POHOTO : नासाचे मिशन चंद्रयान लांबणीवर; जाणून घ्या नेमकी काय आहे ही मोहीम…

अमेरिकन अंतराळ संस्था नासाची आर्टेमिस-१ चंद्र मोहीम पुढे ढकलण्यात आली आहे. यानाचे प्रक्षेपण सोमवारी भारतीय वेळेनुसार संध्याकाळी ६.०३ वाजता होणार होते. मात्र, यानाच्या चार इंजिनांपैकी एका इंजिनमध्ये बिघाड झाल्यामुळे प्रक्षेपणाच्या काही मिनिटापूर्वीच उड्डाण थांबवण्यात आले. २ सप्टेंबर रोजी रात्री १०.१८ वाजता यानाचे प्रक्षेपण करण्यात येणार आहे. नासाच्या नव्या नियोजनांतर्गत हे यान २०१६ मध्ये प्रक्षेपित केले जाणार होते. यानंतर, डोनाल्ड ट्रम्प सरकारने २०१७ मध्ये या मोहिमेला ‘आर्टेमिस मिशन’ असे अधिकृत नावही दिले. मात्र, २०१९ मध्ये, तत्कालीन नासा प्रशासक जिम ब्रिडेनस्टीन यांनी या मोहिम रद्द करत पुढे ढकलली. एका सरकारी अहवालानुसार नासाच्या मोहिमेत विलंब झाल्यामुळे सरकारचे अब्जावधी डॉलर्सचे नुकसान होत असल्याचे समोर आले. आर्टेमिस-१ ही मानवरहित मोहीम आहे. शास्त्रज्ञांनी चंद्रावरील परिस्थिती अंतराळवीरांसाठी योग्य आहे की नाही हे या अभ्यास करण्यासाठी ही मोहीत आहे. नासाने दिलेल्या माहितीनुसार, नवीन एसएलएस मेगा यान आणि ओरियन क्रू कॅप्सूल चंद्रावर पोहोचणार होते. अंतराळवीर सहसा क्रू कॅप्सूलमध्ये राहतात, परंतु यावेळी ते रिक्त असेल. हे मिशन ४२ दिवस २ तास २० मिनिटांचे होते. त्यानंतर कॅप्सूल पृथ्वीवर परत येणार होते. हे यान एकूण २० लाख ९२ हजार १४७ किलोमीटरचा प्रवास करणार होते. कोलोरॅडो बोल्डर विद्यापीठाचे प्राध्यापक आणि शास्त्रज्ञ जॅक बर्न्स यांच्या म्हणण्यानुसार आर्टेमिस-१ यान एक ‘हेवी लिफ्ट’ आहे आणि यानाद्वारे तयार केलेले सर्वात शक्तिशाली इंजिन आहे. ते चंद्रावर जाईल, त्याच्या कक्षेत (कक्षेत) काही छोटे उपग्रह सोडेल आणि नंतर स्वतःच कक्षेत स्थापित होईल. २०२४ च्या आसपास आर्टेमिस-२ लाँच करण्याची नासाची योजना आहे. त्यात काही अंतराळवीरही जातील, पण ते चंद्रावर पाऊल ठेवणार नाहीत. चंद्राच्या कक्षेत फिरूनच ते परत येतील. नासाच्या महानिरीक्षक कार्यालयाच्या ऑडिटनुसार, २०२५ पर्यंत, या प्रकल्पाची किंमत ७,३३४ अब्ज रुपये होईल. तसेच प्रत्येक फ्लाइटची किंमत ३२७ अब्ज रुपये हाईल. द वॉशिंग्टन पोस्टमधील एका अहवालानुसार, मिशनची प्री-लाँचची किंमत ७० अब्ज ते १५९ अब्ज आहे. फोटो सौजन्य - द इंडियन एक्सप्रेस