सिद्धार्थ खांडेकर
जगातील बहुतेक प्रमुख खेळांमध्ये- ज्यांना मोठा रसिकाधार आणि अखंड उत्पन्नस्रोत आहे- सांघिक विश्वचषक स्पर्धा म्हटली, की टप्प्याटप्प्याने सहभागी संघांची संख्या वाढवण्याकडे कल दिसून येतो. फुटबॉलचे खणखणीत उदाहरण सर्वासमोर आहेच. १९८२पासून (२४) पुढील २०२६ विश्वचषकापर्यंतच्या (४८) ४४ वर्षांत सहभागी संघांच्या संख्येत दुपटीने वाढ झाली. इतरही खेळांची उदाहरणे देता येतील. अपवाद क्रिकेटचा! १९७५मध्ये पहिल्यावहिल्या क्रिकेट विश्वचषकात आठ संघांचा सहभाग होता. सुरुवातीच्या काही स्पर्धामध्ये आठच संघ सहभागी झाले. हा आकडा पुढे १०, १२, १४, १६ असा वाढत गेला. परंतु २०१९मधील स्पर्धेपासून ही संख्या पुन्हा १० वर आली. यंदाही भारतातील स्पर्धेत १० संघच खेळतील. यावेळी माजी विजेते वेस्ट इंडिज, तसेच झिम्बाब्वे, आर्यलड हे संघ दिसणार नाहीत. ते पात्रता फेऱ्यांमध्ये पराभूत झाले.
एका अर्थी हा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधील चुरस वाढल्याचा पुरावा मानला जाऊ शकतो. पण यंदा नेदरलँड्स वगळता सर्वच संघ हे कसोटी दर्जा मिळालेले म्हणजेच प्रस्थापित संघ आहे. शिवाय चुरस वाढू लागल्याचा पुरावा ठरलेले अनेक संघ एव्हाना विस्मृतीत गेले, त्याचे काय? चुरस वाढल्याने एकदिवसीय क्रिकेटचा पसारा काही वाढला नाही. उलट २०१९ आणि २०२३ अशा दोन विश्वचषकांमध्ये तो आक्रसतानाच दिसतो आहे. झिम्बाब्वे, केनिया, आर्यलड, बांगलादेश अशा काही धक्कादायी संघांपैकी केवळ बांगलादेशच एकदिवसीय विश्वचषक स्पर्धामध्ये स्थिरावला. बाकीचे परिघावर किंवा परिघाबाहेरच राहिले. तेव्हा दोन वेळच्या माजी विजेत्या वेस्ट इंडिजची अनुपस्थिती ही ‘गुणात्मक वाढ’ नसून ‘संख्यात्मक’ घट ठरते. सन २०२७मधील विश्वचषक स्पर्धा दक्षिण आफ्रिका, झिम्बाब्वे आणि नामिबिया या देशांमध्ये होत आहे. नामिबिया यापूर्वी २००३मध्ये दक्षिण आफ्रिका, झिम्बाब्वे आणि केनियामध्ये झालेल्या विश्वचषकात सहभागी झाला होता. त्यानंतर लुप्त झाला. पुढील विश्वचषकाच्या निमित्ताने तो पुन्हा प्रकट होईल. पण हे प्रकटणे सहयजमान म्हणून असेल. इतक्या काळात नामिबियातील क्रिकेट विकासाच्या दृष्टीने आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद अर्थात आयसीसीने कोणती पावले उचलली, केनियासारख्या झुंजार संघाला क्रिकेटच्या मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी काय प्रयत्न केले, हे आता विचारण्याची सोय नाही. तथाकथित दुबळय़ा संघांचे सामने म्हणजे प्रेक्षकवर्ग नाही आणि टीव्ही तसेच डिजिटल प्रसारणादरम्यान जाहिरातींमधून उत्पन्न नाही, असे क्रिकेट प्रशासनातली कॉर्पोरेट मंडळी अलीकडे वारंवार सांगत असतात.
मराठीतील सर्व स्तंभ बातम्या वाचा. मराठी ताज्या बातम्या (Latest Marathi News) वाचण्यासाठी डाउनलोड करा लोकसत्ताचं Marathi News App.
Web Title: Odi cricket of the world cup tournament competitions ysh
