Sleep Divorce म्हणजे काय? भारतात याचे प्रमाण का वाढतेय?

जोडीदाराच्या घोरण्याच्या आवाजामुळे झोपेत व्यत्यय येतो, याशिवाय, एसीचे तापमान, पंख्याचा वेग किंवा इतर काही गोष्टींवरून जोडप्यात वाद किंवा मतभेद होऊ शकतात, जेणेकरून त्याचा त्यांच्या झोपेवर परिणाम होऊ नये, म्हणून हा ट्रेंड अनेक देशांमध्ये वेगाने वाढत आहे.

ResMed च्या २०२५ च्या ग्लोबल स्लीप सर्वेक्षणानुसार, ‘स्लीप डिवोर्स’मध्ये भारत आघाडीवर असून, ७८% जोडप्यांनी ही पद्धत स्वीकारली आहे. त्यानंतर चीन (६७%) आणि दक्षिण कोरिया (६५%) यांचा क्रमांक लागतो. १३ देशांतील ३०,००० हून अधिक व्यक्तींचे सर्वेक्षण करणाऱ्या या अभ्यासात जागतिक झोपेचे संकट व्यापक होत असल्याचे आढळून आले. याबाबत इंडिया टुडेने वृत्त दिले आहे.

“स्लीप डिवोर्स” म्हणजे काय?

“स्लीप डिवोर्स” हा एक आधुनिक शब्द आहे जो जोडप्यांमध्ये झोपेच्या सवयींच्या असमंजसतेमुळे होणाऱ्या समस्यांशी संबंधित आहे. हा शब्द इंग्रजीतून आला आहे, आणि त्याचा अर्थ असा आहे की, काही जोडपे एकत्र झोपण्याऐवजी वेगवेगळ्या बेडवर किंवा वेगवेगळ्या खोलीत झोपतात. यामुळे त्यांच्या नातेसंबंधांवर कोणताही परिणाम होत नाही, पण झोपेच्या गुणवत्तेच्या दृष्टीने त्यांना अधिक आराम मिळतो. “स्लीप डिवोर्स” एकतर झोपेच्या शरिरिक गरजांमुळे किंवा मनाच्या शांततेसाठी घेतला जातो.

स्लीप डिवोर्स का होतो?

• प्रत्येक व्यक्तीची झोपेची सवय वेगवेगळी असू शकते. काही लोक जास्त झोपतात, तर काहींना कमी झोप लागते. काही लोकांना घोरण्याची, पाय हलवणे, किंवा इतर शारीरिक अडचणी असू शकतात, ज्यामुळे दुसऱ्या जोडीदाराची झोप मोडू शकते.
• काही लोकांना झोपण्यासाठी अधिक जागेची आवश्यकता असते. एकत्र झोपताना जास्त आणि आरामदायी जागा न मिळाल्याने ज्यामुळे झोपेची गुणवत्ता कमी होऊ शकते.
• प्रत्येकाच्या झोपेच्या गरजा वेगवेगळ्या असतात. काही लोकांना पूर्णपणे शांतता हवी असते, तर काहींना रात्रीच्या वेळी उजेडात किंवा विशिष्ट परिस्थिती झोपायला आवडते.

स्लीप डिवोर्सचे फायदे

• दोन्ही जोडीदारांना आरामदायक झोप मिळू शकते, कारण प्रत्येकाची झोपेची सवय वेगळी असते. त्यांना गाढ आणि शांत झोप मिळू शकते, जी मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी आवश्यक आहे.
• एकत्र झोपताना होणाऱ्या नकारात्मक इमोशन्सपासून (जसे की राग किंवा अस्वस्थता) वाचता येऊ शकते. अधिक जागा आणि शांततेचा अनुभव मिळाल्यामुळे मनाला आराम मिळतो.
• झोपताना जास्त वेळ एकाच ठराविक स्थितीत राहणं कधी कधी दुखापत आणि असुलभता निर्माण करू शकते. वेगळ्या बेडवर झोपल्यामुळे प्रत्येकाला त्याच्या शरीराच्या गरजेसाठी स्वतंत्र जागा मिळू शकते.

स्लीप डिवोर्सचे तोटे

• स्लीप डिवोर्सला काही लोक नकारात्मक दृष्टिकोनातून पाहतात, कारण त्यांना वाटतं की यामुळे त्यांच्या नात्यात दूरावा येतो किंवा एकमेकांपासून वेगळे होतात. एकत्र झोपण्याची भावना आणि शारीरिक संपर्क कमी होऊ शकतो.
• काही समाजांमध्ये एकत्र झोपणं हे जोडप्यांच्या परफेक्ट नात्याचं प्रतीक मानलं जातं. त्यामुळे “स्लीप डिवोर्स” या निर्णयाला विरोध केला जातो.
• काही जोडप्यांना असे वाटू शकते की वेगवेगळ्या बेडवर झोपल्यामुळे त्यांच्यातील भावनिक अंतर वाढू शकते, आणि त्यामुळे नात्यातील जवळीक कमी होऊ शकते.

भारतामध्ये स्लीप डिवोर्स का वाढत आहेत?

आधुनिक जीवनशैलीमुळे लोकांमध्ये शारीरिक आणि मानसिक तणाव वाढला आहे. मोबाइल, टीव्ही आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक डिव्हाइसेस मुळे झोपेच्या वेळा आणि गुणवत्ता बदलली आहे. कामाच्या वेगवेगळ्या तासांमुळे आणि जीवनशैलीमुळे जोडप्यांच्या झोपेच्या सवयीही वेगळ्या होत आहेत. उदाहरणार्थ, एक जोडीदार रात्री उशिरा झोपतो आणि दुसरा जोडीदार लवकर झोपतो.

स्लीप डिवोर्स भारतामध्ये एक नवा ट्रेंड असला, जरी अनेक लोक याला काही प्रमाणात नकारात्मक दृष्टीकोनातून पाहतात. मात्र, यामुळे जोडप्यांमध्ये शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्य सुधारण्यास मदत होऊ शकते. हे कधी कधी नात्यांमध्ये सुधारणा, शांतता आणि समजूतदारपणाचे उदाहरण ठरू शकते.