Photos: स्वत:शीच लग्नबंधनात अडकणारी क्षमा बिंदू आहे तरी कोण अन् ‘सेल्फ मॅरेज’मध्ये नक्की काय होणार?

गुजरातमधील वडोदरा येथे राहणाऱ्या २४ वर्षीय क्षमा बिंदू नावाच्या तरुणीने गुरुवारी (२ जून २०२२ रोजी) जाहीर केलं की ती या महिन्यात स्वत:शीच लग्न करणार आहे. हे लग्न म्हणजे स्वत:वर प्रेम करण्याचा संदेश देण्याचं प्रतिक असेल असंही तिने सांगितलं. यापूर्वी जगातील वेगवगेळ्या देशांमध्ये अशाप्रकारची लग्नं झाली आहेत. मात्र भारतामध्ये अशाप्रकारे स्वत:शीच एखाद्या व्यक्तीने लग्न करण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. हे लग्न ११ जून रोजी होणार असून अशा लग्नांना सोलोगॅमी असं म्हणतात. सार्वजनिक कार्यक्रमामध्ये स्वत:शीच लग्न करण्याच्या पद्धतीने सोलोगॅमी म्हणतात. यालाच दुसरं नाव सेल्फ मॅरेज किंवा ऑटोगमी असं आहे. अशा लग्नांना कायदेशीर दृष्ट्या कोणत्याही प्रकारची मान्यता नसते. मात्र या लग्नांचा एक प्रातिनिधिक सोहळा आयोजित केला जातो. अनेकदा अशापद्धतीने लग्न करणारे आमचं स्वत:वर प्रेम असून त्यासाठी आम्ही हे करतोय असं सांगतात. अनेकजण या अशा लग्नांच्या माध्यमातून स्वातंत्र्याची जाणीव होते असंही सांगतात. अशाप्रकारे स्वत:शीच लग्न करण्याचा प्रकार सर्वात आधी अमेरिकेमधील लिंडा बाकेर या तरुणीने केला होता. पेशाने दंतचिकित्सक असणाऱ्या लिंडाने १९९३ मध्ये स्वत:शीच लग्न केलं होतं. अशाप्रकारे सार्वजनिक कार्यक्रमामध्ये स्वत:शीच लग्न करणारी लिंडा ही पहिलीच व्यक्ती होती. लिंडाच्या लग्नाला कुटुंबिक मित्रांसहीत एकूण ७५ जण उपस्थित होते. या लग्नांना असे काही विशिष्ट नियम नाहीत किंवा समाजमान्य प्रथाही नाहीत. दोन व्यक्तींचं लग्न होतं त्याप्रमाणे पारंपारिक पद्धतीने कोणत्याही धार्मिक रितीरिवाजानुसारही हे कार्यक्रम पार पडतात. सध्या अशाप्रकारे लग्न करणाऱ्यांची संख्या वाढू लागल्याने लग्नांसंदर्भात सेवा पुरवणाऱ्यांकडूनही या लग्नांविषयी वेगवेळ्या संकल्पना राबवल्या जात आहेत. स्वत:शी केलं जाणारं लग्न हे सर्वसामान्य लग्नाइतकच अविस्मरणीय व्हावं यासाठी काही लग्न नियोजन (वेडिंग प्लॅनर) कंपन्यांनी सेवा पुरवण्यास सुरुवात केलीय. क्षमा गुजरातमध्ये एका खासगी कंपनीत कामाला आहे. "आपलं ज्याच्यावर प्रेम आहे त्या व्यक्तीसोबत आपण लग्न करतो. पण माझं स्वत:वर प्रेम आहे म्हणून मी स्वत:सोबत लग्न करणार आहे", असं क्षमा म्हणाली. "हे लग्न म्हणजे कोणत्याही अटीशिवाय स्वत:वर कसं प्रेम करायचं याचं उदाहरण असेल. समाज याबद्दल काय म्हणायचं ते म्हणेल," असं सांगतानाच क्षमा आपल्या पालकांचा या निर्णयाला पाठिंबा असल्याचंही सांगते. एका मंदिरात क्षमा स्वत:सोबतच लग्न करणार आहे. लग्नानंतर ती दोन आठवडे हनिमूनसाठी गोव्याला जाणार आहे. अशापद्धतीने स्वत:शीच लग्न करण्याच्या संकल्पनेला अनेक लोकप्रिय कार्यक्रमांमध्ये स्थान मिळालं आहे. यामध्ये सेक्स अॅण्ड द सिटी, ग्ली आणि डॉक्टर हू यासारख्या कार्यक्रमांचा समावेश आहे. (सर्व फोटो सौजन्य : क्षमा बिंदू / इन्स्टाग्राम)