मनोवेध : तत्त्वज्ञानाची चौकट
तत्त्वज्ञान म्हणजे मनात ठसलेल्या समजुती आणि विश्वास असतात.
कुतूहल : जैवविविधता आणि कोविड-१९
जैवविविधतेचा नाश झाल्यामुळे विषाणू कायम नवीन प्रकारच्या प्राण्याच्या (होस्ट) शोधात असतो.
मनोवेध : विचारांच्या चाकोऱ्या
सारे काही छान आणि घाण अशा दोन प्रकारांत विभागणे ही विचारांची दुसरी चौकट असते.
मनोवेध : ‘डिप्रेशन’ आणि औषधे
मनासारखे झाले नाही की उदास वाटणे, दु:ख होणे नैसर्गिक आहे. पण दु:ख होणे आणि ‘डिप्रेशन’ हा आजार यांमध्ये फरक आहे.
कुतूहल : फुलपाखरू उद्यान
फुलपाखरांचे खुले उद्यान उभारताना सुरुवातीपासूनच भूप्रदेशाचे नियोजन करणे आवश्यक असते.
मनोवेध : ‘डिप्रेशन’चे प्रकार
हिवाळ्यात सूर्यप्रकाश कमी झाल्याने, प्रसूतीनंतर किंवा कर्करोग, हृदयविकार यांसारखा आजार झाल्याचे कळल्यानंतरही ‘डिप्रेशन’ येते.
कुतूहल : फुलपाखरांचे मराठी नामकरण!
फुलपाखरे दिसायला मोहक असली तरी त्यांना देण्यात आलेली इंग्रजी भाषेतील नावे सामान्यजनांच्या आकलनापलीकडे असतात.
मनोवेध : मेंदूतील गॅमा लहरी
मेंदूची माहितीवर प्रक्रिया करण्याची गती वेगाने होत असते, त्याचवेळी या वेगवान लहरी मेंदूत तयार होतात
कुतूहल : सरीसृपांमधील अपत्य संगोपन
सर्वात उच्च दर्जाची आणि विकसित अशी संगोपनाची पद्धत मगरींमध्ये दिसून येते
मनोवेध : अल्फा ब्लॉकिंग
मंत्रचळ, चिंतारोग असणाऱ्या माणसाच्या मेंदूत सतत बीटा लहरीच राहतात. अल्फा लहरी निर्माण होत नाहीत
कुतूहल : बेडूक आणि अपत्य संगोपन
काही ‘हायला’सारखे बेडूक मातीच्या, ‘फायलोमेडय़ूसा’सारखे पानांच्या अथवा ‘ट्रायटोन’सारखे फांद्यांच्या साहाय्याने घरटी तयार करतात.
कुतूहल : प्राण्यांतील अपत्य संगोपन
संगोपनाची जबाबदारी दोन्ही पालक मिळून अथवा केवळ नर वा केवळ मादी उचलताना दिसतात.
कुतूहल : तिबोटी खंडय़ा कोकणात!
जून ते ऑगस्ट हा त्यांचा विणीचा हंगाम असतो. नर व मादी या दोघांच्या संगनमताने घरटय़ाची जागा निश्चित होते.
मनोवेध : मानसिक प्रथमोपचार
आपला मेंदू प्रत्येक अनुभवाची चार प्रकारांत वर्गवारी करीत असतो. पण त्याची आपल्याला जाणीवच नसते
कुतूहल : वन-संरक्षण आणि देवराया
समाजाधारित नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे व्यवस्थापन कसे होऊ शकते, याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे या देवराया ठरतात
कुतूहल : राष्ट्रीय वनधोरण आराखडा, २०१८
राष्ट्रीय वनधोरण आराखडय़ात मानव-पशू संघर्षांचाही साकल्याने विचार केला गेला आहे.
मनोवेध : भावनिक सजगता
कार्टून पाहायला न दिल्याने वा मोबाइल मिळाला नाही म्हणून आत्महत्या करणाऱ्या मुलांचे प्रमाण आपल्या देशातही वाढते आहे.
मनोवेध : निद्रानाश
झोप आणण्याचे प्रयत्न सोडून दिले तर झोप येऊ शकते. हे शक्य होण्यासाठी साक्षीभावाचा सराव उपयुक्त ठरतो.
कुतूहल : वाळवंटातले जहाज
हवामान बदलाच्या परिस्थितीत उंट हा शाश्वत अन्नपुरवठय़ाचे साधन म्हणूनही महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे
