Junk Food Cause Chronic Inflammation : तुमच्यापैकी अनेकांना जंक फूड खायला आवडत असेल. बाहेरचं तेलकट, तिखट आणि जिभेचे चोचले पूर्ण करणारं हे जंक फूड आरोग्यासाठी घातक असते असे वारंवार बजावले जाते, ज्यामुळे विविध आजारांचा धोका वाढतो, असे वारंवार सांगितले जाते; पण लोक काही सुधारण्याचे नाव घेत नाहीत. अशा बाहेरच्या दूषित जंक फूडमुळे अनेकदा ताप, जुलाब होतात, शरीरात एकप्रकारे जळजळ जाणवू लागते. पण, ही जळजळ जेव्हा खूप दिवस जाणवत राहते तेव्हा ती गंभीर आरोग्य समस्येचे कारण ठरते.
कोणत्याही आजारातून स्वतःहून बरे होण्याचा शरीर प्रयत्न करते, अशाने शरीरातील विशिष्ट रोगाचा संसर्ग काही काळाने कमी होतो. परंतु, एखाद्या आजाराची लक्षणं बराच काळ टिकून राहिली तर ती शरीरासाठी हानिकारक ठरू शकतात. कालांतराने हीच लक्षणं गंभीर आजारांची कारणं बनतात.
याचविषयावर द इंडियन एक्स्प्रेसशी बोलताना पर्सनल ट्रेनर दीपिका शर्मा म्हणाल्या की, शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती कमी असल्यास जळजळ होण्याच्या सक्रियतेतही बदल होतो. पण, ही जळजळ कालांतराने शांतपणे ऊती आणि अवयवांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान करते.
प्रक्रिया केलेल्या पदार्थांचे जास्त सेवन (विशेषतः रिफाइंड शुगर, ट्रान्स फॅट्स आणि शीड ऑइल), दीर्घकालीन ताणतणाव, अपुरी झोप, बैठी जीवनशैली आणि पर्यावरणीय प्रदूषक ही दीर्घकालीन जळजळीची सामान्य कारणं आहेत. या असंतुलित पदार्थांच्या सेवनाने अनेक आरोग्य समस्या निर्माण होऊ शकतात. यावर पर्सनल ट्रेनर दीपिका शर्मा म्हणाल्या की, जंक फूडच्या सेवनानंतर वाढणाऱ्या ताणतणावामुळे चयापचय क्रियेत अडथळा निर्माण होतो, ऑक्सिडेटिव्ह ताण वाढवतो, तसेच CRP, IL-6 आणि TNF-alpha सारख्या इन्फ्लॅमेटरी मार्करमध्येही वाढ होते.
दीपिका शर्मा पुढे सांगतात की, जळजळ ही कोणती समस्या नाही. त्यांच्या मते, जळजळीवर थेट उपचार केल्याने (उदाहरणार्थ, NSAIDs) तात्पुरता आराम मिळू शकतो, परंतु जोपर्यंत मूळ कारण – जसे की, जीवनशैली, हार्मोनल इम्बॅलेन्स, आतड्यांचे आरोग्य किंवा आहार या गोष्टींवर नीट लक्ष देत काही उपाय करत नाही, तोपर्यंत जळजळ जाणवतच राहील.
जळजळ कमी करण्यासाठी काय करावे?
शरीरातील जळजळ कमी करण्यासाठी दीपिका शर्मा यांनी अनेक पदार्थ सुचवले आहेत.
१. दाहक विरोधी फॅट्स : ऑलिव्ह ऑइल, ॲव्होकॅडो, तूप.
२. फायबरयुक्त वनस्पती : भाज्या, बेरी, शेंगा.
३. ओमेगा-३ : फॅटी फिश, चिया शीड्स, जवस बिया.
४. मसाले : हळद + काळी मिरी, आले, दालचिनी.
५. प्रोबायोटिक आणि प्रीबायोटिक फूड : दही, आंबवलेले पदार्थ, लसूण, कांदा.
जीवनशैलीत करा ‘हे’ बदल
१. वेळेवर झोपा : कमी झोपेमुळे जळजळ होण्याची शक्यता वाढते.
२. हालचाल : व्यायामामुळे शरीरात जाणवणारी जळजळ कमी करता येते.
३. ध्यान करा : माइंडफुलनेस IL-6 आणि CRP मुळेही जळजळ कमी होते.
४. सतत खाणं थांबवा : खाण्यापासून तुमच्या शरीराला विश्रांती द्या.
‘हे’ पदार्थ खाणे टाळा
शरीरात दीर्घकाळ जळजळीस कारणीभूत ठरणारे पदार्थ खाणे टाळा.
१. प्रक्रिया केलेली साखर : अशाप्रकारच्या साखरेच्या सेवनाने शरीरात इन्सुलिनची पातळी वाढते. उदाहरणार्थ, कँडी, सोडा.
२. रिफाइंड कार्ब्स : व्हाइट ब्रेड, पास्ता आणि व्हाइट राइस या रिफाइंड कार्बोहायड्रेट्स पदार्थांच्या सेवनाने रक्तातील साखरेत चढ-उतार होऊ शकतात, ज्यामुळे मधुमेहाची शक्यता वाढते.
३. बियाण्यांचे तेल : सूर्यफूल, सोयाबीन आणि मक्याचे तेल (बहुतेक प्रक्रिया केलेल्या अन्नपदार्थ्यांमध्ये वापरतात) यांसारखे बियाण्यांपासून काढलेलं तेल शरीरातील ओमेगाची पातळी असंतुलित करतात, ज्यामुळे पित्ताचा त्रास होतो.
४. प्रक्रिया केलेले मांस : सॉसेज, बेकन अँड गॅमनसारखे प्रक्रिया केलेले मांस शरीरात AGE, नायट्रेट्स तयार करतात आणि रोगप्रतिकारक शक्तीला नुकसान पोहोचवतात.
५. अल्कोहोल : अल्कोहोलमुळे डिहायड्रेशन होते आणि आतड्यांचे नुकसान होते.
