‘ती’ची नवी भरारी

भारतातल्या महिला स्पोर्ट्समध्ये अर्थात क्रीडा क्षेत्रात मागे नाहीत हे आता वेगळं सांगण्याची गरज उरली नाही. अनेक शक्ती आणि बुद्धी दोन्ही प्रकारच्या खेळांमध्ये भारतीय स्त्रियांनी आपली चमक दाखवली आहे. भारतातल्या वुमेन आयपीएलबद्दल सगळ्यांना माहिती आहेच. अनेक भारतीय वुमेन क्रिकेटर्सना पुढे येण्याची, आपली चमक दाखवण्याची संधी त्यातून मिळाली आणि त्यांनी अनेक बाबतीत उत्तम दर्जाच्या खेळाचं प्रदर्शन केलं आहे. केवळ क्रिकेटच नाही तर अगदी वेट-लिफ्टिंगपासून ते बॉक्सिंगपर्यंत आणि बॅडमिंटन, टेनिसपासून ते बोट-सेलिंगपर्यंत सगळ्यात भारतातल्या महिला एक पाऊल पुढे आहेत. सेलिंग करणाऱ्या आस्था सेनापतीने नुकत्याच झालेल्या ५६व्या फ्रेंच ऑलिंपिक वीकमध्ये भारताचं प्रतिनिधित्व करून भारतातील स्पोर्ट्सची वेगळी ओळख निर्माण केली आहे. शारीरिक बाबतीत स्त्रिया पुरुषांपेक्षा कुठेही मागे किंवा कमी नाहीत हे सिद्ध करण्याची संधी भारतीय स्त्रियांनी सोडली नाही आहे.

केवळ क्रीडाच नव्हे तर बाऊंसर, सिक्युरिटी, पोलीस अशा अनेक शारीरिक क्षमता टेस्ट करणाऱ्या क्षेत्रात महिलांनी आपलं स्थान निर्माण केलं आहे. भारतातली पहिली लेडी बाऊन्सर असलेली मेहरूनिसा शौकत अली हिला स्वतःची जिम सुरू करून स्त्रियांना मार्शल आर्ट्स शिकवण्याची इच्छा आहे. सगळ्या स्त्रियांनी शरीरानेसुद्धा स्ट्राँग असावं अशी तिची भूमिका आहे. महिला पोलीस अधिकारी हा केवळ चर्चेचा विषय राहिला नसून आता प्रत्यक्ष कामातही सर्वसामान्य लोकांना महिला पोलिसांची चमक दिसू लागली आहे. अगदी काही प्रमाणात महिलांपासून दूर असलेल्या डिटेक्टिव्ह क्षेत्रातही स्त्रियांनी आपली बुद्धी आणि शक्ती दोन्ही ओतलं आहे. दिल्लीमधल्या प्रायवेट डिटेक्टिव्ह भावना पालिवाल यांच्याबद्दल आता जवळपास संपूर्ण देशाला माहिती झाली आहे. केवळ थरारकथांमध्ये असणाऱ्या डिटेक्टिव्ह स्त्रिया आता पुस्तकातल्या गोष्टीतून बाहेर येऊन प्रत्यक्षात काम करायला लागल्या आहेत.

घरातल्या घरात स्वयंपाक करण्याची जबाबदारी स्त्रीची असली तरी बाहेर जाऊन हॉटेलमध्ये हेड शेफ म्हणून वावरणाऱ्या स्त्रिया अजूनही कमीच बघायला मिळतात. बहुतेक जणी या होम शेफ असतात आणि कितीही स्किल्स असली तरी अनेकदा होम शेफपुरत्याच मर्यादित राहतात. मात्र, अमनिंदर संधू याला अपवाद ठरली आहे. एकेकाळी स्त्रियांना पुरुषांसारखं बिझी किचन सांभाळता येणार नाही, असं कारण देऊन हॉटेल किचनमध्ये नोकरी न देण्यात आलेली अमनिंदर आता देशातल्या नामांकित शेफस् पैकी एक आहे. स्वतःच्या संकल्पनेतून तयार झालेलं ‘पलाश’ सांभाळते आहे आणि त्याच वेळी ओपन-कुकिंग हे विशेष स्किल-सेट घेऊन हॉटेल्सबद्दलचं आकर्षणही वाढवते आहे. तुमच्याकडे स्किल, कला आणि वेगळेपणा नसेल तर कोणत्याही क्षेत्रात टिकून राहणं शक्य नाही, असं अमनिंदरचं म्हणणं आहे. किचनमधून बाहेर येऊन बारमध्येदेखील स्त्रिया उभ्या राहत आहेत, मात्र कस्टमरच्या बाजूला नव्हे तर त्यांना सर्व्ह करण्यासाठी! बारटेंडर असलेली इप्सिता चक्रबोर्ती पुरुषांच्या क्षेत्रात ठामपणे उभी असलेली मुलगी आहे. अगदी तरुण वयात बारटेंडिंगचा ‘मोनिन कप’ जिंकलेली मराठमोळी तन्वी जोशी हीदेखील आपलं ढोबळ करिअर सोडून बारटेंडिंगकडे वळलेली अशीच अजून एक धाडसी मुलगी. याच्याही एक पाऊल पुढे जाऊन प्रत्यक्ष रम मॅन्युफॅक्चरिंगमध्ये उतरलेली करिश्मा चंदी ही एक ‘वुमेन इन मेन्स सेक्टर’ असलेली आंत्रप्रिनर. ‘पिटबुल रम’ची को-फाऊंडर असलेली करिश्मा प्रोफेशनने सोमेलिअर आहे. पुरुषप्रधान असलेल्या या क्षेत्रात तिने आपल्या बिझनेसला मोठं केलं आहे.

कला क्षेत्रातसुद्धा मोठमोठ्या जबाबदाऱ्या स्त्रिया सहजपणे आणि मोठ्या प्रमाणावर पेलताना दिसतात. दिग्दर्शक निर्मात्यापासून ते अगदी डीओपीपर्यंत सगळेच आयाम स्त्रियांनी स्पर्श केलेले आहेत. फॅशन स्त्रियांची असली तरी डिझायनिंग क्षेत्रातही स्त्रिया गेल्या काही दशकांमध्ये वाढत्या संख्येने पाहायला मिळतात. कला, क्रीडा, फिटनेस, सुरक्षा, मनोरंजन, कोणत्याच क्षेत्रात स्त्रिया मागे नाहीत. सेलिब्रेट न केल्या जाणाऱ्या अशा रिक्षाचालक, टॅक्सीचालक, कुरियर आणि फूड डिलिव्हरी पार्टनर्स, पार्किंग असिस्टंट अशाही अनेक ठिकाणी स्त्रिया पाय रोवून उभ्या आहेत. पारंपरिकरीत्या पुरुषांचीच क्षेत्रं मानल्या जाणाऱ्या उद्योग-व्यवसायातली ‘ती’ची भरारी थक्क करायला लावणारी आहे. एनडीएतून बाहेर पडलेल्या त्या १७ महिला कॅडेट्सच्या चेहऱ्यावरच्या आनंदाची पखरण ही देशभरातील तरुणींच्या मनात महत्त्वाकांक्षेची ज्योत चेतवणारी ठरली आहे.