सोलापूर : प्लास्टर ऑफ पॅरिसपासून बनविलेल्या गणरायांच्या मूर्ती पर्यावरणाला घातक ठरत असल्याने पर्यावरणपूरक गणेशमूर्तींचा आग्रह होत आहे. याच पार्श्वभूमीवर इकडे सोलापूर जिल्ह्यात काही गावांमध्ये घरोघरी चक्क मातीच्या गणपतीच्या मूर्तींची प्रतिष्ठापना करण्याची परंपरा सुरू आहे. बलुतेदारी पद्धतीतून कुंभार समाज मातीपासून गणपतीच्या मूर्ती बनवून घरोघरी येतात. त्या मोबदल्यात धान्य घेतात. या परंपरेचे स्वागत होत आहे.

दक्षिण सोलापूर तालुक्यातील मंद्रूप या निमशहरी खेडेगावात आजही कुंभार बांधव गणेशोत्सवासाठी छोट्या आकाराच्या मातीच्या गणपती तयार करतात. गणेश चतुर्थीच्या दिवशी सकाळी प्रतिष्ठापनेसाठी मातीच्या श्रींच्या मूर्ती घरोघरी आणून देतात. सोलापूरपासून थोड्याच अंतरावरील विजापूर रस्त्यावर मंद्रूप गावात दरवर्षी गणेशोत्सवात मातीच्या गणेशमूर्तींची प्रतिष्ठापना करण्याची वंशपरंपरा आहे. एकीकडे पर्यावरणपूरक गणेशोत्सव साजरा करण्याबाबत शासन व प्रशासन स्तरावर सातत्याने आवाहन केले जाते. त्या अनुषंगाने पूरक उपक्रमही राबविले जातात. परंतु ग्रामीण भागात सण, उत्सवांची प्रथा-परंपरा पर्यावरणस्नेही आहे, हेच मंद्रूपसारख्या अनेक गावांमधून दिसून येते. अक्कलकोट तालुक्यातील पान मंगरूळ व अन्य गावांमध्येही अशाच पद्धतीच्या मातीच्या गणेशमूर्तींची घरोघरी प्रतिष्ठापना करण्याची परंपरा जतन केली जात आहे.

onion trader attacked robbed of rs 50 lakh cash in ahmednagar city
अडते व्यापाऱ्यांवर हल्ला करत ५० लाखांची लूट; दोघे जखमी,नेप्ती कांदा मार्केटजवळील घटना
bigg boss 18 advocate Gunaratna sadavarte entry with pet donkey max in salman khan show watch promo
Bigg Boss 18 : गुणरत्न सदावर्तेंची शोमध्ये एन्ट्री,…
ratnagiri st buses of ganesha devotees stopped for toll
कोकणात जाणाऱ्या एसटी टोलसाठी रोखल्याने आनेवाडीजवळ तणाव
Satara, Ganesha welcome Satara, Satara latest news,
साताऱ्यात ‘मोरया’चा जयघोष, वाद्यांचा गजर; गणरायांचे उत्साहात स्वागत
education for underprivileged children from umed organization
सर्वकार्येषु सर्वदा : वंचित मुलांच्या उज्ज्वल भविष्याची ‘उमेद ’
Sanjay raut criticise over Amit shah Lalbaugcha raja darshan
Sanjay Raut : “मुंबईतील उद्योग पळवले, आता लालबागचा राजा…”, अमित शाहांच्या दौऱ्याबाबत संजय राऊतांचा आरोप
Sarvajanik Ganesh Mandal Banner Goes Viral on Mahaprasad Will Be Given Only To Members netizens reacts
सार्वजनिक मंडळाचा ‘तो’ बॅनर पाहून लोक भडकले; PHOTO पाहून सांगा अशा मंडळांचं काय करायचं?
ajit pawar baramati speech
Ajit Pawar on Baramati Elections: “मीही आता ६५ वर्षांचा झालोय”, अजित पवारांचं बारामतीमध्ये सूचक विधान; म्हणाले, “पिकतं तिथे विकत नसतं”!

हेही वाचा – पंढरीत ‘मोरया’च्या जयघोषात गणरायाचे स्वागत

हेही वाचा – सोलापुरात श्री गणरायाचे जल्लोषात स्वागत, शहरात १३५० मंडळांनी केली श्रींची प्रतिष्ठापना

मंद्रूपमध्ये महादेव कुंभार व नागुबाई कुंभार यांच्याकडून गणेशोत्सवाच्या १५ दिवस अगोदरपासून छोट्या आकाराच्या मातीच्या मूर्ती तयार केल्या जातात. उन्हाळ्यामध्ये कुंभार कुटुंबीय मातीचे माठ तयार करून विकतात. मकर संक्रांतीला मातीच्या सुगडी तयार करून घरोघरी पोहोच करतात. तर वेळ अमावस्येला मातीचे कुंभ (मोगा) शेतकऱ्यांना आणून देतात. नागपंचमीच्या दुसऱ्या दिवशी गावातील देशमुख, पाटील, देशपांडे यांच्या घरी मातीपासून तयार केलेल्या गौरीच्या मूर्ती देतात. शनिवारी, गणेश चतुर्थीला श्रींची प्रतिष्ठापना करण्यासाठी कुंभार कुटुंबीयांनी दोनशेपेक्षा अधिक मातीच्या गणरायांच्या मूर्ती तयार करून घरोघरी पोहोच केल्या आहेत. त्या मोबदल्यात या कुंभार कुटुंबीयास गावकरी ज्वारी, गहू, बाजरी अथवा रोख रक्कम देतात. सध्याच्या आधुनिक युगात पैशाच्या व्यवहाराला जास्त महत्त्व असले तरी गावातील पूर्वापार चालत आलेली परंपरा पुढे नेण्यासाठी आपण दरवर्षी गणेशोत्सवात मातीच्या छोट्या आकाराच्या गणपतीच्या मूर्ती सेवाभावी वृत्तीने तयार करून घरोघरी देतो. यात व्यवहार पाहत नाही, अशी भावना नागुबाई कुंभार यांनी व्यक्त केली.