कर्णबधिरांसाठी बोलके हातमोजे

अमृता स्कूल ऑफ इंजिनियरींगच्या अमृता रोबोटिक रिसर्च लॅब(एआरआरएल)च्या विद्यार्थ्यांनी मुद्रा नावाच्या एका स्मार्ट हातमोज्याची निर्मिती केली आहे, जे सांकेतिक भाषेमधल्या हाताच्या हावभावांना इंग्रजी बोली भाषेमध्ये रुपांतरीत करुन बोलण्याची समस्या असलेल्या लोकांना संवाद साधण्यास मदत करतो. बी.टेकचे विद्यार्थी-अभिजीत भास्करन, अनूप जी नायर, दीपक राम आणि क्रिश्नन अनंतनारायण यांनी एचआर नंदी वर्धन, अमृता स्कूल ऑफ इंजिनियरींग, अमृता विद्यापीठ यांच्या मार्गदर्शनाखाली हे यश संपादन केले आहे.

२०११ मध्ये घेतल्या गेलेल्या जनगणनेनुसार, १२ कोटी भारतीयांना बोलण्याची किंवा ऐकण्याची समस्या आहे. त्यांच्या दुर्बलतेमुळे स्वत:चे म्हणणे मांडताना अनेक अडचणी येतात. उपयोगात आणलेल्या सांकेतिक भाषेचा बरेचदा इतर लोक वेगळा अर्थ काढतात आणि त्यामुळे त्यांच्या मनात असुरक्षिततेची भावना निर्माण होते. अमृता विद्यापीठाच्या विद्यार्थ्यांद्वारे विकसीत केलेल्या मुद्रा स्मार्ट ग्लोव्ह ही दरी भरुन काढण्यात सहयोग करेल अशी आशा अमृता स्कूल ऑफ इंजिनियरींग आणि अमृता युनिवर्सटिीचे मुख्य संशोधक डॉ. टीएसबी सुदर्शन यांनी सांगितले.

मुद्रा हातमोजे रायिडग ग्लोव्हप्रमाणे सहज घालता येतो. फ्लेक्स रेसिस्टर, एॅसेलेरोमीटर आणि गायरोस्कोपचा वापर करुन कोणत्याही दिशांना केलेले हावभाव यामार्फत ओळखता येऊ शकतात. त्याचे आऊटपूट इनबिल्ट स्पिकर्सच्या स्वरुपात दर्शवले जाते. दर्जा आणि गुणवत्तेशी कोणतीही तडजोड न केली जाणे हा या ग्लोव्हचा गुणविशेष आहे. सध्या उपलब्ध असलेला इतर उत्पादनांपेक्षा हे यंत्र माफक किमतीत उपलब्ध आहे. इतर यंत्रांमधील प्रोटोटाइप याला बनण्यास १६ आठवडे लागतात आणि तो रु. ७५०० रुपयांमध्ये उपलब्ध आहे. हा ग्लोव्ह सध्या १ ते १० आकडे आणि मॉìनग, नाइट, गुडबाय, थॅंक्यू इतर भारतीय सांकेतिक भाषेमधल्या शब्दांना समजू शकतो. तो प्रत्येक बोटाच्या स्थितीला समजू शकतो. ७० हावभाव संरचीत केले जाऊ शकतात. याचे परिणाम अतिशय समाधानकारक आहेत असे मत अभिजीत भास्करन या विद्यार्थ्यांने दिले.

विद्यार्थ्यांना या ग्लोव्हच्या निर्मितीच्यावेळी अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागले. सुरुवातीला त्यांना याचा वापर छायाचित्रणावर आधारित योजनेच्या स्वरुपात करायचा होता. पण त्यामुळे ते जड आणि महाग झाले असते. खूप संशोधनानंतर फ्लेक्स सेन्सर्सची तपासणी करण्यात आली आणि ते ग्लोव्हसोबत जोडण्यात आले यामुळे प्रत्येक बोटाची स्थिती समजून घेता येईल. हाताची हालचाल हे आणखीन एक आव्हान होत. जरी इनíशयल मेजरमेंट युनिट (आयएमयू) मूल्ये देत असले तरी ते ध्वनीच्या स्वरुपात अचूक नव्हते, त्यामुळे अचूकतेसाठी विशेष तंत्रांचा अवलंब करण्यात आला. आणि हाताच्या  हालचालीमध्ये फरक करणे सेन्सरला जड जात असल्यामुळे विद्यार्थ्यांनी थेट व्यक्त होण्याची नवीन पध्दत विकसीत केली आहे.