व्यक्तिवेध : मार्क कार्नी

कार्नी यांनी त्यांच्या पहिल्याच विजयोत्तर भाषणात चाहते आणि समर्थकांना निराश केले नाही. प्रदीर्घ काळचा शेजारी आणि एके काळचा घनिष्ठ मित्रदेश असलेल्या अमेरिकेला, म्हणजे अर्थातच त्या देशाचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांना त्यांनी लक्ष्य केले. कॅनडाला अमेरिकेमध्ये विलीन करून घेण्याची धमकी खरी आहे, असे कार्नी म्हणाले. ‘आमची संसाधने, आमची जमीन, आमचे पाणी, आमचा देश त्यांना हवाय. त्यांच्या ताब्यात आमचा देश गेला तर आपली जीवनशैलीही ते उद्ध्वस्त करतील’, हे त्यांचे उद्गार कार्नी हे संघर्षासाठी अजिबात मागेपुढे पाहणार नाहीत, याची प्रचीती देतात. एरवी ते नेमस्त मानले जात. अर्थ क्षेत्रातून राजकारणात कसे आले याविषयी आश्चर्य व्यक्त करणारे कॅनडात आजही खोऱ्याने दिसून येतात. ५९ वर्षीय माइक कार्नी यांनी हार्वर्ड विद्यापीठातून पदवी घेतली आणि ऑक्सफर्डमधून पदव्युत्तर शिक्षण आणि डॉक्टरेट पूर्ण केली. देशांच्या अर्थव्यवस्थांचा त्यांचा अभ्यास दांडगा. याच जोरावर बँक ऑफ कॅनडा व पुढे बँक ऑफ इंग्लंडचेही गव्हर्नर झाले. आर्थिक अरिष्टांशी सामना त्यांच्यासाठी नवीन नाही. बँक ऑफ कॅनडाची नौका त्यांनी २००८-०९च्या वादळात समर्थपणे सांभाळली. ‘ब्रेग्झिट’च्या गुंतागुंतीच्या काळात त्यांनी बँक ऑफ इंग्लंडचे नेतृत्वही तितक्याच समर्थपणे हाताळले. आता ट्रम्प यांच्या अवास्तव, अवाजवी शुल्कांच्या युगात त्यांना कॅनडाचे नेतृत्व करण्याची संधी चालून आली आहे. उठवळ ट्रुडोंपेक्षा यासाठी तेच योग्य आहेत, असे मानणारा वर्ग कॅनडात वाढत आहे.

ट्रुडो यांच्या अमदानीत भारत-कॅनडा संबंध कमालीचे बिघडले. कार्नी यांनी भारताचा उल्लेख त्यांच्या भाषणात सकारात्मक प्रकारे केला. आपल्याला व्यापार वाढवण्यासाठी विश्वासू, मूल्याधारित भागीदार शोधावे लागतील. भारताशी संबंध वाढवण्याची संधी याच क्षेत्रात आहे, हे त्यांचे उद्गार आपल्यासाठी आश्वासक आहेत. शीख विभाजनवाद्यांच्या मुद्द्यावर कार्नी यांची भूमिका ट्रुडोंपेक्षा वेगळी असेल, असे आताच गृहीत धरता येणार नाही. पण किमान एक वैचारिक, अभ्यासू बैठक असलेला नेता कॅनडाचा पंतप्रधान बनण्याची शक्यता भारतासाठी स्वागतार्हच ठरते.