‘दसरा सण मोठा, नाही आनंदा तोटा’ समस्त भारतीयांच्या जीवनात ‘साडेतीन मुहूर्त’ या संज्ञेला खूप महत्त्व आहे. वर्षप्रतिपदा, विजयादशमी, कार्तिक महिन्यातील दिवाळी पाडवा या तीन सणांबरोबर अक्षयतृतीयाचा अर्धा सण हे मोठय़ा उत्साहाने साजरे केले जातात. विजयादशमीच्या अगोदर दोन दिवसांपासून बाजारात लहान-मोठय़ा आकारांची झेंडूची फुले विकली जातात. कारण गरिबातला गरीब माणूसही आपल्या दारी लक्ष्मीचे आगमन व्हावे म्हणून मोठय़ा श्रद्धेने झेंडूच्या माळा लावत असतो. झण्डू (संस्कृती), गेंदा (हिंदी), गलगोटो (गुजराती), गुल हजारा (फारसी) या नावांनी ओळखल्या जाणाऱ्या मोहक फुलांची खूप मोठय़ा प्रमाणावर बागायती लागवड केली जाते. गडद तांबट ते फिक्कट पिवळा अशा विविध सुंदर रंगांच्या झेंडूंची लागवड वर्षां ऋतूच्या प्रारंभी सर्वत्र होते. झाडाच्या काडय़ा कोनयुक्त व खरखरीत स्पर्शाच्या असतात. पाने एकांतरोन व मोठय़ा आकाराची टोकदार असतात. झेंडूच्या फुलांची चव किंचित कडू व तुरट रसाची असते. झेंडूत एक कडू चवीचे सत्त्व आहे. झेंडू फुलांचा रस रक्तसंग्राहक व जखमेची सूज कमी करणारा आहे. शरीराला कुठेही किरकोळ जखम झाल्यास झेंडूच्या फुलांचा वाटून लेप लावावा. खेडोपाडी भूतग्रह बाधा दूर करण्याकरिता झेंडूच्या पंचांगाचा रस देण्याची प्रथा एके काळी होती.
