अश्विन महिन्यातील कृष्ण पक्षाची एकादशी इंदिरा एकादशी म्हणून ओळखली जाते. पौराणिक कथेनुसार, या दिवशी पवित्र राजा इंद्रसेनने पितृ लोकात आपल्या वडिलांच्या उद्धारासाठी उपवास व पूजा केली होती. यामुळे त्यांना बैकुंठ लोक प्राप्त झाले. तेव्हापासून इंदिरा एकादशीच्या दिवशी पूर्वजांच्या उद्धारासाठी भगवान विष्णूची उपास आणि पूजा करण्याची पद्धत आहे. ज्या लोकांच्या कुंडलीत पितृ दोष आहे. त्यांनी इंदिरा एकादशीचे व्रत अवश्य करावे. पंचांगानुसार, या वर्षी इंदिरा एकादशीचा उपवास ०२ ऑक्टोबर २०२१ या दिवशी आहे. इंदिरा एकादशीच्या उपवास आणि उपासनेची पद्धत जाणून घेऊयात…
उपवास करण्याची पद्धत
इंदिरा एकादशीचे व्रत पितृ पक्षात येते आणि त्याचा उपवास विशेषतः एखाद्याच्या मृत पूर्वजांच्या उद्धारासाठी साजरा केला जातो. इंदिरा एकादशीला इतर एकादशीच्या उपवासात विशेष स्थान आहे. विधीनुसार इंदिरा एकादशीचे व्रत हे दशमीच्या दहाव्या दिवसापासून सुरू होते. त्याचे पारण द्वादशीच्या दिवशी केले जाते. इंदिरा एकादशीच्या व्रताच्या पहिल्या दहाव्या दिवशी सूर्यास्तापूर्वी अन्न घ्यावे. एकादशीच्या दिवशी सकाळी उठून आंघोळ वगैरे निवृत्त झाल्यानंतर उपवास करण्याचे व्रत करा. भगवान शालिग्रामची पूजा केल्यानंतर दिवसभर फळांचे उपवास करावा. द्वादशीच्या तिथीला दुसऱ्या दिवशी ब्राह्मणांना अन्न आणि दान देऊन उपवास सोडावा.
पुजा करण्याची पद्धत
इंदिरा एकादशीच्या दिवशी शालिग्राम देवताची पूजा करण्याची पद्धत आहे. या दिवशी सर्वप्रथम गंगेच्या पाण्यात स्नान केल्यानंतर आसनस्थेवर भगवान शालिग्रामची स्थापना करावी. यानंतर त्यांना धूप, दीप, हळद, फळे आणि फुले अर्पण करा. यानंतर इंदिरा एकादशी व्रताची कथा पाठ करावी.पूर्वजांच्या उद्धारासाठी या दिवशी पितृसूक्त, गरुन पुराण किंवा गीतेचा सातवा अध्याय पाठ करावा. परमेश्वराची आरती करून पूजा समाप्त करावी. जर या दिवशी श्राद्ध करायचे असेल तर पितरांसाठी अन्न तयार करून ते घराच्या दक्षिण दिशेला ठेवावे आणि गायी, कावळे आणि कुत्र्यांनाही खायला द्यावे. असे केल्याने पूर्वजांना यमलोकातील अधोगतीपासून मुक्ती मिळते.
(टीप:- वाचकांनी वरील माहिती केवळ माहिती म्हणून घ्यावी. याव्यतिरिक्त वाचकांनी स्वतः त्याच्या कोणत्याही वापरासाठी स्वतः जबाबदार असतील.)