ज्येष्ठ नागरिकाने पुन्हा घेतला मोकळा श्वास; मणक्याला गंभीर दुखापत झाल्याने फ्रेनिक नर्व्ह न्यूरोमोड्यूलेशन शस्त्रक्रिया

या रुग्णाला स्वच्छतागृहात पडल्यामुळे एका खासगी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते. त्यांच्यावर कशेरूक, कशेरूकांमधील चकत्या काढण्याच्या शस्त्रक्रिया करण्यात आल्या होत्या. तरीही रुग्ण व्हेंटिलेटरवर होता. अखेर त्यांना रुबी हॉल क्लिनिकमध्ये दाखल करण्यात आले. त्यावेळीही ते शुद्धिवर होते मात्र व्हेंटिलेटरवर अवलंबून होते. त्यांना पोटात नळीद्वारे पोषक अन्न दिले जात होते आणि प्रतिजैविक उपचार सुरु होते. अनेक महिने व्हेंटिलेटरवर असल्याने रुग्णाच्या प्रकृतीला गंभीर धोके निर्माण होण्याची शक्यता होती. यामुळे डॉक्टरांनी फ्रेनिक नर्व्ह न्यूरोमोड्युलेशन शस्त्रक्रिया करण्याचा निर्णय घेतला. ही प्रगत शस्त्रक्रिया श्वासोच्छवासासाठी आवश्यक असलेल्या प्रमुख उदरपटलाला नियंत्रित करते. मणक्याच्या दुखापतींमुळे मज्जातंतूमध्ये कमकुवतपणा असलेल्या रुग्णांसाठी हा आवश्यक उपाय ठरतो.

रुबी हॉल क्लिनिकमधील न्यूरो ट्रॉमा युनिटचे प्रमुख डॉ. कपिल झिरपे यांच्या देखरेखीखाली आणि न्यूरोसर्जन डॉ.मनीष बलदिया यांच्या पथकाने ही गुंतागुंतीची शस्त्रक्रिया केली. शस्त्रक्रियेनंतर रुग्णाच्या प्रकृतीमध्ये सुधारणा झाली. हळूहळू त्यांचे व्हेंटिलेटरचे साहाय्य कमी करण्यात आले आणि त्यांना सर्वसाधारण कक्षात हलवण्यात आले. अखेर पाठीच्या कण्यातील दुखापतीने अनेक महिने व्हेंटिलेटरवर अवलंबून राहिलेल्या रुग्णाला स्वतंत्रपणे व मोकळा श्वास घेता आला.

अशी होते प्रक्रिया…

फ्रेनिक नर्व्ह स्टिम्युलेशन शस्त्रक्रिया अत्यंत नाजूक आणि दुर्मीळ प्रक्रिया आहे. यामध्ये फ्रेनिक नर्व्हजवळ (श्वासोच्छवासात महत्त्वाची भूमिका बजावणारा प्रमुख मज्जातंतू) श्वसनाचा प्राथमिक स्नायू असलेल्या उदरपटलावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी एक लहान उपकरण बसवितो. या उपकरणाच्या मदतीने रुग्णाचे उदरपटल रिमोटद्वारे बाहेरून सक्रिय करून नियंत्रित केले जाते. त्यातून रुग्णाचे व्हेंटिलेटरवरील अवलंबित्व कमी करण्याची प्रक्रिया सुरु होते. रुग्णाच्या शारीरिक प्रतिसादानुसार उदरपटल नियंत्रित केले जाते. यामुळे रुग्णाला थकवा न येता उदरपटलाची ताकद हळूहळू वाढत जाते. पाठीच्या कण्यातील गंभीर दुखापत आणि दीर्घकालीन व्हेंटिलेटर अवलंबित्व असलेल्या रुग्णांसाठी ही शस्त्रक्रिया आशादायी ठरते, अशी माहिती डॉ. मनीष बलदिया यांनी दिली.