गुडघ्यांना आराम

भारतीय प्राचीन तत्त्वज्ञानाने सर्व मानवजातीला चिंतनासाठी जन्मोजन्म पुरेल असे विचारधन वेद, उपनिषदे, संत साहित्य याच्या माध्यमातून दिले आहे. ‘अभ्युदय’ आणि ‘नि:यस’ या दोन तत्त्वांवर आपली विचारांची धारा बेतलेली आहे. ‘अभ्युदय’ म्हणजेच सर्वानी एकत्र विकास साधून कुटुंब व पर्यायाने विश्वाला आनंदी बनविणे आणि नियस म्हणजेच आध्यामिक उन्नतीलाही तितकेच प्राधान्य देणे. ‘तांत्रिक, विज्ञानातील प्रगतीच्या अभिमानाबरोबरच अध्यात्मावर घट्ट पकड असलेले स्वाभिमानी भारतीय बनू या’ असे विवेकानंद म्हणत
* * *
आनंदसाधनेच्या पुढच्या टप्प्यात आता गुडघ्याचा सांधा सल, शिथिल करवून घेऊ या.
या वयात गुडघे फारच किरकिर करतात. आपल्याला खाली बसून साधना करणे कठीण असल्यास खुर्चीत बसून करायलाही हरकत नाही.
बठक स्थितीत करीत असल्यास प्रारंभिक अवस्थेत या. दोन्ही हात उजव्या मांडीखाली आधाराला ठेवा. पाठकणा समस्थितीत ठेवा. पाय गुडघ्यात दुमडून टाच सीटजवळ आणा. पायाची टाच जमिनीला न लावता पाय गुडघ्यात पुन्हा सरळ करा. अशी ५ आवर्तने केल्यावर डाव्या पायाने ही कृती पुन्हा करा. सराव झाल्यावर वास सोडत पाऊल सीटजवळ आणा व वास घेत गुडघ्यात पाय पुन्हा लांब करा.
जर शक्य असेल तर गुडघ्यात पाय वाकविताना मांडीचा स्पर्श पोटाला झाला तरी चालेल. पोटातील वायू मोकळा होण्यास मदत होईल. कुठलीही कृती करताना सजगता महत्त्वाची श्वासावर मन एकाग्र होणे तितकेच महत्त्वाचे आहे.