आज आपण टीव्हीवर विविध प्रकारचे पुरस्कार सोहळे पाहातो. काही मनोरंजन क्षेत्रातील असतात, काही क्रीडा क्षेत्रातील, काही साहित्य, तर काही विज्ञानातील. परंतु या सर्व पुरस्कारांमध्ये एक गोष्ट सारखीच असते. ती म्हणजे, कुठल्यातरी खास व्यक्तीला व्यासपीठावर बोलावले जाते. मग ती व्यक्ती व्यासपीठावर येऊन एक सीलबंद पाकीट फोडते, त्यानंतर “अँड धिस अवॉर्ड गोज टू….” असं काहीतरी ती पुटपुटते आणि मग विजेत्याचं नावं घेते. त्यानंतर टाळ्यांच्या गजरात विजेता व्यासपीठावर येऊन तो पुरस्कार स्विकारतो.

आता या पुरस्कार सोहळ्यांमधील विजेत्यांचं नाव सिलबंद पाकिटात गुप्त ठेवण्याचा जो प्रकार आहे ना, त्याची सुरुवात केली ती ऑस्करनेच.

ऑस्कर विजेत्याचं नाव गुप्त का ठेवतो?

१९२९ साली पहिला ऑस्कर सोहळा साजरा केला गेला. त्यावेळी सर्व विजेत्यांची नावं तीन महिने आधिच जाहीर करण्यात आली होती. विजेत्यांची नावं आधीच माहिती पडल्यामुळे पहिल्या ऑस्करबाबत कुणीच उत्साही नव्हतं. यावर त्यावेळचे प्रसिद्ध दिग्दर्शक सेड्रिक गिब्ज यांनी एक उपाय सुचवला. थेट विजेत्यांचं नाव जाहिर करण्यापेक्षा पाच संभाव्य विजेत्यांची नावं जाहिर करायची. या प्रकाराला आज पण नामांकन असं म्हणतो. या पाचही नामांकित स्पर्धकांची जोरदार जाहिरात करायची. आणि पुरस्कार दिनादिवशी विजेत्याचं नाव जाहिर करायचं. अशी कल्पना त्यांनी मांडली. ही कल्पना ऑस्कर समितीतील सर्व सभासदांना आवडली. त्यावेळी वृत्तमाध्यमांना आदल्या दिवशी रात्री ११ वाजता विजेत्यांच्या नावांची यादी दिली जायची. यामुळे पुरस्कार सोहळ्याच्या दिवशी त्यांची जाहिरातही होत असे आणि शेवटपर्यंत प्रेक्षकांमध्ये पुरस्काराबाबत उत्साह देखील राहात असे.

परंतु १९४१ साली यात थोडासा बदल करण्यात आला. ऑस्कर समितीने आदल्या दिवशी वृत्तमाध्यमांना विजेत्यांची नावं देणं थांबवलं. त्यांनी सिलबंद पाकिटात नावं गुप्त ठेवण्याचा प्रयोग केला. आणि हे पाकिट व्यासपीठावरच फोडले जाईल याची काळजी घेतली. हा अनोखा प्रयोग प्रेक्षकांना प्रचंड आवडला. यामुळे प्रेक्षक, कलाकार आणि वृत्तमाध्यमं देखील चकित झाली. आणि ऑस्करबाबत प्रेक्षकांमध्ये अधिक उत्साह निर्माण झाला. तेव्हापासून आजतागात ऑस्कर विजेत्यांची नावं सिलबंद पाकिटात शेवटच्या क्षणापर्यंत गुप्त ठेवली जातात.