सावंतवाडी : सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात झालेल्या हंगामपूर्व पावसामुळे आंबा, काजू, फणस, कोकम आणि जांभूळ यांसारख्या प्रमुख फळपिकांना मोठा फटका बसला आहे. हातातोंडाशी आलेले कोकमचे पीक या अवकाळी पावसामुळे पूर्णपणे वाया जाण्याची भीती व्यक्त होत आहे, तर आंबा आणि काजू पिकांचेही मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. कृषी विभागाकडून नुकसानीचा तपशील गोळा करण्याचे काम सुरू आहे.
कोकम पिकाला सर्वाधिक फटका:
सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील १३५० हेक्टर क्षेत्रावरील कोकम पीक धोक्यात आले आहे. परिपक्व झालेले सुमारे ६० हजार मेट्रिक टन कोकम अवकाळी पावसामुळे वाया जाण्याची शक्यता आहे. यात देवगड (४२ हेक्टर), दोडामार्ग (७३ हेक्टर), वेंगुर्ले (१७८ हेक्टर), कुडाळ (२२० हेक्टर), सावंतवाडी (३८८ हेक्टर), वैभववाडी (२८ हेक्टर), मालवण (२७२ हेक्टर) आणि कणकवली (१४९ हेक्टर) या तालुक्यांचा समावेश आहे. कोकम (शास्त्रीय नाव: गार्सिनिया इंडिका) हे महाराष्ट्रातील, विशेषतः कोकणातील, एक महत्त्वाचे फळ असून, याला ‘आमसूल’ किंवा ‘रातांबा’ असेही म्हणतात. सरबत, सोलकढी आणि आगळ बनवण्यासाठी याचा मोठ्या प्रमाणात वापर होतो. कोरडवाहू क्षेत्र जिल्हा सल्लागार अरुण नातू यांच्या मते, कोकमचे शंभर टक्के नुकसान झाले आहे.
आंबा उत्पादकांना दुहेरी धक्का:
जिल्ह्यातील ३४ हजार हेक्टरवर आंबा लागवड आहे. या हंगामात बदलत्या हवामानाचा फटका आंबा बागायतदारांना बसला आहे. सह्याद्रीच्या पट्ट्यातील १० हजार हेक्टर क्षेत्रावरील आंबा पिकाचे मोठे नुकसान झाले आहे, तर किनारी भागातील ९ हजार हेक्टर क्षेत्रावरील बागायतदारही चिंतेत आहेत. किनारी भागातील काही बागायतदारांनी आंब्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी तो विकल्यामुळे त्यांना थोडा फायदा होण्याची अपेक्षा आहे, परंतु सह्याद्रीच्या पट्ट्यातील नुकसान अधिक आहे, असे कृषी विभागाने म्हटले आहे.
पारंपरिक काजू पीक धोक्यात:
सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात ७२ हजार हेक्टरवर काजू पीक घेतले जाते, ज्यात ४० हजार हेक्टरवर पारंपरिक काजू तर ३२ हजार हेक्टरवर कलमी काजू आहे. यंदाच्या हंगामात हवामानातील बदलांमुळे ६० टक्के काजू पीक घटले. तसेच, पारंपरिक काजू पीक उशिराने येत असल्यामुळे हंगामपूर्व पावसामुळे ३० टक्के पीक वाया गेले आहे. यामुळे केवळ १० टक्केच काजू पीक हाती आले असल्याचा अंदाज कृषी विभागाने व्यक्त केला आहे.
जांभळाला विक्रमी दर, पण उत्पादन घटले:
गेल्या दोन वर्षांपासून हवामानातील बदलांमुळे जांभूळ पिकाची स्थिती खालावली होती. यंदाच्या हंगामातही बदलत्या हवामानाचा फटका बसल्याने जांभूळ पीक अल्प प्रमाणात आले. यामुळे जांभळाला ५०० रुपये प्रति किलो असा विक्रमी भाव मिळाला. सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील आठही तालुक्यांत २७ हेक्टरवर जांभळाची झाडे असल्याचा कृषी विभागाचा अंदाज आहे, ज्यात कुडाळ, सावंतवाडी आणि मालवणमध्ये हे पीक चांगले येते.
कृषी विभागाकडून नुकसानीचा अहवाल मागवला:
सिंधुदुर्ग जिल्हा कृषी अधिकारी सौ. भाग्यश्री नाईकनवरे यांनी सांगितले की, हंगामपूर्व पावसामुळे फळबागायतदारांचे मोठे नुकसान झाले असून, याबाबत प्रत्येक तालुक्यातून अहवाल मागवण्यात आला आहे. दरम्यान, येत्या हंगामात आंबा आणि काजू पिकांमध्ये एआय तंत्रज्ञानाचा वापर केला जाईल, अशी माहितीही त्यांनी दिली. एकूणच, या अवकाळी पावसामुळे जिल्ह्यातील शेतकरी मोठ्या आर्थिक संकटात सापडले आहेत.
