मुंबईतील हवा ‘समाधानकारक’

समीर ॲपच्या नोंदीनुसार, रविवारी मुंबईचा एकूण हवा निर्देशांक ५३ इतका होता. भायखळा येथील हवा निर्देशांक ३८, कुलाबा ३४, घाटकोपर ४६, कांदिवली ३१, भांडूप ४३, माझगाव ४२, मालाड ४४, पवई ४६, शिवडी ४२, वरळी ४४ आणि शीव येथे ३९ इतका होता. म्हणजेच येथील हवा ‘चांगल्या’ श्रेणीत नोंदली गेली. याचबरोबर वांद्रे – कुर्ला संकुल ७१, बोरिवली ८५, चेंबूर ५४, देवनार ६४, कांदिवली ५२, कुर्ला ६१, मुलुंड ५२, शिवाजीनगर ७७ आणि विलेपार्ले येथील हवा निर्देशांक ६१ इतका होता. म्हणजे येथील हवा ‘समाधानकारक’ श्रेणीत नोंदली गेली. गेले काही दिवस मुंबईत पाऊस पडत असल्याने पावसामुळे मुंबईतील हवेत सुधारणा झाली आहे. याआधी दिवाळीत सलग तीन दिवस मुंबईची हवा खालावली होती. त्यानंतर सुरू झालेल्या पावसामुळे मुंबईची हवा ‘चांगली’ ते ‘समाधानकारक’ श्रेणीत नोंदली जात आहे. दरम्यान, पावसाच्या पाण्यात हवेतील प्रदुषणकारी घटक विरघळतात आणि त्यामुळे हवेतील प्रदुषणाची पातळी कमी होते.

प्रदूषणाचे प्रमाण कसे ठरते ?

हवेतील प्रदुषकांचे प्रमाण किती यावर हवेचा गुणवत्ता निर्देशांक निश्चित होतो. प्रति घनमीटर क्षेत्रात किती धुलीकण आहेत त्यानुसार धुलीकणांचे मोजमाप केले जाते. तसेच धुलीकणाचे आकारमान पीएम २.५ आणि पीएम १० अशा प्रमाणात निश्चित होते. अतिसूक्ष्म धुलीकण म्हणजे पीएम २.५ हवेत विरघळलेला एक छोटासा पदार्थ असून या कणांचा व्यास २.५ मायक्रोमीटर किंवा त्याहून कमी असतो. पीएम २.५ ची मात्रा जास्त असते तेव्हा धुरक्याचे किंवा धुलीकणांचे प्रमाण वाढून दृश्यमानतेची पातळी घसरते. अतिसूक्ष्म धुलीकणापेक्षा किंचित मोठा म्हणता येईल असा, पण १० मायक्रोमीटर किंवा त्याहून कमी व्यासाच्या धुलीकणाला पीएम १० म्हटले जाते. हवेच्या गुणवत्ता निर्देशांकानुसार (एक्यूआय) हवेची गुणवत्ता ठरते. ठराविक कालावधीत हवेतील प्रदूषकांचे प्रमाण किती त्यानुसार हवेचा गुणवत्ता निर्देशांक निश्चित केला जातो.