अ‍ॅल्युमिनियमच्या भांडयांमुळे मुलांचा बुद्धय़ांक कमी होतो असे एका संशोधनात दिसून आले आहे. यापूर्वीही अनेक संशोधनात अ‍ॅल्युमिनियमच्या वापराबाबत अनेकदा साशंकता व्यक्त करण्यात आली होती. मुलांच्या शैक्षणिक कामगिरीवर त्याचा परिणाम होत असल्याने अ‍ॅल्युमिनियमच्या भांडय़ांचा स्वयंपाकात वापर टाळावा असा इशारा देण्यात आला आहे.

व्हिएतनामध्ये अ‍ॅल्युमिनियमची भांडी वापरण्याचे प्रमाण जास्त असून एका भांडय़ातून २८०० पट जास्त शिसे सोडले जाते. कॅलिफोर्नियातील शिशाचा एका दिवसाची प्रमाणित व धोकादायक नसलेली मात्रा ०.५ मायक्रोग्रॅम आहे. अ‍ॅशलँड युनिव्हर्सिटी व ऑक्युपेशनल नॉलेज इंटरनॅशनल या संस्थांच्या वैज्ञानिकांनी दहा विकसनशील देशातील अ‍ॅल्युमिनियम भांडय़ांचे नमुने तपासले असता त्यातील एक तृतीयांश भांडी जास्त प्रमाणात शिसे सोडतात असे दिसून आले. त्यातून अ‍ॅल्युमिनियम , आर्सेनिक व कॅडमियम यांचीही घातक मात्रा बाहेर पडते.

Is eating poha better than idli for breakfast
Poha Or Idli : नाश्त्यात पोह्यापेक्षा इडली खाणे चांगले? मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी कोणता नाश्ता चांगला? वाचा, तज्ज्ञ काय सांगतात….
Kerala doctors remove 4 cm-long cockroach from man’s lungs
धक्कादायक! व्यक्तीच्या फुफ्फुसातून बाहेर काढले चक्क झुरळ, केरळच्या डॉक्टरांनी केली ८ तासांची वैद्यकीय प्रक्रिया
parental anxiety parents concern about drug addict children
अधोविश्व : अमली पदार्थांमुळे पालकांमध्ये चिंता
Gold Silver Price
Gold-Silver Price on 28 February 2024: सोन्याच्या दरात आज कोणताही बदल नाही, पाहा काय आहे १० ग्रॅम सोन्याचा भाव

आफ्रिका, आशियात भंगार धातूपासून भांडी बनवली जातात. संगणकाचे सुटे भाग, कॅन्स, औद्योगिक कचरा, वाहनांचे सुटे भाग यांचा वापर करून भांडी बनवतात. त्याबाबत कुठलेही नियम लागू नाहीत पण जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते शिशाचे अल्प प्रमाणही शरीरास घातक असते. मुलांमध्ये एक डिसीलिटरमागे ३.५ मायक्रोग्रॅम शिसे शरीरात जाणेही धोकादायक असते, असे अमेरिकेच्या ‘सीडीसी’ या संस्थेने म्हटले आहे. अ‍ॅल्युमिनियमची भांडी स्वस्त असतात त्यामुळे गरीब लोक ती वापरतात. मात्र, त्यातून शिसे बाहेर पडते, असे ऑक्युपेशनल नॉलेज इंटरनॅशनलचे पेरी गोटसफेल्ड यांनी सांगितले. जगात  गॅसोलिन मध्ये शिशावर बंदी असतानाही आफ्रिका व आशियात लोकांच्या रक्तात शिशाचे प्रमाण जास्त दिसले आहे.

अ‍ॅल्युमिनियमच्या भांडय़ात अन्न शिजवल्याने शिशासह अनेक घातक घटक पोटात जातात व विषबाधा होते. या भांडय़ांच्या वापरातून कॅडमियम शरीरात जाते, त्यामुळे मुलांचा बुद्धयांक कमी होतो, असे अ‍ॅशलँड विद्यापीठाचे जेफ्री वेडेनहॅमर यांनी सांगितले. आता करण्यात आलेल्या प्रयोगात अ‍ॅल्युमिनियम सहा पट, तर कॅडमियम ३१ पट अधिक दिसून आले आहे. कॅडमियममुळे मुलांच्या मेंदूवर परिणाम होतो व हृदयविकारही जडतो. मतिमंदत्व येते. जगात ८ लाख ५३ हजार लोक शिशाच्या विषबाधेने दरवर्षी मरतात. ‘जर्नल सायन्स ऑफ द टोटल एनव्हायर्नमेंट’ या नियतकालिकात हे संशोधन प्रसिद्ध झाले आहे.