लाईटहाऊस जर्नलिझमला सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर मोठ्या प्रमाणात शेअर होत असलेल्या लाठीचार्जचा व्हिडिओ आढळला. यामध्ये पोलीस लाठीचार्ज करताना दिसले. वक्फ विधेयकाविरुद्ध निदर्शक एकत्र आले होते आणि पोलिसांनी लाठीमार केला असा दावा करण्यात आला होता.
तपासादरम्यान, आम्हाला आढळले की हा व्हिडिओ २०१९ मध्ये गोरखपूरमधील जुना आहे, अलिकडचा नाही.
काय होत आहे व्हायरल?
एक्स वापरकर्ता ए. कुमारने दिशाभूल करणाऱ्या दाव्यासह व्हिडिओ शेअर केला.
इतर वापरकर्ते देखील अशाच दाव्यांसह व्हिडिओ शेअर करत आहेत.
तपास:
आम्ही इनव्हिड टूलवर व्हिडिओ अपलोड करून तपास सुरू केला. आम्हाला दिनेश अग्रवालच्या यूट्यूब चॅनेलवर व्हिडिओ सापडला.
हा व्हिडिओ पाच वर्षांपूर्वी ३ मार्च २०२० रोजी पोस्ट करण्यात आला होता, ज्यामुळे व्हिडिओ अलीकडील नसल्याचे पुष्टी होते.
रिव्हर्स इमेज सर्चमधून आम्हाला X वर एक पोस्ट देखील सापडली, जी वापरकर्त्याने २१ डिसेंबर २०१९ रोजी पोस्ट केली होती.
त्यानंतर आम्ही ‘गोरखपूर, २०१९, लाठीचार्ज’ वर गुगल कीवर्ड सर्च केला. आम्ही एक कस्टम रेंज टाइम देखील सेट केली आणि २०१९ मधील काही बातम्यांचे वृत्त सापडले.
https://www.firstpost.com/india/citizenship-amendment-act-protests-highlights-updates-nrc-caa-latest-news-today-violence-in-delhi-jamia-millia-islamia-police-assam-west-bengal-jadavpur-lucknow-pan-india-7790341.html
लाइव्ह हिंदुस्तानने देखील व्हिडिओ रिपोर्ट प्रकाशित केला होता.
या व्हिडिओमध्ये दिसणारे रस्त्यांचे दृश्य व्हायरल व्हिडिओसारखेच होते.
आम्हाला दृश्यांमध्ये माँ वैष्णो स्टेशनरी आणि शीतल कार्ड दिसले आणि नंतर ते गुगल मॅप्सवर शोधले. आम्हाला गुगल मॅप्सवर दुकानांचे अचूक स्थान सापडले.
निष्कर्ष: २०१९ मध्ये गोरखपूरमधील CAA-NRC विरोधात झालेल्या पोलीस कारवाईचा व्हिडिओ अलीकडील असल्याचे सांगून व्हायरल करण्यात येत आहे. व्हायरल झालेला दावा दिशाभूल करणारा आहे.
