सणासुदीचा काळ सुरू होताच भारताच्या रिअल इस्टेट क्षेत्रात नवीन जोश निर्माण होत आहे. यामागे दोन महत्त्वाचे घटक कारणीभूत ठरत आहेत- घरकर्जाच्या सवलती आणि बांधकामासाठी लागणाऱ्या कच्च्या मालाच्या किमती स्थिर राहणे. या दोन्ही गोष्टींमुळे खरेदीदारांसाठी घर घेणे अधिक परवडणारे झाले आहे आणि विकासकांसाठी नवीन प्रकल्प आकर्षक दरांवर सुरू करणे शक्य झाले आहे.
होम लोनवरील सवलतींमुळे घर खरेदी सुलभ
या सणासुदीच्या काळात बँका आणि नॉन-बँकिंग फायनान्स कंपन्या (NBFCs) खरेदीदारांना आकर्षित करण्यासाठी पारंपरिक योजनांपलीकडे जाऊन विशेष योजना आणत आहेत. ग्राहकांचे आर्थिक ओझे कमी करणे आणि त्यांना घर खरेदीसाठी मदत करणे हे त्यामागचे उद्दिष्ट आहे.
व्याजदर स्पर्धात्मक आहेत आणि आम्ही ग्राहकांना त्यांच्या उत्पन्नाच्या चक्रानुसार EMI संरचना निवडण्याची संधी देत आहोत, असे एका नामांकित खाजगी बँकेच्या रिटेल लेंडिंग प्रमुख यांनी सांगितले. ‘‘बॅलन्स ट्रान्सफर पर्याय आणि कमी प्रक्रिया शुल्कामुळे कर्ज परवडणारे होते.’’
सध्या लोकप्रिय असलेल्या योजना पुढीलप्रमाणे आहेत
- सणासुदीच्या दरातील होम लोन योजना : बाजारपेठेच्या सरासरीपेक्षा कमी व्याजदर.
- लवचीक EMI योजना : टप्प्याटप्प्याने किंवा हंगामी EMI संरचना.
- बॅलन्स ट्रान्सफर फायदे : कमी दर मिळवण्यासाठी कर्ज एका संस्थेकडून दुसरीकडे सहज हस्तांतरित करण्याची सुविधा. तसेच, भारतीय रिझव्‍‌र्ह बँकेने व्याजदर स्थिर ठेवण्याचा घेतलेला निर्णय ग्राहकांसाठी एक आश्वस्त करणारा घटक ठरला आहे. EMI मध्ये अचानक वाढ होणार नाही याची खात्री मिळते आणि त्यामुळे ग्राहक दीर्घकालीन आर्थिक निर्णय घेण्यास तयार होतात.
डिजिटल प्लॅटफॉर्मच्या वापरामुळे कर्ज मंजुरी प्रक्रिया वेगवान झाली असून, अनेक बँका तात्काळ पात्रतेच्या चाचण्या आणि कागदपत्रांचे जलद व्यवस्थापन करत आहेत. कच्च्या मालाच्या किमती स्थिर राहिल्याने विकासकांचा आत्मविश्वास वाढला आहे. फायनान्स क्षेत्रासोबतच दुसरा महत्त्वाचा सकारात्मक घटक म्हणजे कच्च्या मालाच्या किमती स्थिर राहणे. सिमेंट आणि स्टील या दोन प्रमुख बांधकाम साहित्यांच्या किमती गेल्या दोन तिमाहीत स्थिर राहिल्या आहेत.
मागील काही वर्षांत या किमतींमध्ये मोठय़ा प्रमाणात चढ-उतार दिसून आले होते. CRISIL च्या अहवालानुसार, सिमेंटची किंमत गेल्या सहा महिन्यांत ३३० ते ३५० रुपये प्रति पोते या दरम्यान स्थिर राहिली आहे, तर स्टीलची किंमत ६०,००० रुपये प्रति टनच्या आसपास आहे. किमती स्थिर असल्याने प्रकल्प नियोजन आणि अंदाजपत्रक तयार करणे सोपे झाले आहे. यामुळे विकासक घर खरेदीदारांसाठी वास्तववादी दरांवर प्रकल्प सादर करू शकतात. किमती स्थिर राहिल्यामुळे मध्यम व कमी उत्पन्न गटासाठी असलेल्या घरांच्या प्रकल्पांमध्येही मोठी वाढ होत आहे. विकासक वेळेवर प्रकल्प पूर्ण करण्यावर आणि पारदर्शक किमती देण्यावर भर देत आहेत.
खरेदीदार आणि विकासकांसाठी सकारात्मक वातावरण : होम लोनच्या सवलती आणि बांधकाम साहित्याच्या स्थिर किमती यांच्या संयोगामुळे बाजारपेठेवर सकारात्मक परिणाम होत आहे. रिअल इस्टेट सल्लागारांचे म्हणणे आहे की, गेल्या वर्षी सणासुदीच्या काळाच्या तुलनेत यंदा घर खरेदीविषयी चौकशीमध्ये १५ ते २० टक्क्यांनी वाढ झाली आहे.
ग्राहक चांगल्या कर्ज संरचना आणि स्पष्ट प्रकल्प माहिती घेऊन बाजारात येत आहेत. विकासकही अनिश्चिततेशिवाय प्रकल्प पूर्ण करण्यास आत्मविश्वासाने पुढे जात आहेत. पहिल्यांदा घर घेणाऱ्यांसाठी ही परिस्थिती विशेष आश्वासक ठरत आहे. मागील वर्षी वाढलेल्या किमती आणि कठीण कर्ज प्रक्रियेमुळे ग्राहकांनी घर घेण्यास संकोच केला होता. पण यावेळी EMI पर्याय आणि स्थिर दरांमुळे मला घर खरेदीचा निर्णय सोपा वाटतो.
पुढे काय अपेक्षित आहे?
जागतिक आर्थिक परिस्थिती आणि महागाई यांसारखी काही आव्हानं कायम असली तरी सध्याची परिस्थिती मागील वर्षांपेक्षा अधिक अनुकूल असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. फइक चे सावध, पण स्थिर धोरण आणि पुरवठा साखळीवरील नियंत्रण यामुळे रिअल इस्टेट क्षेत्राला पुढील काळात टिकून राहण्याची संधी मिळत आहे.
पायाभूत सुविधांचा विकास, परवडणारे कर्ज आणि स्थिर किमती या घटकांचा योग्य मेळ साधला जात आहे. ही गुंतवणुकीसाठी आणि घर खरेदीसाठी योग्य वेळ आहे.
विकासक आणि ग्राहक दोघांनाही याचा लाभ होणार असून, दीर्घकालीन घरमालकी आणि रिअल इस्टेटमध्ये गुंतवणुकीस चालना मिळण्याची अपेक्षा आहे.
डॉ. संदीप प्र. धुरत | sdhurat@gmail.com