PHOTOS ‘ऑपरेशन ब्लू स्टार’: सुवर्ण मंदिरातील ‘ते’ वादग्रस्त लष्करी ऑपरेशन कसे घडले; घ्या जाणून

ऑपरेशन ब्लू स्टार हे १ ते ८ जून १९८४ दरम्यान शीख दहशतवादी व भारतीय लष्करादरम्यान अमृतसरमधील सुवर्णमंदीरात घडलेल्या चकमकीचे नाव आहे. मृतसरमधील सुवर्णमंदीरात शीख अतिरेक्यांनी मोठ्या प्रमाणावर शस्त्रास्त्रे जमवली होती व हे मंदीर दहशतवाद्यांचे प्रमुख तळ बनले होते. तत्कालिन पंजाबमधील राजकीय घडामोडी, त्यातुन फुटीरतावाद्यांना वाढत जाणारा पाठिंबा, खलिस्तानची मागणी व या सर्वांना मिळणारा शीख धार्मिक पाठिंबा यासर्वांचे रुपांतर पंजाबमधील सामाजिक, राजकीय आणि धार्मिक हिंसाचारात झाले व परिस्थिती बिघडण्यात कारणीभूत ठरले. खेरीस ऑपरेशन ब्लू स्टारचा निर्णय तत्कालिन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी घेतला व भारतीय सैन्यास कारवाईचे आदेश दिले. जर्नेल सिंह भिंद्रनवाले सह बरेच दहशतवादी यात मारले गेले, इतरांनी शरणागती पत्करली. पण सुवर्णमंदीरात त्यावेळी बरेच नागरिकही उपस्थित होते. त्यांचाही यात मृत्यु झाला. याचमुळे शिखांचे सर्वोच्य धार्मिक स्थळ सुवर्णमंदीरातील ही कारवाई वादग्रस्त ठरली. यात सुवर्णमंदिराचेही मोठे नुकसान झाले. हिंसाचाराची मालिका येथेच न संपता याचीच परिणिती पुढे तत्कालिन पंतप्रधान इंदिरा गांधींची त्यांच्याच शीख सुरक्षारक्षकांकडुन झालेली हत्या व त्यानंतर उसळलेल्या शीख विरोधी दंग्यांत झाले. इंदिरा गांधींच्या हत्येने भारतात शीखविरोधी दंगली भडकल्या, ज्या दरम्यान सुमारे ३००० शीख लोक मारले गेले. दंगली काँग्रेस पक्षाने भडकावल्या होत्या, ज्यांनी जमावाला शीख पुरुष आणि महिलांची कत्तल करण्यास उद्युक्त केले असल्याचा आरोप केला होता. शीख समुदायाच्या मालकीची दुकाने आणि घरे उद्ध्वस्त करण्यात आली होती. तसेच अनेक शीख लोकांना जिवंत जाळले गेल्याचे घटनाही घडल्या होत्या.