पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी मध्य प्रदेशातील श्योपूर येथील कुनो नॅशनल पार्कमध्ये त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त नामिबियातून भारतात आणलेल्या आठ चित्त्यांना सोडले. तब्बल ७० वर्षांनंतर हा प्राणी देशात परतला असून जगात चित्त्यांच्या घटत्या संख्येमुळे त्याचा समावेश संकटात सापडलेल्या प्राण्यांच्या यादीत झाला आहे. या चित्तांवर लक्ष ठेवण्यासाठी सॅटेलाइट कॉलर आयडीची मदत घेतली जाणार आहे. हे तंत्रज्ञान काय आहे आणि ते कसे कार्य करते ते जाणून घेऊया. चित्त्यांना भारतात आणणे आणि त्यांना जंगलात सोडणे पुरेसे नाही आणि त्यांच्यावर बारकाईने लक्ष ठेवले जाईल. साहजिकच घनदाट जंगलात अनेक चित्त्यांवर नजर ठेवणे सोपे नाही आणि सुरुवातीला त्यांना पाच चौरस किलोमीटरच्या बंदिस्तात ठेवण्यात येणार आहे. गळ्यात सॅटेलाइट कॉलर आयडीमुळे त्यांची हालचाल आणि आरोग्य रेकॉर्ड करणे सोपे होणार असून हे तंत्रज्ञान बऱ्याच काळापासून वापरात आहे. अ‍ॅनिमल मायग्रेशन ट्रॅकिंग कसे कार्य करते? अ‍ॅनिमल मायग्रेशनचा ट्रॅकिंगचा वापर जंगलात प्राणी कोणत्या प्रकारच्या क्रिया करतो, किती सक्रिय असतो, कोणत्या वेळी अधिक सक्रिय असतो आणि त्याची सद्यस्थिती काय आहे हे शोधण्यासाठी केला जातो. या ट्रॅकरचा प्राण्याच्या दिनचर्येवर किंवा त्याच्या सभोवतालच्या वातावरणावरही परिणाम होत नाही आणि त्याला आरामदायी वाटते. हे ही वाचा : ५-जी रिचार्जसाठी किती करावा लागेल खर्च? जाणून घ्या एअरटेल, जीओ आणि व्हीआयचे प्लॅन सॅटेलाइट कॉलर आयडी असे करते कार्य चित्यांच्या गळ्यात घालण्यात आलेल्या सॅटेलाइट कॉलर आयडीमध्ये स्मार्टफोन किंवा इतर मोबाइल उपकरणांमध्ये जीपीएस चिप असते. या चिपच्या मदतीने सॅटेलाईट प्राण्यांच्या स्थितीत आणि स्थानातील बदल शोधू शकतात आणि तो डेटा तज्ञांना पाठवू शकतात. ही कॉलर आयडी अशा प्रकारे तयार केली जाते की त्याला प्राण्यांच्या हालचालींमुळे कोणत्याही प्रकारे इजा होणार नाही. या जीपीएस टॅगद्वारे प्रसारित होणारे इलेक्ट्रॉनिक सिग्नल सॅटेलाइट सहजपणे शोधू शकतात. जनावरांच्या आरोग्याशी संबंधित माहितीही उपलब्ध होणार कॉलर आयडीच्या मदतीने केवळ प्राण्याचे ठिकाणच नाही तर त्याची शारीरिक स्थिती किंवा त्यात होणारे बदल यांचीही माहिती गोळा करता येते. असे टॅग सॅटेलाइटद्वारे प्राण्यांच्या शरीराचे तापमान आणि इतर आरोग्याशी संबंधित डेटा देखील प्रसारित करू शकतात. जेव्हा तुम्ही एखाद्या प्राण्याला जंगलात सोडल्यानंतर पुन्हा पकडू इच्छित नसाल आणि फक्त त्याचे निरीक्षण करू इच्छित असाल तेव्हा कॉलर आयडी उपयुक्त ठरेल. आरोग्य डेटाच्या आधारे, आवश्यक असल्यास उपचार किंवा मदत जनावरांना पाठविली जाऊ शकते.
