तीन खोल्या, ३० मिनिटात लस अन्….; समजून घ्या भारताचा लसीकरणाचा संपूर्ण प्लान

करोना व्हायरसवर मात करण्यासाठी लस अखेर दृष्टीपथात आली आहे. आतापर्यंत जगभरात सहाकोटी पेक्षा जास्त नागरिकांना या व्हायरसची लागण झाली आहे. पंधरा लाखापेक्षा जास्त नागरिकांनी या व्हायरसमुळे आपले प्राण गमावले आहेत. सध्यातरी लस हाच या आजाराला रोखण्यााच एकमेव मार्ग आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी देखील काल एका कार्यक्रमात बोलताना देशवासियांना आता लसीची जास्त काळ प्रतिक्षा करावी लागणार नाही, असे सांगितले. पुण्यातील सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाने कोविशिल्ड लसीच्या आपातकालीन वापरासाठी परवानगी मागितलेली असताना आता भारत बायोटेकनेही स्वदेशी कोव्हॅक्सीन लसीसाठी अशाच प्रकारची परवानगी मागितली आहे. जानेवारीपर्यंत दोन आणि त्यानंतर एप्रिलपर्यंत चार लसी वापरासाठी उपलब्ध होतील, अशी सरकारला अपेक्षा आहे. अमेरिकन कंपनी फायझरने सुद्धा आपातकालीन वापरासाठी अर्ज केला आहे. आरोग्य कर्मचाऱ्यांना पहिल्यांदा करोना लशीचा डोस देण्यात येईल. त्यासाठी सरकारी आणि खासगी क्षेत्राकडून डाटा मागवण्यात आला आहे. करोना लसी संदर्भात स्थापन करण्यात आलेल्या राष्ट्रीय तज्ज्ञ समितीने अंतिम आराखडा तयार केला आहे. राज्यांनी तज्ज्ञ समितीला जो डाटा दिलाय, त्यानुसार एक कोटी फ्रंटलाइन आरोग्य कर्मचाऱ्यांना पुढच्यावर्षाच्या सुरुवातीला लसीचा डोस मिळेल, इंडियन एक्स्प्रेसने आधीच हे वृत्त दिले होते. प्रत्येक नागरिकाला लसीचा डोस देण्यासंदर्भात सरकारने मार्गदर्शकतत्वे आखली आहेत. सरकारी सूत्रांनी इंडियन एक्स्प्रेसला ही माहिती दिली आहे. मार्गदर्शकतत्त्वानुसार प्रत्येक लसीकरण केंद्रावर तीन स्वतंत्र खोल्या असतील. ज्याला लसीचा डोस मिळणार आहे, तो पहिल्या रुममध्ये थांबेल. दुसऱ्या रुममध्ये प्रत्यक्ष लसीचा डोस दिला जाईल. लसीचा डोस देण्याची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर प्रत्येक नागरिकाला तिसऱ्या रुममध्ये तीस मिनिटं थांबावं लागेल. कारण काही प्रतिकुल परिणाम शरीरावर होतोय का? ते तिथं तपासलं जाईल. प्रत्येक सेशनमध्ये लसीचे १०० डोस दिले जातील. एका व्यक्तीच्या लसीकरणाला ३० मिनिटे लागतील असे सूत्रांनी सांगितलेलसीकरणासाठी कोविन आयटी सिस्टिमचा वापर करण्यात येईल. राज्यांकडून आरोग्य कर्मचाऱ्यांचा जो डाटा मिळालाय तो सध्या कोविनच्या प्लॅटफॉर्मवर अपलोड करण्याचे काम सुरु आहे. स्वदेशी कोव्हॅक्सीन लसीच्या तिसऱ्या फेजच्या चाचण्या सुरु आहेत तर डॉ. रेड्डी लॅबने रशियन लस स्पुटनिक व्ही चाचण्या सुरु केल्या आहेत.यूके, बहरीन आणि अन्य देशात फायझरच्या लसीला आपातकालीन वापराची मान्यता मिळाली आहे. भारतातही त्यांनी अर्ज केला आहे. ही करोना प्रतिबंधक लस ९५ टक्के प्रभावी असल्याचे कंपनीने म्हटले आहे.फायझरची लस स्टोअर करणे एक मोठे आव्हान आहे. तशा प्रकारचे तापमान मेन्टेन करण्यासाठी आवश्यक सुविधा नाहीयत.