Photos: चर्चेतला वाघ – जगाला वेड लावणारा ‘जय’ वाघ

काही वर्षांपूर्वी ज्याने अवघ्या महाराष्ट्राला, देशालाच नाही तर विदेशातील वन्यजीवप्रेमींनाही वेड लावले, असा रांगडा गडी म्हणजेच उमरेड-पवनी-कऱ्हांडला अभयारण्यातील 'जय' हा वाघ. जेवढ्या लवकर तो वन्यजीवप्रेमींच्या नजरेत भरला, तेवढ्याच वेगाने तो बेपत्ता झाला. खरं तर त्याचा वीज प्रवाहाने मृत्यू झाला, पण आजही वनखाते ते मानायल तयार नाही. अशा या वाघाचा जन्म झाला तो नागझिरा अभयारण्यात. साधारण दोन वर्षे वयानंतर वाघ शिकारीला सरावतो, पण याने दीड वर्षाचा असतानाच रानम्हशीची शिकार केली. त्याचा रुबाबच असा होता की 'याची देही, याची डोळा' त्याला पाहण्यासाठी सारेच उत्सुक असत. कधी तो राष्ट्रीय महामार्गावर बसलेला दिसायचा तर कधी नदीच्या प्रवाहात. त्याच्या अधिवासाची सीमाच नव्हती. सप्टेंबर २०१३ मध्ये नागझिरा अभयारण्यातून १५० किलोमीटरचे अंतर पार करत स्थलांतर करुन उमरेड-पवनी-कऱ्हांडला अभयारण्यात पोहोचला. या अभयारण्याचे क्षेत्र होते १९० किलोमीटर आणि 'जय' फिरत होता तब्बल ५५० किलोमीटर. त्याची ख्याती जगभरात पोहोचल्यानंतर चित्रपट जगतातील, क्रीडा जगतातील अनेक दिग्गजांनी त्यांचा मोर्चा उमरेड-पवनी-करांडला अभयारण्याकडे वळवला. भारतातला हा एकमेव वाघ असावा, जो मृत्यूनंतरही तेवढाच प्रसिद्ध आणि तेवढाच चर्चेत आहे. सर्व छायाचित्रे - प्रफुल्ल सावरकर (हेही पाहा : साम्राज्य मोडीत काढणारा ‘रुद्र’)