डी. एस. कुलकर्णी आपल्या यशाचं श्रेय आई आणि पत्नी हेमंती यांना देतात. आईने कष्टांचा वारसा दिला आणि हेमंती यांनी १८ पैकी १६ व्यवसायांची जबाबदारी घेऊन त्यांना निश्चिंत केलं. त्यांना समस्त स्त्रीशक्तीबद्दलच प्रचंड आदर वाटतो. तर हेमंतीताईंना डीएसकेंच्या प्रत्येक गुणाचं कौतुक. पुण्यापासून अमेरिकेपर्यंत अडीच लाख मंडळींचं विशाल कुटुंब सक्षमपणे व सहृदयतेने जपणाऱ्या या पतीपत्नीची ही यशोगाथा. निश्चयाचे बळ, तुका म्हणे तेचि फळ। दीपक सखाराम कुलकर्णी ऊर्फ डीएसके यांनी दृढनिश्चय व आत्मविश्वासाच्या बळावर केलेला कसबा पेठ, पुणे ते न्यूजर्सीपर्यंतचा प्रवास पाहाताना या अभंगाची सत्यता पटते. ‘घराला घरपण देणारी माणसं’ ‘अफाट जिद्दीची अचाट कष्टाची शून्यातून विश्वनिर्मिती’ हे शब्दप्रयोग आज डीएसकेची ओळख बनले आहेत. चण्याफुटाण्याची गाडी चालवत, कैऱ्या, बोरे, गजरे विकत, पेपरची लाइन टाकत, टेलिफोन पुसत अपार परिश्रमांनी १६०० कोटी रुपयांचं साम्राज्य उभारणारे डीएसके आपल्या यशाचं श्रेय आई आणि पत्नीला देतात. म्हणाले, ‘‘आईने मला कष्टांचा वारसा दिला आणि पत्नीने, हेमंतीने आमच्या १८ पैकी १६ व्यवसायांची जबाबदारी घेऊन मला निश्चिंत केलं. त्याचबरोबर संपूर्ण डीएसके ग्रुपची आर्थिक बाजूही (फायनान्स) तिने समर्थपणे पेलली आहे..’’ पुण्यापासून अमेरिकेपर्यंतचे चार हजार कर्मचारी, ठेवीदार, भागधारक, कर्जरोखेधारक व फ्लॅटधारक अशा अडीच लाख मंडळींचं विशाल कुटुंब सक्षमपणे व सहृदयतेने जपणाऱ्या डीएसके पतीपत्नीची ही यशोगाथा. आपल्या अनेक उद्योगांपैकी पुणे- सोलापूर रस्त्यावरील ‘डीएसके सुपर इन्फोकॉम इंटरनॅशनल कॅम्पस’ या आंतरराष्ट्रीय शिक्षण संस्थेविषयी दोघांनाही विशेष जिव्हाळा आहे. २० एकरांच्या भव्य परिसरात दिमाखात उभी असलेली ही देखणी वास्तू पाहण्याची संधी मला मिळाली. फ्रान्समधील एका गुणवत्तापूर्ण शिक्षणसंस्थेच्या सहयोगाने इथे अ‍ॅनिमेशन, प्रॉडक्ट डिझाईन व व्हिडीओ गेम मेकिंग यांचं अत्यंत प्रगत शिक्षण इथे दिलं जातं. ‘नायके’च्या बुटांपासून ‘फेरारी’च्या कापर्यंत डिझाइनच्या अगणित संधी विद्यार्थ्यांना उपलब्ध करून देणाऱ्या या महाविद्यालयाच्या उभारणीत हेमंतीताईंचा सिंहाचा वाटा आहे. म्हणाल्या, ‘‘एक तीळ सात जणांनी वाटून खावा किंवा अंथरुण पाहून पाय पसरावे, अशा म्हणी डीएसकेंना व मलाही मान्य नाहीत. मुलांनी आकाशात भरारी मारण्याची स्वप्नं बघायला हवीत. सध्याच्या शिक्षणपद्धतीत विद्यार्थी घडत नाहीत, फक्त पुस्तक-पंडित तयार होतात. ही परिस्थिती बदलून किमान शंभर ‘डीएसके’ तयार व्हावेत या सरांच्या ध्यासापोटी इतर व्यवसायातून मिळवलेले २५० कोटी रुपये आम्ही इथे पणाला लावलेत. आता ७/८ वर्षांनंतर त्याची फळं दिसायला लागलीयेत. इथून बाहेर पडणारे अनेक विद्यार्थी आज जगभरात मोठय़ा हुद्दय़ांवर काम करत आहेत. हीच आमची खरी कमाई..’’ या महाविद्यालयातील ‘व्हिडीयो गेम मेकिंग’ हा अभ्यासक्रम सुरू होण्यापाठची, ‘तुफाँ को तोहफा समझो’, हा संदेश प्रत्यक्षात उतरवणारी कथा डीएसकेंनी सांगितली. म्हणाले, ‘‘आंध्र प्रदेशातून आलेल्या दोन तरुणांनी अ‍ॅनिमेशनच्या डीव्हीडींसाठी भारत सरकारची ऑर्डर दाखवून ६०/७० लाख रुपयांचा गंडा घातला. पैसे तर गेलेच पण या ढिगभर डीव्हीडींचं करायचं तरी काय या विचाराने शेवटी आम्ही फ्लॅट बुक करणाऱ्यांना एक-एक डीव्हीडी भेट द्यायला सुरुवात केली. त्यातली एक डीव्हीडी कोणा एनआरआय ग्राहकामार्फत फ्रान्समधील ‘रुबिका ग्रुप’ या व्हिडीयो गेम बनवणाऱ्या कंपनीपर्यंत पोहोचली तेव्हा त्या कंपनीने कामाचा दर्जा बघून संयुक्त विद्यमाने काम करण्याच्या संदर्भात हेमंतीला पाचारण केलं. ती गेली आणि व्हिडीयो गेमिंगचं ते साम्राज्य बघून चकितच झाली आणि तिने त्यांची ती कलाच इथे आणली.’’ ते म्हणाले, ‘‘बिकट प्रसंगात किंवा समोर प्रचंड काम असताना मन शांत ठेवून कार्यरत राहणे हा तिचा गुण व्यवसायात असा अनेकदा कामी येतो.’’ त्यांचे सर्व कर्मचारी डीएसकेंना सर आणि हेमंतीताईंना वहिनी म्हणतात. मनातलं सांगताना त्यांना वहिनींचा आधार वाटतो. ‘डीएसके एंटरटेन्मेंट’ने २०१३ मध्ये हेमंतीताईंच्या मार्गदर्शनाखाली ‘सब्रीना’ नावाचा अ‍ॅनिमेशनपट केला. त्याला जागतिक कीर्तीचा अ‍ॅमी अवॉर्ड मिळालाय. ही अ‍ॅनिमेटेड मालिका प्रथम अमेरिकेतील हब टेलिव्हिजनवर प्रसारित झाली तेव्हा तिचा टी.आर.पी. पहिल्या पाचांत होता. ‘ड्रिमसिटी प्रोजेक्ट’ या डीएसकेंच्या ३० हजार कोटी रुपयांच्या नव्या प्रकल्पही एकदम भव्यदिव्य. नदीने जोडण्यात येणाऱ्या ३०० एकरांच्या या इकोफ्रेंडली शहरात जगातील सर्वोत्तम सेवा मिळेल, असा त्यांचा दावा आहे. हाँगकाँगची ट्राम, कॅनडाच्या बोटी, लंडनच्या सायकली, दुबईसारखं उंचच उंच कारंजं, बागा, क्रिकेट, फुटबॉल, टेनिस यांसारख्या ३६ खेळांसाठी ऑलिम्पिक दर्जाच्या सुविधा.. आणि बरंच काही. या प्रकल्पाबाबत हेमंतीताईंच्या चेहऱ्यावर न बोलता उठलेली प्रतिक्रिया.. ‘या माणसाने शिवधनुष्यच उचलायचं ठरवलंय.’ ‘डीएसके’ यांच्यातील तुम्हाला आवडणारे गुण कोणते या प्रश्नावर त्या भरभरून बोलल्या. सरांची सचोटी, हातोटी आणि चिकाटी या वैशिष्टय़ांविषयी सांगताना त्यांनी अनेक प्रसंगांची उजळणी केली. ‘डीएसके विश्व’ या पुण्यापासून दूर एका डोंगरावर उभ्या राहिलेल्या गृहप्रकल्पाच्या विक्री मोहिमेत विशिष्ट दिवसात बुकिंग करणाऱ्यांसाठी भेटवस्तूंची योजना जाहीर केली होती. त्यात वॉशिंग मशिनपासून कापर्यंत अनेक भेटवस्तू होत्या. ही बक्षिसे खरोखर मिळणार की नाही असा संभ्रम ग्राहकांमध्ये राहू नये यासाठी डीएसकेंनी एकूण बक्षिसांच्या रकमेएवढा म्हणजे अडीच कोटी रुपयांचा चेक ग्राहकपेठेकडे आधीच सुपूर्द केला होता. बक्षीस न मिळाल्याची तक्रार आल्यास त्यास ते परस्पर ते देण्याचे अधिकार ग्राहक पेठेस दिले होते. बक्षीस वाटून झाल्यावर पेठेने तीन र्वष वाट पाहिली; परंतु एकही तक्रार न आल्याने ग्राहकपेठेने डीएसकेंचा सत्कार करून ती रक्कम परत केली. या वेळी ग्राहकपेठेचे प्रमुख बिंदुमाधव जोशी यांचे शब्द होते.. ‘ग्राहकांच्या विश्वासासाठी अडीच कोटींचा चेक देणारे डीएसके पहिले.’ ‘डीएसके’मधील चिकाटीचं आणि माणसांना जोडण्याचं कसब सांगताना हेमंतीताईंनी त्यांच्या मुंबईतील कफ परेड भागातील ‘दुर्गामाता’ प्रकल्पाचा दाखला दिला. ही आलिशान वास्तू उभारताना, त्यांना जागा ताब्यात घेण्यासाठी अधिक श्रम करावे लगले. १२ र्वष सातत्याने प्रेमपूर्वक पाठपुरावा करून त्यांनी ही जागा मिळवली. उजव्या हाताला धीरुभाई अंबानींची आलिशान इमारत, हेलिपॅड, समोरच ताज विवांता आणि चहुबाजूंनी, गेटवेसकट अख्खी मुंबई अशा ठिकाणी उभारलेल्या या ३२ मजली वैभवशाली ‘दुर्गामाता टॉवर्स’ प्रकल्पाला ‘सी.एन.बी.सी. आवाज’चं भारतातील सवरेत्कृष्ट प्रकल्प अ‍ॅवॉर्ड मिळालंय. या टॉवरच्या उद्घाटनाला नेहमीच्या प्रथेप्रमाणे फ्लॅटधारकांचे सत्कार तर झालेच पण त्याबरोबर ज्यांनी आपल्या जागा दिल्या त्यांनाही बोलावून त्यांचेही शुभाशीर्वाद घेण्यात आले. सरांचं म्हणणं..‘सद्भावना जपणं सर्वात महत्त्वाचं..’ डीएसकेंच्या व्यक्तिमत्त्वावर प्रकाश टाकणारे असे असंख्य अनुभव प्राचार्य शाम भुर्के यांच्या ‘शून्यातून विश्व निर्माण करणारे डीएसके’ या पुस्तकात वाचायला मिळतात. हे अनुभव वाचताना, ऐकताना जाणवत राहतं की, घराला घरपण देणारी माणसं ही नुसती जाहिरातीतील टॅग लाइन नाही तर तो अनेक वर्षांच्या तपश्चर्येनंतर ग्राहकांच्या मनात मिळवलेला विश्वास आहे. गरीब व मध्यमवर्गीय मुलांना आंतरराष्ट्रीय दर्जाचं शालेय शिक्षण मिळावं हे दोघांचंही खूप दिवसांपासूनच स्वप्न होतं. निसर्गरम्य अशा ‘डीएसके विश्व’ परिसरात उभ्या राहिलेल्या आयसीएससी बोर्डाच्या शाळेच्या रूपाने ते पूर्ण झालं. या शाळेतील बहुसंख्य विद्यार्थी जवळपासच्या खेडय़ातून येतात. त्यांना इथे खेळ व शिक्षणाबरोबर संस्कारांचे धडेही दिले जातात. ‘जे करेन ते सवरेत्कृष्ट..’ हा संपूर्ण डीएसके कुटुंबाचाच ध्यास असल्याचे जगप्रसिद्ध टोयोटा कंपनीने विक्री, ग्राहक समाधान व उत्कृष्ट प्रतीची सेवा या तिन्ही मापदंडांवर आजवर दिलेल्या २० अवॉर्ड्सपैकी १४ ‘डीएसके टोयोटा’ने पटकावलीयत. फुटबॉलमधील सुप्रसिद्ध संस्था ‘लिव्हरपूल’शी सहकार्य करून ‘लिव्हरपूल डीएसके अ‍ॅकॅडमी’ स्थापन झालीय. सध्या त्यात ६०० खेळाडू फुटबॉल शिकताहेत. हेमंतीताईंच्या कल्पकतेतून ‘डीएसके डिजिटल’ कार्यरत झालंय. भारत सरकारच्या जनधन योजनेतून जी ३० कोटी बँक खाती उघडायची आहेत त्यातील ३ कोटी खाती डीएसके डिजिटलने मध्य प्रदेशात उघडली आहेत. त्यायोगे ३००० हातांना काम मिळालंय. शेतकऱ्यांना दुग्धव्यवसायात मदत करणार उपकरण मिल्कोट्रॉनिक काढलंय. हा रोबो दुधातील भेसळ शोधतो त्यामुळे शेतक ऱ्यांना योग्य मालाचे त्वरित पैसे मिळतात. डीएसके गप्पा, पुणे आकाशवाणीवरील ‘प्रश्न तुमचा उत्तर डीएसकें’चे हा कार्यक्रम, ठेवीदार, भागधारक व फ्लॅटधारक यांच्यासाठी आयोजित केले जाणारे सांगीतिक कार्यक्रम अशा अनेक सांस्कृतिक धाग्यांतून दोघंही सर्वसामान्यांशी जोडून राहतात. ‘डीएसके फाऊंडेशन’च्या उपक्रमात दोघांचाही सहभाग असतो. सरांच्या व्यग्र दिनक्रमातील एक सुमधुर भाग म्हणजे पत्नी हेमंतीचं गायन. त्यांचं म्हणणं, रोज सकाळी रियाज करतानाचा तिचा गोड स्वर कानी पडला की सर्व ताणतणाव दूर होतात. घरच्यांशी गप्पा आणि नातवाबरोबर मस्ती हेदेखील त्यांचं दुसरं टॉनिक. डीएसकेंना पत्नीच्या कर्तृत्वाविषयीच नव्हे तर समस्त स्त्रीशक्तीबद्दलच प्रचंड आदर वाटतो. ते म्हणतात, देवादिकांनीही स्त्रियांची योग्यता जाणलीय. म्हणूनच तर लक्ष्मीकडे अर्थखात्याची जबाबदारी आहे. तर सरस्वतीवर शिक्षणाची धुरा, संरक्षणाची मदारही दुर्गामातेवर आहे. हा आदर्श ठेवून आपणही स्त्रीचा गौरव करायला शिकलं पाहिजे.. डीएसकेंचे हे विचार ऐकताना ‘यत्र नार्यस्तु पूजन्ते रमन्ते तत्र देवता:’ हे वचन आठवलं. आणि मनात आलं.. डीएसकेंच्या प्रांगणात लक्ष्मी आणि सरस्वती हातात हात घालून नांदताना दिसतात ते उगीच नव्हे! dsk@gmail.com waglesampada@gmail.com
