नाशिक कुंभमेळा इतका खास का आहे? हे नाव कसे अस्तित्वात आले, इथे पिंडदान का केले जाते?

उत्तर प्रदेशातील प्रयागराज येथे आयोजित महाकुंभ मेळा संपला आहे. महाशिवरात्रीनिमित्त २६ फेब्रुवारी रोजी संपलेल्या महाकुंभ २०२५ मध्ये सुमारे ६६ कोटी भाविकांनी संगमात पवित्र स्नान केले. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) प्रयागराजनंतर, आता पुढील कुंभ २०२७ मध्ये महाराष्ट्रातील नाशिक येथे आयोजित केला जाईल जो त्र्यंबकेश्वर येथे होणार आहे. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) नाशिकमध्ये कुंंभमेळा कधी? हा कुंभ नाशिकमध्ये गोदावरी नदीच्या काठावर होणार आहे. जेव्हा गुरु सिंह राशीत प्रवेश करतो आणि सूर्य मेष राशीत प्रवेश करतो तेव्हा नाशिकमध्ये कुंभमेळा आयोजित केला जातो. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) नाशिक कुंभाला सिंहस्थ कुंभ आणि त्र्यंबकेश्वर कुंभ असेही म्हणतात. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) मान्यतेनुसार, नाशिकमध्ये कुंभमेळ्यादरम्यान गोदावरी नदीत स्नान करणे आत्म्याच्या शुद्धीसाठी आणि मोक्षासाठी महत्त्वाचे मानले जाते. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) भगवान श्री राम, माता सीता आणि लक्ष्मण त्यांच्या वनवासात काही काळ पंचवटी (नाशिक) येथे राहिले, असे मानले जाते. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) नाशिक हे नाव कसे पडले? असेही मानले जाते की येथे लक्ष्मणाने रावणाची बहीण श्रृपनखेचे नाक कापले होते, त्यामुळे या जागेला 'नाशिक' असे नाव पडले. भगवान रामाने गोदावरी नदीत स्नान केले होते, म्हणून ती पवित्र मानली जाते. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) साधू आणि संतांची ओळख आणि शाही स्नान: कुंभमेळ्यादरम्यान, विविध आखाड्यांमधील साधू आणि संत एकत्र येतात आणि शाही स्नान करतात. मान्यतेनुसार, शाही स्नानादरम्यान, नदीचे पाणी अमृताच्या बरोबरीचे होते, ज्यामुळे पुण्य प्राप्त होते. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) मोक्षप्राप्तीवरील विश्वास: कुंभमेळ्यात नाशिकमधील गोदावरी नदीत स्नान केल्याने आत्मा शुद्ध होतो आणि मोक्ष मिळतो. असे मानले जाते की या वेळी देवता देखील गोदावरीच्या पाण्यात स्नान करण्यासाठी येतात. हे स्नान पुनर्जन्माच्या चक्रातून मुक्तता देते असे मानले जाते. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस) पिंडदान आणि पूर्वजांची शांती त्र्यंबकेश्वर येथे कुंभमेळ्यात पिंडदान आणि तर्पण केल्याने पूर्वजांना मोक्ष मिळतो असे मानले जाते. म्हणूनच नाशिक कुंभमेळ्यादरम्यान हजारो लोक त्यांच्या पूर्वजांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी येथे पिंडदान करतात. (छायाचित्र: इंडियन एक्सप्रेस)