये कंपनी आपल्या उत्पादन केंद्राचे आधुनिकीकरण करीत आहे. भारतातील बऱ्याच राज्यांत शेती कमी होत असली तरीदेखील भारत अजूनही कृषिप्रधान देश आहे हे वास्तव आहे. गेल्या काही वर्षांत आपल्याकडे कृषी क्षेत्रामध्येदेखील आधुनिक तंत्रज्ञान तसेच अनेक प्रयोगशील प्रयत्नांद्वारे उत्पादन वाढीचे तंत्र अवलंबिले जात आहे. त्यामुळेच इको फ्रेंडली पेस्टीसाइड तसेच फंगिसाइड, हर्बिसाइड, अ‍ॅकारीसाइड अशी अनेक प्रकारची कीटकनाशके बनवणारी तसेच त्याचबरोबर हॉर्टिकल्चर आणि फ्लोरिकल्चर व्यवसायदेखील करणारी भारत रसायन भारतीय कीटकनाशक कंपन्यात महत्त्वाची ठरते. एकंदरीत गेल्या काही वर्षांत सर्वच कीटकनाशक कंपन्या शेअर बाजारात उत्तम कामगिरी करीत आहेत आणि भारत रसायन त्याला अपवाद नाही. कंपनीची आर्थिक कामगिरी तर उत्तम आहेच परंतु बरोबरीने अनुभवी प्रवर्तक आणि भरणा झालेले अत्यल्प भाग भांडवल (४.२५ कोटी रुपये) यामुळे भारत रसायन इतर कंपन्यांच्या तुलनेत थोडी उजवी ठरते. दुसरी महत्त्वाची बाब म्हणजे कंपनीने कीटकनाशकांबरोबरच आता पशू आरोग्य आणि पॅकेजिंग उद्योगामध्येदेखील पदार्पण केल्याने कंपनीचा पोर्टफोलियो मोठा झाला आहे. जून २०१७ तिमाहीसाठी कंपनीने १६९.१५ कोटी रुपयांच्या उलाढालीवर १५.६५ कोटी रुपयांचा नक्त नफा कमावला आहे. आता सप्टेंबरसाठी संपलेल्या तिमाहीचे निकाल लवकरच लागतील. यंदा देशभरात पाऊस चांगला झाल्याने कंपनीच्या उलाढालीत तसेच नफ्यात चांगली वाढ अपेक्षित आहे. सध्या २,९०० रुपयांच्या आसपास असलेला हा शेअर मध्यम कालावधीसाठी गुंतवणूकयोग्य वाटतो. लवकरच कंपनीकडून हक्कभाग अथवा बोनसची अपेक्षादेखील करायला हरकत नाही. भारत रसायन लिमिटेड (बीएसई कोड - ५९००२१) स्मॉल कॅप समभाग प्रवर्तक : एस एन गुप्ता शेअर होल्डिंग पॅटर्न (%) प्रवर्तक ७४.७९ परदेशी गुंतवणूकदार - बँक/ म्यु. फंड / सरकार - इतर २५.२१ बाजारभाव (रु.) २८४० उत्पादन/ व्यवसाय किटकनाशक भरणा झालेले भागभांडवल (रु.) ४.२५ कोटी पुस्तकी मूल्य (रु.) १०४.९ दर्शनी मूल्य (रु.) १०/- लाभांश (%) १५% प्रति समभाग उत्पन्न (रु.) १३०.७ पी/ई गुणोत्तर २२.२ समग्र पी/ई गुणोत्तर २८.३ डेट/इक्विटी गुणोत्तर ०.५७ इंटरेस्ट कव्हरेज गुणोत्तर ८.२१ रिटर्न ऑन नेटवर्थ (%) ३१.४ बीटा १ बाजार भांडवल (कोटी रु.) १,२२२ ५२ आठवडय़ातील उच्चांक/ नीचांक (रु.) ३,६९९/ १,४८० सूचना : १. प्रस्तुत लेखामध्ये सुचविलेल्या कंपनीच्या शेअर्समध्ये लेखकाची वा त्याच्या जवळच्या नातेवाईकांची (उपलब्ध माहितीप्रमाणे) कुठलीही गुंतवणूक नाही किंवा असल्यास ती कंपनीच्या भरणा झालेल्या भाग भांडवलाच्या एक टक्क्यांपेक्षा कमी आहे. तसेच सुचविलेल्या कंपनीशी लेखकाचा कुठलाही संबंध नसून त्याने कंपनीकडून कुठलेही मानधन अथवा भेटवस्तू घेतलेली नाही. २. लेखात सुचविलेल्या कंपनीचे संशोधन हे वाचकांच्या महितीसाठी असून, प्रत्यक्ष कंपनीच्या शेअरमधील गुंतवणूक वाचकांनी स्वत:च्या जोखमीवर अथवा सल्लागाराच्या सल्ल्याने करावी.
