केवळ प्रौढ महिलाच नव्हे तर हल्ली किशोरवयीन मुलींमध्येही पीसीओएसच्या (पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम) संख्येत वाढ होताना दिसून येत आहे. लठ्ठपणा, बैठी जीवनशैली आणि अनुवांशिकता हे पीसीओएस होण्यामागचे मूळ कारण असू शकते. किशोरवयातील समस्यांकडे पालकांनी विलंब न करता डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आणि वेळेवर वैद्यकीय उपचार करणे आवश्यक आहे. याशिवाय संतुलित आहार घेणे, दररोज व्यायाम करणे, तणावमुक्त राहणे आणि इष्टतम वजन राखणे ही युक्ती करू शकते. पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम किंवा पीसीओएस हे किशोरवयीन मुली आणि महिलांमध्ये हार्मोनल असंतुलनामुळे दिसून येते. एन्ड्रोजनची उच्च पातळी असलेल्या मुलींना या स्थितीचा त्रास होऊ शकतो. बैठी जीवनशैली, शारीरिक हालचालींचा अभाव, तणाव, अनियमित मासिक पाळी, जंक फूडचे जास्त सेवन, जास्त वेळ टीव्ही पाहणे आणि झोपेची अनियमित वेळा यासारख्या काही गोष्टींमुळे वजन वाढते. वाढत्या वजनामुळे पीसीओएस सारखी समस्या देखील दिसून येते. पीसीओएस असलेल्यांमध्ये पुरुष संप्रेरकांचे उत्पादन जास्त असते, इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता, पुरळ आणि त्वचेवर गडद ठिपके येतात. पीसीओएस एखाद्या व्यक्तीच्या वास्तविक-जगातील क्रियाकलाप सहजतेने पार पाडण्याच्या क्षमतेमध्ये व्यत्यय आणू शकतो. या स्थितीमुळे उच्च रक्तदाब, टाइप २ मधुमेह, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग आणि वंध्यत्व यासारखी गंभीर गुंतागुंत होतात. दर आठवड्याला पीसीओएसच्या तक्रारी असलेले ५ ते १० रुग्ण उपचारांसाठी दाखल होतात, असे जे जे रुग्णालयाच्या स्त्रीरोग विभागाचे प्रमुख प्राध्यापक डॉ अशोक आनंद म्हणाले. तर या स्थितीकडे दुर्लक्ष करू नका. जीवनाचा दर्जा सुधारून या चिंताजनक स्थितीचे व्यवस्थापन करणे आवश्यक असल्याचे खारघर येथील स्त्रीरोगतज्ज्ञ डॉ प्रतिमा थमके यांनी सांगितले. विवाहपूर्व मार्गदर्शन : सेक्स्च्युअल शेअरिंग म्हणजे काय गं? डॉक्टर हे वैद्यकीय इतिहास, मासिक पाळीचा इतिहास आणि शारीरिक तपासणीद्वारे ही स्थिती निर्धारित करू शकतात. रक्तातील एंड्रोजन संप्रेरकाची पातळी पाहण्यासाठी रक्त तपासणी केली जाते. डॉक्टर मुरुम, अनियमित मासिक पाळी आणि चेहऱ्यावरील अवांच्छीत केसांची वाढ यासारख्या लक्षणांवर उपचार करण्यासाठी काही औषधे लिहून देतील. औषधोपचारांव्यतिरिक्त, तुम्हाला संतुलित जीवनशैलीचे पालन करावे लागेल. ताजी फळे, भाज्या, तृणधान्य, मसूर, कडधान्ये, काजू आणि तेलबिया आणि पुरेसे पाणी पिण्याचा प्रयत्न करा. तेलकट, मसालेदार, हवाबंद डब्यातील आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ टाळा. जर मुलीला जास्त रक्तस्त्राव होत असेल तर रक्ताची कमतरता टाळण्यासाठी लोहयुक्त अन्नाचे सेवन करावे. पालक, सुकामेवा, अंडी आणि ब्रोकोलीमध्ये लोहाचे प्रमाण अधिक असते आणि याचा रोजच्या आहारात समावेश केला पाहिजे. व्यायाम करणे आणि योग्य वजन राखणे अत्यावश्यक असल्याचे चेंबूर येथील स्त्रीरोगतज्ज्ञ डॉ. वीणा औरंगाबादवाला यांनी स्पष्ट केले. डॉ. अशोक आनंद म्हणाले की, तरूण मुलींमध्ये पीसीओएसचं प्रमाणात लक्षणीय वाढताना दिसून येत आहे. सध्याची बदललेली जीवनशैली ही प्रकरणं वाढण्याला कारणीभूत ठरत आहे. मासिक पाळी अनियमित झाल्यानं डॉक्टर सोनोग्राफी करण्याचा सल्ला देतात. सोनोग्राफी चाचण्या वाढल्यानं अनेकांना पीसीओएस असल्याचं समोर येत आहे. वेळीच निदान व उपचार झाल्यास पीसीओएसवर नियंत्रण मिळवता येऊ शकतं. परंतु, बऱ्याचदा काही मुली उपचारासाठी येत नसल्याने मासिक पाळी अनियमित झाल्याने विविध आजार उद्भवू शकतात. वजन वाढू शकतं. लग्नानंतर मुलं व्हायला सुद्धा अनेक अडचणींचा सामना करावा लागू शकतो. त्यामुळे पीसीओएस या आजारावर तातडीने तज्ज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घेणं खूप गरजेचं आहे. Sleeping Position: आयुर्वेद सांगत आहे झोपेची योग्य दिशा; वाईट स्वप्न, सतत जाग येणाऱ्यांनी नक्की पाहाच शीव रूग्णालयातील स्त्रीरोग विभागाचे युनिट हेड प्राध्यापक आणि मुंबई प्रसूती आणि स्त्रीरोग संस्था अध्यक्ष डॉ. निरंजन चव्हाण म्हणाले की, मासिक पाळी अनियमित होण्याची समस्या अनेक मुलींमध्ये पाहायला मिळत आहे. जीवनशैलीत बदल करणं हाच यावर योग्य पर्याय आहे. उघड्यावरील खाद्यपदार्थांचे सेवन, मद्यपान, साखरयुक्त गोड पेयांचे सेवन, व्यायामाचा अभाव यामुळे पीसीओएसचं प्रमाण मुलींमध्ये लहान वयातच दिसून येत आहे. पीसीओएसमुळे मासिक पाळी लांबल्याने वजनात वाढू होऊ शकते. त्यामुळे याकडे दुर्लक्ष न करता तातडीने डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. वेळीच औषधोपचार सुरू केल्यास मासिक पाळी नियमित होऊ शकते.
