मनी लॉन्ड्रिंगच्या आरोपात अटक झाल्यानंतर ११ वर्षांनी, विशेष पीएमएलए (मनी लॉन्ड्रिंग प्रतिबंध कायदा) न्यायालयाने हवाला व्यापारी हसन अलीवर आरोप निश्चित केले. न्यायालयाचा निर्णय अशा वेळी आला आहे जेव्हा पुण्यातील ७० वर्षीय स्टड फार्म मालक हसन अली खान गंभीर आजारी असून रुग्णालयात दाखल आहेत. हसन अलीवर पीएमएलए २००२ च्या कलम ३ (मनी लॉन्ड्रिंग) आणि ४ (मनी लॉन्ड्रिंगसाठी शिक्षा) अंतर्गत आरोप ठेवण्यात आले आहेत आणि म्हणून त्याला तीन ते सात वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा भोगावी लागेल. मुंबईतील विशेष न्यायालयाने मंगळवारी पुण्यातील आजारी व्यावसायिक हसन अली खान यांच्यावर आरोप निश्चित केले, ज्याने अंमलबजावणी संचालनालयाने तब्बल १.१ लाख कोटी रुपयांची गैरव्यवहार केल्याचा आरोप आहे. त्याने स्विस बँकांमध्ये पैसे ठेवल्याचा दावा केला जातो आणि त्याचे आंतरराष्ट्रीय शस्त्रास्त्र विक्रेत्याशीही संबंध असल्याचा आरोप आहे. हसन अली खान कोण आहे? २००७ मध्ये देशातील सर्वात मोठ्या मनी लाँडरर्सपैकी एक म्हणून आयकर विभागाने त्याच्या मालमत्तेवर छापे टाकले होते. ७६ वर्षीय खान त्यांच्या पुण्यातील व्यावसायिक बंधुभगिनी आणि घोड्यांच्या शर्यतीच्या वर्तुळाबाहेर फारसे परिचित नव्हते. २००० च्या सुमारास पुण्यात स्थायिक होण्यापूर्वी खान आपल्या बहिणी आणि भावासह हैदराबादमध्ये राहत होते. अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार त्याचे वडील उत्पादन शुल्क विभागात कर्मचारी होते. एक व्यापारी म्हणून, खानने हैदराबादमध्ये वेगवेगळ्या व्यवसायांमध्ये हात आजमावून पाहिले आहेत. त्याने कार भाड्याने देण्याची सेवा सुरू केली, मेटल आणि स्क्रॅप ट्रेडिंग कंपनी चालवली आणि फायनान्समध्ये आणखी एक फर्म सुरू केली ज्यावर नंतर काही बँकांची फसवणूक केल्याचा आरोप झाला. हैदराबाद पोलिसांकडे खान विरुद्ध फसवणूक आणि बनावटगिरीचे किमान सहा खटले आहेत. हे सर्व १९८० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात आणि १९९० च्या सुरुवातीच्या काळात नोंदवले गेले. या प्रकरणांची सध्या कायदेशीर स्थिती माहीत नाही. हैदराबाद पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, खानवर बँकेची २६ लाख रुपयांची फसवणूक केल्याप्रकरणी गुन्हा दाखल करण्यात आला होता. दुसर्‍या एका प्रकरणात, त्याने चार लोकांची फसवणूक केल्याचा आरोप आहे, ज्यांच्याकडून त्याने एकूण ७० लाख रुपये घेतले आणि त्यांना कमिशन म्हणून परकीय चलन देण्याचे आश्वासन दिले. घोड्यांची शर्यत ही त्याची प्रमुख आवड होती आणि तो मुंबई, पुणे आणि बंगळुरू येथील शर्यतींमध्ये सहभागी होण्यासाठी नियमितपणे प्रवास करत असे आणि मोठ्या रकमेची पैज लावत असे. त्यांना बर्‍याचदा ‘स्टड फार्म मालक’ म्हटले जात असताना, त्याच्याकडे कधी स्टड फार्म होता की नाही याविषयी परस्परविरोधी अहवाल आहेत. खान यांच्यावर कोणते खटले आहेत? २००६ च्या आसपास, विविध सरकारी तपास यंत्रणांना खान आणि फिलिप आनंदराज, स्वित्झर्लंड-आधारित हॉटेल व्यवसायी यांच्यातील कथित व्यवहाराची माहिती मिळाली. हा करार स्वित्झर्लंडमधील हेरिटेज हॉटेल खरेदी करण्याबाबत असल्याचे सांगण्यात आले. प्राप्तिकर विभागाने ६ आणि ७ जानेवारी २००७ रोजी त्यांच्या निवासस्थानावर छापे टाकले. छापे टाकले तेव्हा आनंदराज खान यांच्या निवासस्थानी होता. इतर गोष्टींबरोबरच, आनंदराजच्या लॅपटॉपमध्ये आयटी अधिकाऱ्यांना युनियन बँक ऑफ स्वित्झर्लंडने जारी केलेले पत्र सापडले, ज्यामध्ये खानच्या नावाच्या खात्यात ८ अब्ज (त्यावेळी ३६,००० कोटींहून अधिक) ठेवी असल्याचे नमूद केले होते. जप्त केलेल्या कागदपत्रांमध्ये दाखवल्याप्रमाणे या खात्यातून पैसे हस्तांतरित केल्यापासून, आंतरराष्ट्रीय शस्त्र व्यापारी अदनान खशोग्गी यांच्याशी संबंध असल्याचा दावाही करण्यात आला आहे. खानचे कोलकाता-स्थित सहकारी, काशिनाथ तापुरिया यांच्या निवासस्थानी त्यानंतरच्या छाप्यात अनेक हस्तांतरण सूचना आढळल्या ज्यावरून असे दिसून आले की खान यांनी वेळोवेळी यूबीएस या गुंतवणूक बँकिंग कंपनीकडे तापुरिया यांना पैसे हस्तांतरित करण्याची सूचना केली होती. मात्र, त्यानंतरच्या तपासात स्विस अधिकाऱ्यांना ही कागदपत्रे बनावट असल्याचे आढळून आले. बर्न येथील भारतीय दूतावासाच्या एका पत्राच्या प्रतिसादात, स्विस फेडरल ऑफिस ऑफ जस्टिसने यूबीएसला दिलेल्या ८ बिलियन ठेवींचा दावा करणारे पत्र बनावट असल्याचे घोषित केले आहे. छाप्यांनंतर, आयकर विभागाने २००१-०२ ते २००७-०८ या कालावधीसाठी खानचे मूल्यांकन केले आणि या कालावधीत त्याच्या एकूण उत्पन्नाचे ११०,४१२,६८,८५,३०३ रुपये (१.१ लाख कोटींहून अधिक) मूल्यांकन केले. या मूल्यांकनाच्या आधारे विभागाने अंदाजे ३४,००० कोटी रुपयांच्या कराची मागणी केली. आयटीने केलेले मूल्यांकन हे खान यांच्यावर मनी लाँड्रिंगचा आरोप करण्यासाठी ईडीसाठी एक कारण ठरले. मार्च २०११ मध्ये, ईडीने पीएमएलएच्या तरतुदींनुसार खानला अटक केली. त्यावेळी फिलिप आनंदराज यांच्या नोएडातील घर आणि काशिनाथ तापुरिया यांच्या घरावरही छापा टाकला होता. तापुरिया यांनाही नंतर अटक करण्यात आली आणि त्यांना या प्रकरणात सहआरोपी करण्यात आले. ऑगस्ट २०१७ मध्ये तपुरिया यांचे कोलकाता येथे निधन झाले. खान आर्थर रोड तुरुंगात चार वर्षे आठ महिने न्यायालयीन कोठडीत होता. ऑगस्ट २०१५ मध्ये त्याला जामीन मंजूर झाला आणि तेव्हापासून तो पुण्यात राहत होता.
