рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рдордХрд╛рдЬрд╛рд▓рд╛ рдкреВрд░рдХ рдореНрд╣рдгреВрди рд╡рд┐рд╡рд┐рдз рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛ рд╕реНрдерд╛рдкрди рдХреЗрд▓реНрдпрд╛ рдЬрд╛рддрд╛рдд. рдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рд╡рд┐рдзрд╛рдирд╕рднрд╛ рд╡ рд╡рд┐рдзрд╛рди рдкрд░рд┐рд╖рдж рдЕрд╢рд╛ рдЙрднрдп рд╕рднрд╛рдЧреГрд╣рд╛рдВрдордзреАрд▓ рд╕рджрд╕реНрдпрд╛рдВрдЪрд╛ рд╕рдорд╛рд╡реЗрд╢ рдЕрд╕рддреЛ. рдзреБрд│реНрдпрд╛рдд рдЕрдВрджрд╛рдЬ рд╕рдорд┐рддрд╛рдЪреНрдпрд╛ рджреМрд▒реНрдпрд╛рдд рез рдХреЛрдЯреА реорек рд▓рд╛рдЦрд╛рдВрдЪреА рд░реЛрдЦ рд░рдХреНрдХрдо рдЖрдврд│рд▓реНрдпрд╛рдиреЗ рдЖрдорджрд╛рд░рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рджреМрд▒реНрдпрд╛рдмрд╛рдмрдд рдкреБрдиреНрд╣рд╛ рдЪрд░реНрдЪрд╛ рд╕реБрд░реВ рдЭрд╛рд▓реА рдЖрд╣реЗ.
рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рдд рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛ рдХрд╢рд╛рд╕рд╛рдареА рдЕрд╕рддрд╛рдд ?
рд╕рд░рдХрд╛рд░рдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рдорд╛рд╡рд░ рджреЗрдЦрд░реЗрдЦ рдареЗрд╡рдгреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рд╡рд┐рд╡рд┐рдз рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛ рд╕реНрдерд╛рдкрди рдХреЗрд▓реНрдпрд╛ рдЬрд╛рддрд╛рдд. рд╕рднрд╛рдЧреГрд╣рд╛рдд рдЫреЛрдЯреНрдпрд╛-рдореЛрдареНрдпрд╛ рдХрд╛рдордХрд╛рдЬрд╛рд▓рд╛ рдЕрдзрд┐рдХ рд╡реЗрд│ рдорд┐рд│рдд рдирд╛рд╣реА. рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдорд╛рдзреНрдпрдорд╛рддреВрди рд╕рднрд╛рдЧреГрд╣рд╛рдд рдЪрд░реНрдЪрд╛ рдХрд░рддрд╛ рдпреЗрдд рдирд╛рд╣реА рдЕрд╢рд╛ рд╡рд┐рд╖рдпрд╛рдВрд╡рд░ рдЪрд░реНрдЪрд╛ рдХреЗрд▓реА рдЬрд╛рддреЗ. рддрд╕реЗрдЪ рд╕рд░рдХрд╛рд░рдЪреНрдпрд╛ рд╡рддреАрдиреЗ рдХреЗрд▓реНрдпрд╛ рдЬрд╛рдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рдХрд╛рдорд╛рдВрдЪреА рдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдХрдбреВрди рдкрд╛рд╣рдгреА рдХреЗрд▓реА рдЬрд╛рддреЗ. рд╕рдорд┐рддреАрдЪреЗ рд╕рджрд╕реНрдп рджреМрд░реЗ рдХрд░реВрди рд╢рд╛рд╕рдирд╛рдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рдордХрд╛рдЬрд╛рдЪрд╛ рдЖрдврд╛рд╡рд╛ рдШреЗрддрд╛рдд. рд╕рдорд┐рддреАрдЪреЗ рдЕрд╣рд╡рд╛рд▓ рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рд▓рд╛ рд╕рд╛рджрд░ рдХреЗрд▓реЗ рдЬрд╛рддрд╛рдд. рдкрдг рдЕрд╣рд╡рд╛рд▓ рд╕рд░рдХрд╛рд░рд╡рд░ рдмрдВрдзрдирдХрд╛рд░рдХ рдирд╕рддрд╛рдд. рддреНрдпрд╛рдореБрд│реЗ рд╕рд░рдХрд╛рд░рдХрдбреВрди рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЕрд╣рд╡рд╛рд▓рд╛рдВрдЪреА рджрдЦрд▓рдЪ рдШреЗрддрд▓реА рдЬрд╛рддреЗ рдЕрд╕реЗ рдирд╛рд╣реА.
рдХрд┐рддреА рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛? рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдХреЛрдгрддреНрдпрд╛?
рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рдд резрел рдкреЗрдХреНрд╖рд╛ рдЕрдзрд┐рдХ рд╡рд┐рд╡рд┐рдз рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛ рдХрд╛рд░реНрдпрд░рдд рдЖрд╣реЗрдд. рд▓реЛрдХрд▓реЗрдЦрд╛, рдЕрдВрджрд╛рдЬ, рд╕рд╛рд░реНрд╡рдЬрдирд┐рдХ рдЙрдкрдХреНрд░рдо, рдЕрд╢рд╛рд╕рдХреАрдп рд╕рджрд╕реНрдпрд╛рдВрдЪреА рд╡рд┐рдзреЗрдпрдХреЗ рд╡ рдард░рд╛рд╡, рдЙрдкрд╡рд┐рдзрд╛рди, рдирд┐рдпрдо, рд╢рд╛рд╕рдХреАрдп рдЖрд╢реНрд╡рд╛рд╕рди, рд╕рджрд╕реНрдпрд╛рдВрдЪреА рдЕрдиреБрдкрд╕реНрдерд┐рддреА, рдЕрдиреБрд╕реВрдЪрд┐рдд рдЬрд╛рддреА рдХрд▓реНрдпрд╛рдг, рдЕрдиреБрд╕реВрдЪрд┐рдд рдЬрдорд╛рддреА, рд╡рд┐рдореБрдХреНрдд рдЬрд╛рддреА рд╡ рднрдЯрдХреНрдпрд╛ рдЬрдорд╛рддреА, рдкрдВрдЪрд╛рдпрдд рд░рд╛рдЬ, рд░реЛрдЬрдЧрд╛рд░ рд╣рдореА, рдорд╣рд┐рд▓рд╛рдВрдЪреЗ рд╣рдХреНрдХ рд╡ рдХрд▓реНрдпрд╛рдг, рдЗрддрд░ рдорд╛рдЧрд╛рд╕рд╡рд░реНрдЧ рдХрд▓реНрдпрд╛рдг, рдЕрд▓реНрдкрд╕рдВрдЦреНрдпрд╛рдХ, рд╡рд┐рд╢реЗрд╖рд╛рдзрд┐рдХрд╛рд░, рд╡рд┐рдирдВрддреА рдЕрд░реНрдЬ, рдЕрд╢рд╛ рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛ рдЖрд╣реЗрдд. рд╕рдорд┐рддреАрдЪрд╛ рдЕрдзреНрдпрдХреНрд╖ рдЕрд╕рддреЛ. рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдЙрднрдп рд╕рднрд╛рдЧреГрд╣рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╕рджрд╕реНрдпрд╛рдВрдЪрд╛ рд╕рдорд┐рддреАрдд рд╕рдорд╛рд╡реЗрд╢ рдХреЗрд▓рд╛ рдЬрд╛рддреЛ. рдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рд▓реЛрдХрд▓реЗрдЦрд╛ рд╕рдорд┐рддреА рд╕рд░реНрд╡рд╛рдзрд┐рдХ рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреА рдЕрд╕рддреЗ. рдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреЗ рдЕрдзреНрдпрдХреНрд╖рдкрдж рд╡рд┐рд░реЛрдзреА рдкрдХреНрд╖рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдЖрдорджрд╛рд░рд╛рдХрдбреЗ рдЕрд╕рддреЗ. рд╕рдзреНрдпрд╛ рдХрд╛рдБрдЧреНрд░реЗрд╕рдЪреЗ рд╡рд┐рдЬрдп рд╡рдбреЗрдЯреНрдЯреАрд╡рд╛рд░ рдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреЗ рдЕрдзреНрдпрдХреНрд╖ рдЖрд╣реЗрдд. рднрд╛рд░рддрд╛рдЪреЗ рдирд┐рдпрдВрддреНрд░рдХ рдЖрдгрд┐ рдорд╣рд╛рд▓реЗрдЦрд╛рдкрд░реАрдХреНрд╖рдХрд╛рдВрдиреА рдШреЗрддрд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдЖрдХреНрд╖реЗрдкрд╛рдВрд╡рд░ рд▓реЛрдХрд▓реЗрдЦрд╛ рд╕рдорд┐рддреАрдд рдЪрд░реНрдЪрд╛ рдХрд░реВрди рд╕рд░рдХрд╛рд░рдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рдордХрд╛рдЬрд╛рдд рд╕реБрдзрд╛рд░рдгрд╛ рдХреЗрд▓реА рдЬрд╛рддреЗ. рд▓реЛрдХрд▓реЗрдЦрд╛рдирдВрддрд░ рдЕрдВрджрд╛рдЬ рд╕рдорд┐рддреА рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреА рдорд╛рдирд▓реА рдЬрд╛рддреЗ. рдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреНрдпрд╛ рдзреБрд│реЗ рджреМрд▒реНрдпрд╛рддрдЪ рд╕рдорд┐рддреА рдкреНрд░рдореБрдЦрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╕рдЪрд┐рд╡рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдХрдХреНрд╖рд╛рдд рез рдХреЛрдЯреА реорек рд▓рд╛рдЦ рд░реБрдкрдпрд╛рдВрдЪреА рд░реЛрдЦ рд░рдХреНрдХрдо рдЖрдврд│рд▓реА. рдЕрд░реНрдерд╕рдВрдХрд▓реНрдкреАрдп рдЕрдВрджрд╛рдЬ рдЖрдгрд┐ рдкреВрд░рдХ рдЕрдиреБрджрд╛рдирд╛рдЪреНрдпрд╛ рдорд╛рдЧрдгреНрдпрд╛рдВрдЪреА рдЫрд╛рдирдиреА рдХрд░рдгреЗ рд╣реЗ рдЕрдВрджрд╛рдЬ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреЗ рдореБрдЦреНрдп рдХрд╛рдо рдЕрд╕рддреЗ. рд╕рдВрд╕рджреЗрдЪреНрдпрд╛ рдзрд░реНрддреАрд╡рд░ рдЕрд░реНрдерд╕рдВрдХрд▓реНрдкрд╛рдЪреА рд╡рд┐рднрд╛рдЧрдирд┐рд╣рд╛рдп рдЫрд╛рдирдиреА рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рддреАрди рд╡рд░реНрд╖реЗ рд╡рд┐рднрд╛рдЧрдирд┐рд╣рд╛рдп рд╕реНрдерд╛рдпреА рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛ рд╕реНрдерд╛рдкрди рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реНрдпрд╛ рд╣реЛрддреНрдпрд╛. рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╡рддреАрдиреЗ рдЕрд╣рд╡рд╛рд▓ рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рд▓рд╛ рд╕рд╛рджрд░ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рд╣реЛрддреЗ. рдкрдг рд╣реЗ рд╕рд╛рд░реЗ рдЕрд╣рд╡рд╛рд▓ рдердВрдб рдмрд╕реНрддреНрдпрд╛рдд рдЯрд╛рдХрдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ. рд╢реЗрд╡рдЯреА рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╣рд╛ рдкреНрд░рдпреЛрдЧ рдЧреБрдВрдбрд╛рд│рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓рд╛. рдЕрд░реНрдерд╕рдВрдХрд▓реНрдкрд╛рд╡рд░ рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рддрдЪ рдЪрд░реНрдЪрд╛ рдХреЗрд▓реА рдЬрд╛рддреЗ.
рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреЗ рджреМрд░реЗ рдиреЗрд╣рдореА рд╡рд╛рджрдЧреНрд░рд╕реНрдд рдХрд╛ ?
рдкрдВрдЪрд╛рдпрдд рд░рд╛рдЬ рдЖрдгрд┐ рд░реЛрдЬрдЧрд╛рд░ рд╣рдореА рдпрд╛ рджреЛрди рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛ рд╡рд┐рд╢реЗрд╖ рдмрджрдирд╛рдо рд╕рдордЬрд▓реНрдпрд╛ рдЬрд╛рддрд╛рдд. рдЬрд┐рд▓реНрд╣рд╛ рдкрд░рд┐рд╖рджрд╛ рд╡ рдкрдВрдЪрд╛рдпрдд рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рдордХрд╛рдЬрд╛рдВрд╡рд░ рджреЗрдЦрд░реЗрдЦ рдареЗрд╡рдгреЗ, рдЬрд┐рд▓реНрд╣рд╛ рдкрд░рд┐рд╖рджрд╛рдВрдХрдбреВрди рд╢рд╛рд╕рдирд╛рд╕ рд╕рд╛рджрд░ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рдкреНрд░рд╢рд╛рдирдХреАрдп рдЕрд╣рд╡рд╛рд▓рд╛рдВрдЪреА рддрдкрд╛рд╕рдгреА рдХрд░рдгреЗ рдЕрд╢реА рдХрд╛рдореЗ рдкрдВрдЪрд╛рдпрдд рд░рд╛рдЬ рд╕рдорд┐рддреАрдХрдбреВрди рдХреЗрд▓реА рдЬрд╛рддрд╛рдд. рдкрдВрдЪрд╛рдпрдд рд░рд╛рдЬ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреНрдпрд╛ рджреМрд▒реНрдпрд╛рдд рдЬрд┐рд▓реНрд╣рд╛ рдкрд░рд┐рд╖рдж рд╡ рдкрдВрдЪрд╛рдпрдд рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЕрдзрд┐рдХрд╛рд▒реНрдпрд╛рдВрдХрдбреВрди рдкреИрд╕реЗ рд╡рд╕реВрд▓ рдХреЗрд▓реНрдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдЕрдиреЗрдХ рддрдХреНрд░рд╛рд░реА рдкреНрд░рд╛рдкреНрдд рдЭрд╛рд▓реНрдпрд╛ рд╣реЛрддреНрдпрд╛. рд░реЛрдЬрдЧрд╛рд░ рд╣рдореА рд╕рдорд┐рддреАрдХрдбреВрди рд░реЛрдЬрдЧрд╛рд░ рд╣рдореА рдпреЛрдЬрдиреЗрдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рдорд╛рдВрдЪрд╛ рдЖрдврд╛рд╡рд╛ рдШреЗрддрд▓рд╛ рдЬрд╛рддреЛ. рдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреНрдпрд╛ рд╕рджрд╕реНрдпрд╛рдВрдХрдбреВрди рдкреИрд╢рд╛рдВрдЪреА рдорд╛рдЧрдгреА рдХреЗрд▓реНрдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рддрдХреНрд░рд╛рд░реА рдЖрд▓реНрдпрд╛ рд╣реЛрддреНрдпрд╛. рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рджреМрд▒реНрдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рд╡реЗрд│реА рд╕реНрдерд╛рдирд┐рдХ рдЕрдзрд┐рдХрд╛рд▒реНрдпрд╛рдВрдирд╛ рд╡реЗрдареАрд╕ рдзрд░рд▓реЗ рдЬрд╛рдд рдЕрд╕рд▓реНрдпрд╛рдЪреЗ рдЖрд░реЛрдк рд╣реЛрддрд╛рдд. рдпрд╛рдореБрд│реЗрдЪ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреЗ рджреМрд░реЗ рдореНрд╣рдЯрд▓реЗ рдХреА рдЕрдзрд┐рдХрд╛рд▒реНрдпрд╛рдВрдЪреА рдкрд░реАрдХреНрд╖рд╛ рдЕрд╕рддреЗ. рдХрд╛рд╣реА рд╡реЗрд│рд╛ рджреМрд▒реНрдпрд╛рдд рдЖрдорджрд╛рд░рд╛рдВрдиреА рдЕрдзрд┐рдХрд╛рд▒реНрдпрд╛рдВрдХрдбреВрди рдорд╣рд╛рдЧрдбреНрдпрд╛ рднреЗрдЯрд╡рд╕реНрддреВрдВрдЪреА рдорд╛рдЧрдгреА рдХреЗрд▓реНрдпрд╛рдЪрд╛ рдЕрдиреБрднрд╡ рдПрдХрд╛ рдЕрдзрд┐рдХрд╛рд▒реНрдпрд╛рдиреЗ рд╕рд╛рдВрдЧрд┐рддрд▓рд╛. рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рджреМрд▒реНрдпрд╛рдВрд╡рд░реВрди рдмрд▒реНрдпрд╛рдЪ рддрдХреНрд░рд╛рд░реА рдЖрд▓реНрдпрд╛рдиреЗ рдмрд╛рдмрд╛рд╕рд╛рд╣реЗрдм рдХреБрдкреЗрдХрд░ рдЕрдзреНрдпрдХреНрд╖ рдЕрд╕рддрд╛рдирд╛ рддреНрдпрд╛рдВрдиреА рдЖрдорджрд╛рд░рд╛рдВрдЪреЗ рджреМрд░реЗ рдмрдВрдж рдХреЗрд▓реЗ рд╣реЛрддреЗ. рдкрдг рд╕рд░рдХрд╛рд░реА рдкрд░реНрдпрдЯрди рдерд╛рдВрдмрд▓реНрдпрд╛рдиреЗ рдЖрдорджрд╛рд░рд╛рдВрдиреА рдирд╛рд░рд╛рдЬреА рд╡реНрдпрдХреНрдд рдХреЗрд▓реА рд╣реЛрддреА. рдирдВрддрд░ рд╣реЗ рджреМрд░реЗ рдкреБрдиреНрд╣рд╛ рд╕реБрд░реВ рдЭрд╛рд▓реЗ. рдЧреЗрд▓реНрдпрд╛рдЪ рд╕реЛрдорд╡рд╛рд░реА рд╡рд┐рдзрд┐рдордВрдбрд│рд╛рдд рдирд╡реНрдпрд╛рдиреЗ рд╕реНрдерд╛рдкрди рдЭрд╛рд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреЗ рдЕрдзрд┐рдХреГрддрдкрдгреЗ рдЙрджреНрдШрд╛рдЯрди рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ. рддреЗрд╡реНрд╣рд╛ рд╕рдорд┐рддреНрдпрд╛рдВрдЪреЗ рдХрд╛рдордХрд╛рдЬ рдпреЛрдЧреНрдп рдкрджреНрдзрддреАрдиреЗ рдЪрд╛рд▓рд╛рд╡реЗ, рдЕрд╢реА рдЕрдкреЗрдХреНрд╖рд╛ рдореБрдЦреНрдпрдордВрддреНрд░реА рджреЗрд╡реЗрдВрджреНрд░ рдлрдбрдгрд╡реАрд╕ рдпрд╛рдВрдиреА рд╡реНрдпрдХреНрдд рдХреЗрд▓реА рд╣реЛрддреА. рдХрд╛рд╣реА рдЖрдорджрд╛рд░рд╛рдВрдиреА рдкрд░рджреЗрд╢реА рджреМрд▒реНрдпрд╛рдВрдЪреА рдорд╛рдЧрдгреА рдХреЗрд▓реА. рдореБрдЦреНрдпрдордВрддреНрд░реНрдпрд╛рдВрдЪреЗ рдЖрд╡рд╛рд╣рди рддрд╛рдЬреЗ рдЕрд╕рддрд╛рдирд╛рдЪ рдзреБрд│реНрдпрд╛рдд рдЕрдВрджрд╛рдЬ рд╕рдорд┐рддреАрдЪреНрдпрд╛ рджреМрд▒реНрдпрд╛рдд рд░реЛрдЦ рд░рдХреНрдХрдо рд╕рд╛рдкрдбрд▓реА.
santosh.pradhan@expressindia.com