dark chocolate cinnamon coffee and green tea enough to reduce blood sugar : आजकाल सोशल मीडियावर कडू पॉलीफेनोल (bitter polyphenols) बद्दल अनेक गोष्टी पसरत आहेत. तर हे पॉलीफेनोल तुम्हाला डार्क चॉकलेट, दालचिनी, लवंग, तुळस, कॉफी आणि ग्रीन टी तसेच काही फळे, भाज्या, शेंगा, नट्स, बियांमध्ये आढळून येतात. तसेच हे पॉलीफेनोल मधुमेहाचा ( reduce blood sugar ) धोकासुद्धा कमी करून आतड्यांचे आरोग्यदेखील सुधारू शकतात. यामुळे हार्मोन्सचा स्राव सुरू होतो आणि एखाद्या व्यक्तीला टाइप २ मधुमेह, लठ्ठपणा होण्याचा धोका कमी होण्यास मदत होऊ शकते. तर याबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी द इंडियन एक्स्प्रेसने दिल्लीच्या इंद्रप्रस्थ अपोलो हॉस्पिटल्सच्या एंडोक्राइनोलॉजिस्ट डॉक्टर रिचा चतुर्वेदी यांच्याशी चर्चा केली.
डॉक्टर रिचा चतुर्वेदी यांच्या मते पॉलीफेनॉल किंवा वनस्पतीच्या सूक्ष्म पोषक घटकांमध्ये अँटिऑक्सिडंट, दाहक-विरोधी गुणधर्म तर चयापचय क्रियेतील अडथळा दूर करण्यास मदत होते. कडू पॉलीफेनॉल खरबुजात आढळतात,त्यामुळे रक्तातील साखर नियंत्रित (Blood Sugar) राहण्यास मदत होते. काही संशोधन असे सूचित करतात की, ही संयुगे इन्सुलिन संवेदनशीलता वाढवून किंवा कार्बोहायड्रेट पचन सुधारून ग्लुकोज चयापचय प्रभावित करू शकतात.
उदाहरणार्थ, कडू खरबूजमध्ये कॅरंटिन आणि पॉलीपेप्टाइड्ससारखी संयुगे असतात; जी इन्सुलिनच्या क्रियेची नक्कल करू शकतात किंवा ग्लुकोजच्या शोषणावर परिणाम करू शकतात. पण, हे परिणाम प्राण्यांच्या मॉडेल्समध्ये जास्त आढळून आले आहेत; मानवी अभ्यासात याचा मिश्रित परिणाम दिसून आला आहे.
रक्तातील साखरेची पातळी (Blood Sugar) नियंत्रित राहते का?
मधुमेहाचा धोका कमी करण्यासाठी पॉलीफेनॉलच्या प्रभावाची तपासणी करणाऱ्या क्लिनिकल चाचण्या मर्यादित आहेत, त्यामुळे अनेकदा याचे अनिर्णित परिणामसुद्धा येऊ शकतात. काही अभ्यासात असे दिसून आले आहे की, पॉलीफेनॉल्स केवळ मधुमेहाचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी करू शकतात, हे अगदी ठामपणे सांगण्यासाठी पुरेसे पुरावे नाहीत.
हेही वाचा…Fever : ताप आलाय? मग ‘हा’ घरगुती उपाय ठरेल जादुई; रोगप्रतिकार शक्ती वाढवण्यास होईल मदत
मधुमेहाचा धोका कमी करण्यासाठी कोणत्याही पोषक किंवा अन्न घटकाचा प्रभाव एखाद्या व्यक्तीच्या एकूण आहार पद्धती, जीवनशैलीपासून वेगळा करता येत नाही. कारण विविध पॉलीफेनॉलयुक्त पदार्थ चयापचय क्रियेस मदत करतात. कारण हे पदार्थ पौष्टिक आणि अँटिऑक्सिडंटने समृद्ध असतात.
याशिवाय, मधुमेह असणाऱ्या रुग्णांवर पॉलीफेनॉलची परिणामकारकता अनुवांशिक पूर्वस्थिती, जीवनशैली घटकांवर आधारित असते. कारण एखाद्या व्यक्तीसाठी जे कार्य करते ते दुसऱ्यासाठी कार्य करू शकत नाही, त्यामुळे या गोष्टीची काळजी तुम्ही सगळ्यांनी घेतली पाहिजे. मधुमेह आणि लठ्ठपणासाठी काम करणाऱ्या पॉलीफेनॉल्सपैकी कर्क्युमिन, हळदीमध्ये आढळणारे रेझवेराट्रोल, द्राक्षे, शेंगदाणे, बेरीमध्ये आढळणारे क्वेरसेटीन, कांद्यामध्ये आढळणारे कॅटेचिन, कोको आणि ग्रीन टीमध्ये आढळणारे कॅटेचिन आहेत.
कडू पॉलीफेनॉलयुक्त पदार्थ संतुलित आहारामध्ये समाविष्ट करणे हे निरोगी जीवनशैलीचा भाग असू शकते. पण, मधुमेहाविरुद्ध प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून केवळ या पदार्थांवर अवलंबून राहणे योग्य नाही. मधुमेह प्रतिबंधासाठी वजन कमी करणे, नियमित शारीरिक हालचाली करणे आणि विविध अन्न स्रोतांमधून विविध प्रकारच्या पोषक तत्वांचे सेवन करणे आदींचा समावेश असू शकतो.
