जगातील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती इलॉन मस्क यांनी मायक्रोब्लॉगिंग साइट ट्विटर ४४ अब्ज डॉलर्समध्ये (३ लाख ३७ हजार कोटी रुपयांहून अधिक) खरेदी केली आहे. हा करार या वर्षी पूर्ण होईल. हा करार पूर्ण होताच इलॉन मस्क यांचे ट्विटरवर पूर्ण नियंत्रण असेल आणि ट्विटर ही खासगी कंपनी बनेल. पण असं असलं तरी शेअरहोल्डरचं अजूनही ट्विटरमध्ये वरचष्मा आहे. यूएस आणि ट्विटर व्यवसाय करणाऱ्या देशांमध्ये नियामकांचं वजन असल्याने अडचणीतून मार्ग काढत हा करार पूर्ण होणार आहे.

करार झाला आता काय?
ट्विटर बोर्डाने इलॉन मस्क यांची ऑफर स्वीकारली आहे. ट्विटरने मस्क यांचा ५४.२० डॉलर्स प्रति शेअर करार स्वीकारला आहे. १ एप्रिलला शेअरची किंमत होती त्यापेक्षा ३८ टक्के जास्त भाव मिळाला. दहा दिवसांपूर्वी ट्विटरच्या संचालक मंडळानं पॉइझन पिलच्या म्हणजे ट्विटरचा ताबा जाण्याविरोधात जी भूमिका घेतली ती मस्क यांची ऑफर नाकारणारी व जास्त गुंतवणूक करणारा दुसरा गुंतवणूकदार शोधणारी होती. पण जेव्हा मस्क यांनी जाहीर केले की ते ४६.५ अब्ज डॉलर्सपर्यंत गुंतवणूक करू इच्छितात ज्यात त्यांच्या वैयक्तिक २१ अब्ज डॉलर्सचा समावेश आहे, तेव्हा सगळं चित्रच बदललं. अन्य गुंतवणूकदारांनाही वाव असल्याचेही मस्क यांनी स्पष्ट केले होते. ट्विटरच्या शेअरहोल्डर्ससाठी हा चांगला लाभदायी मार्ग असल्याची टिप्पणीही सोमवारी हा व्यवहार जाहीर करताना ट्विटरनं केली आहे. रॉयटर्स या वृत्तसंस्थेने दिलेल्या माहितीनुसार, टेस्लाचे मालक मस्क सतत ट्विटरच्या शेअरहोल्डर्संना भेटत आहेत. ट्विटरच्या स्वतंत्र मंडळाचे अध्यक्ष ब्रेट टेलर यांनी एका प्रसिद्धीपत्रकात मस्कसोबत झालेल्या कराराची माहिती दिली. ट्विटरच्या बोर्डाने त्यांची ऑफर सर्वानुमते मंजूर केली असून शेअरधारकांनीही तसे करण्याची शिफारस केली आहे. या करारामुळे टेस्ला सीईओला २१७ दशलक्ष वापरकर्त्यांसह कंपनीची मालकी मिळाली आहे. कंपनीने अधिग्रहणास सहमती दिली की, कोणतीच अडचण येत नाही. ” ही कंपनी आर्थिक दृष्टीकोनातून घेतलेली नाही. कदाचित कंपनीच्या व्यवसाय मॉडेलमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल करण्याचा त्यांचा प्रयत्न असेल.”, असं सीएफआरएचे तंत्रज्ञान विश्लेषक अँजेला झिनो यांनी सांगितलं.

नियामकांचं म्हणणं काय?
गेल्या वर्षी ट्विटरने ५ अब्ज डॉलर्सची कमाई केली. त्यापैकी २.८ अब्ज डॉलर्सची कमाई अमेरिकेतून आणि उर्वरित कमाई परदेशातून झाली आहे. अमेरिकेतील फेडरल ट्रेड कमिशन किंवा EU मधील युरोपियन कमिशन या नियामक एजन्सीपैकी आहेत. जे प्रस्तावित ट्विटर खरेदीचे पुनरावलोकन करू शकतात. एजन्सी सामान्यतः एखाद्या कंपनीच्या विक्रीचा उद्योगातील स्पर्धेवर कसा परिणाम होऊ शकतो किंवा ते अविश्वास कायद्यांचे उल्लंघन करते का? या मुख्य मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करतात. या पुनरावलोकनांना काही महिने किंवा त्याहून अधिक काळ लागू शकतो. टेस्ला किंवा मस्कची दुसरी कंपनी, स्पेस एक्सप्लोरेशन टेक्नॉलॉजीज किंवा स्पेसएक्स हे सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म नाहीत, त्यामुळे नियामकांनी कराराचे पुनरावलोकन केल्यावर अडचण निर्माण होणार नाही, असे विश्लेषकांनी सांगितले.

शेअरहोल्डर्सच्या मताचं काय?
२०२२ मध्ये ट्विटर शेअरधारकांच्या मान्यतेच्या अधीन राहून हा करार पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे. ट्विटरने शेअरहोल्डरच्या मतांसाठी वेळ जाहीर केलेली नाही, जरी कंपनीची वार्षिक बैठक २५ मे रोजी जाहीर केली गेली आहे. शेअरहोल्डर्संना मतदान करण्यासाठी सोयीस्कर वेळ मिळण्याची शक्यता आहे. नियामकांनी प्रस्तावित अधिग्रहणाचे पुनरावलोकन पूर्ण करण्याआधीच कंपनी कधीही शेअरहोल्डरचे मत जाणून घेऊ शकते.

विश्लेषण: संयुक्त अरब अमिरातीतील भारतीय कसे वापरू शकतात UPI

मस्क यांच्याकडे ट्विटरचे ९.२% शेअर्स
टेस्ला प्रमुख इलॉन मस्क यांची सध्या ट्विटरमध्ये ९.२ टक्के भागीदारी आहे. इलॉन मस्क यांनी काही काळापूर्वी ट्विटरमधील ही हिस्सेदारी खरेदी केली होती. यासह मस्क ट्विटरचे सर्वात मोठे शेअरहोल्डर आहेत. तथापि, नंतर व्हॅनगार्ड ग्रुपच्या फंडाने ट्विटरमध्ये १०.३ टक्के हिस्सा विकत घेतला. अशा प्रकारे ती कंपनीची सर्वात मोठी शेअरहोल्डर बनली होती. मात्र आता मस्क यांच्याकडे मालकी हक्क असणार आहे.

ट्विटर नेतृत्वाबद्दल काय?
करार पूर्ण झाल्यास ट्विटरच्या वर्तमान मंडळाचे किंवा व्यवस्थापन कार्यसंघाचे काय होईल हे अस्पष्ट आहे. १४ एप्रिल रोजी एलोन मस्क यांनी कंपनीच्या संचालक मंडळाच्या बैठकीत भाग घेण्यास नकार देत कंपनीच्या व्यवस्थापनावर विश्वास नसल्याचे सांगत नकार दिला होता. रिसर्च फर्म इक्विलरच्या मते, ट्विटर इंकचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी पराग अग्रवाल यांची १२ महिन्यांच्या आत उचलबांगडी झाल्यास सुमारे ४२ दशलक्ष डॉलर्स म्हणजेच ३.२ अब्ज रुपये मिळतील. पराग अग्रवाल हे कंपनीचे पहिले मुख्य तंत्रज्ञान अधिकारी होते. त्यानंतर त्यांना गेल्या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये कंपनीचे सीईओ बनवण्यात आले होते.

ट्विटरमध्ये सुधारणा होणार?
इलॉन मस्क यांनी कराराची घोषणा करताना दिलेल्या निवेदनात म्हटले आहे की, “भाषण स्वातंत्र्य हा कार्यरत लोकशाहीचा आधारस्तंभ आहे आणि ट्विटर हा डिजिटल टाउन स्क्वेअर आहे जिथे मानवतेच्या भविष्यासाठी महत्त्वाच्या बाबींवर चर्चा केली जाते. नवीन वैशिष्ट्यांसह विश्वास वाढवण्यासाठी अल्गोरिदम ओपन सोर्स बनवायचं आहे. तसेच स्पॅम बॉट्सवर मात करून सर्वांना प्रमाणीकृत करून ट्विटरला पूर्वीपेक्षा चांगले बनवायचे आहे”