Cholesterol आणि Diabetes वर नियंत्रण मिळवण्यासाठी दररोज किती तासांची झोप गरजेची? तज्ज्ञांनी सांगितले योग्य प्रमाण

तंदुरुस्त राहण्यासाठी नियमित व्यायाम करणे आणि निरोगी आहार घेण्याचा सल्ला दिला जातो. मात्र या गोष्टींबरोबरच शारीरिक आणि मानसिक आरामही तितकाच महत्त्वाचा आहे. याचे संतुलन राखण्यासाठी योग्य प्रमाणात झोप घेणे गरजेचे आहे. नवी दिल्लीतील अपोलो रुग्णालयाच्या अंतर्गत औषध विभागाचे वरिष्ठ सल्लागार डॉ. सुरणजीत चॅटर्जी यांनी इंडियन एक्सप्रेसला सांगितले की व्यस्त जीवनशैली, वाढता ताण आणि अस्वस्थ जीवनशैली आपल्या अनियमित झोपेचे कारण ठरू शकते. हे केवळ आपल्या दैनंदिन कामावर परिणाम करत नाही तर यामुळे कोलेस्ट्रॉलची समस्या आणि मधुमेहासारखे आजार बळावून आपल्या आरोग्यावर वाईट प्रभाव पाडू शकते. लोकांचा असा विश्वास आहे की कोलेस्ट्रॉल आणि मधुमेह हे सामान्यतः अनुवांशिक रोग आहेत आणि ते केवळ अयोग्य आहार आणि जीवनशैलीमुळे होतात. हार्वर्ड हेल्थ जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अहवालात असे म्हटले आहे की कमी झोपेमुळे आपल्याला कोलेस्ट्रॉल आणि मधुमेह या दोन्ही आजारांचा धोका होऊ शकतो. झोपेचा कोलेस्ट्रॉल आणि मधुमेहाच्या पातळीवर कसा परिणाम होतो ते जाणून घेऊया. झोप आपल्या शरीराला आणि मनाला ताजेतवाने करण्यास आणि रिचार्ज करण्यास मदत करते. झोपेच्या वेळी, मेलाटोनिन नावाचे संप्रेरक शरीराला आराम देते, ज्यामुळे रक्तदाब आणि हृदयाचे ठोके कमी होतात. परंतु जर तुम्हाला पुरेशी झोप मिळत नसेल किंवा तुमची सर्केडियन लय विस्कळीत झाली असेल तर गोष्टी बदलू शकतात. निद्रानाशामुळे तुमचे शरीर असामान्यपणे कार्य करू शकते. पुढील दिवशी तुमच्या मानसिक आणि शारीरिक क्षमतेवर त्याचा परिणाम होतो. हे तुमच्या मेंदूला थकवते, ज्यामुळे शरीराच्या नैसर्गिक कार्यावर परिणाम होतो. झोपेच्या कमतरतेमुळे उच्च कोलेस्ट्रॉल आणि रक्तदाब वाढू शकतो. २००९ च्या अभ्यासात असे दिसून आले की जे पुरुष सहा तासांपेक्षा कमी झोपतात त्यांच्यात एलडीएल कोलेस्ट्रॉल जास्त होते. याव्यतिरिक्त, ज्या स्त्रिया अंदाजे समान प्रमाणात झोपतात त्यांच्यात कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी होते. तसेच झोपेचा पुरुष आणि स्त्रियांवर वेगवेगळा परिणाम झाल्याचे दिसून आले. झोपेच्या कमतरतेमुळे चयापचय आणि भूक नियंत्रित करणारे हार्मोन लेप्टिनची पातळी कमी होऊ शकते. लठ्ठ लोकांमध्ये कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण जास्त असते यात शंका नाही. तसेच २०२० मध्ये, इन्स्टिट्यूट ऑफ मिलिटरी कॉग्निटिव्ह अँड ब्रेन सायन्सेस, अकादमी ऑफ मिलिटरी मेडिकल सायन्स, बीजिंग यांच्या संशोधनातून असे दिसून आले की झोपेच्या कमतरतेमुळे सीरम कोलेस्ट्रॉलची पातळी वाढते आणि यकृतामध्ये कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण वाढते. सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन (CDC) च्या मते, झोपेच्या अनियमित पद्धतीमुळे शरीराची इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता वाढू शकते. डायबिटीज केअर मधील २००९च्या अहवालात असे आढळून आले की वारंवार निद्रानाश असलेल्या लोकांना टाइप 2 मधुमेहाचा धोका वाढतो. त्याचप्रमाणे, मधुमेह असलेल्या लोकांना रात्री वारंवार लघवीमुळे झोप येत नाही. तुम्हाला प्रीडायबेटिस असला तरीही, झोपेच्या खराब पद्धतीमुळे तुमची ग्लुकोज इंटॉलरंस आणखी वाईट होऊ शकते. अमेरिकन अकादमी ऑफ स्लीप मेडिसिन आणि स्लीप रिसर्च सोसायटीने शिफारस केली आहे की प्रौढांनी दररोज किमान सात ते आठ तास झोपावे. रात्री उशिरापर्यंत जागी राहणे म्हणजे अधिक पाहणे आणि खाणे, यामुळे बर्याचदा कार्ब आणि साखरेचे प्रमाण जास्त असलेले जंक फूड खाल्ले जातात. हे सर्व टाइप 2 मधुमेहाचा धोका आणि लठ्ठपणा वाढवते. (Photos: Pexels/Freepik)