काही वाक्प्रचारांमध्ये व्यवहाराबरोबरच जगण्यातील मूल्यभावही वेगवेगळ्या पद्धतीने टिपलेला दिसतो. त्याची ही नमुनेदार उदाहरणे : 

या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा

१) ‘फुटकी कवडी जवळ नसणे’ या वाक्प्रचाराचा अर्थ आहे, विपन्नावस्था/ दारिद्र्य असणे! कवडी म्हणजे समुद्रात आढळणाऱ्या एक प्रकारच्या गोगलगाईचे कवच. एके काळी  कवडी हे चलन म्हणून अस्तित्वात होते. फुटकी कवडी हे सर्वात कमी किमतीचे चलन होते. त्यानंतर कवडी, दमडी, पै, ढेला, पैसा, आणा व रुपया असा चलनाचा चढता क्रम होता. तीन फुटक्या कवड्या म्हणजे एक कवडी असे. त्यामुळे कवडीचुंबक असणे (कंजूष असणे), कवडीमोलाचा, कवडीची किंमत नसणे असे वाक्प्रचार रूढ आहेत . कवडीऐवजी कपर्दिक (मूळ संस्कृत शब्द कपर्दिका) हाही  शब्द काही वेळा आढळतो. ‘नाही खर्चिली कवडी दमडी, नाही वेचला दाम’ या ग. दि. माडगूळकर यांच्या गाण्यात कवडीचा संदर्भ मार्मिकपणे टिपला आहे. आज कवडी हे चलन अस्तित्वात नसले तरी भाषेने, वाक्प्रचाराच्या माध्यमातून तिचे सांस्कृतिक मोल जणू जपून ठेवले आहे.

मराठीतील सर्व नवनीत बातम्या वाचा. मराठी ताज्या बातम्या (Latest Marathi News) वाचण्यासाठी डाउनलोड करा लोकसत्ताचं Marathi News App.
Web Title: Phrases and values transaction akp
First published on: 19-01-2022 at 00:11 IST