Ganeshotsav 2025 : महाभारताच्या लेखनाशी जोडलेली एकदंताची ‘ही’ कथा तुम्हाला माहीत आहे का?

गणेश चतुर्थीचा पवित्र सोहळा बुद्धी, ज्ञान व समृद्धीचा अधिष्ठाता असलेल्या गणेशाचे आगमन गणेश चतुर्थीला होते. त्या दिवशी देशभर भक्तिभावाने गणेश पूजा केली जाते. ज्ञानदेव गणपती गणेशाला फक्त विघ्नहर्ताच नव्हे, तर बुद्धीचा देव आणि पहिला ‘लघुलेखक‘ (स्टेनोग्राफर’) म्हणूनही मान दिला जातो. त्यांच्या लेखणीने अनेक पौराणिक आख्यायिका अमर झाल्या. (Photo: Pexels) महाभारताची कथा महर्षी वेदव्यास महाभारत रचत होते आणि गणपतीने आपल्या अविरत लेखणीने ते ग्रंथरूपात उतरवले. म्हणूनच गणरायाला ज्ञान आणि लेखनकलेचा अधिपती, असे म्हटले जाते. (Photo: Meta AI) महाभारतासारख्या विशाल आणि गुंतागुंतीच्या महाकाव्याचे श्रुतलेखन करण्यासाठी कुणी मिळत नव्हते. म्हणून महर्षी वेदव्यास ब्रह्मदेवांकडे गेले. ब्रह्मदेवांनी त्यांना गणेशाचे नाव सुचवले. कारण- गणेशाची लेखणी वेगवान, अक्षर सुंदर आणि बुद्धी प्रखर होती. मग महर्षी वेदव्यास महाभारत रचना करण्याच्या दृष्टीने गणेशाकडे गेले. गणेशाने प्रस्ताव मान्य केला; पण त्यांना एक अट घातली की, व्यासांनी कथा एकदाही न थांबता सांगावी; अन्यथा ते लेखन थांबवतील. गणेशाची अट मान्य करताना व्यासांनीही एक अट ठेवली. ते म्हणाले की, मी न थांबता बोलेन; पण तुम्ही प्रत्येक ओळ नीट समजूनच लिहायची. गणपतीनेही ती अट स्वीकारली आणि महाभारताचे लेखन सुरू झाले. (Photo: Pexels) महाभारताचे लेखन करीत असताना गणपतीची लेखणी तुटली; मात्र अट मोडता कामा नये म्हणून गजाननाने स्वतःचा एक दात तोडून, त्याचीच लेखणी बनवली. तेव्हापासूनच गणेशाला एकदंत म्हणून ओळखले जाते. (Photo: Meta AI) महाभारताचे लेखन अनेक महिने अखंड चालले. व्यास बोलत राहिले आणि गणेश न थांबता लिहीत राहिले. म्हणूनच गणरायांना जगातील पहिले ‘लघुलेखक‘ (स्टेनोग्राफर’), असे म्हटले जाते. (Photo: Pexels) दुसऱ्या आख्यायिकेनुसार, परशुरामांना कैलासावर प्रवेश रोखल्यामुळे गणेश आणि परशुराम यांच्यात युद्ध झाले. परशुरामांच्या फरशीच्या घावाने गणपतीचा दात मोडला आणि त्याला एकदंत हे नाव लाभले. (Photo: Pexels)