१ रुपयाचे नाणे बनवताना सरकारला त्यापेक्षा जास्त खर्च येतो, मग तरी ही नाणी का बनवली जातात?

आर्थिक दृष्टीने जरी एक रुपयाचे नाणे फार मोठे नसले तरी भारतीय घरांमध्ये त्याचे भावनिक महत्त्व खूप आहे. ते एखाद्या शुभ कार्याची सुरुवात म्हणून दिले जाते, एक रुपयाचे नाणे अजूनही त्याची ओळख टिकवून ठेवते. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की सरकार हे छोटे नाणे बनवण्यासाठी किती खर्च करते? (Photo: Unsplash) एका माहिती अधिकाराच्या उत्तरात, रिझर्व्ह बँकेने (RBI) उघड केले की, एक रुपयाचे नाणे बनवण्यासाठी सरासरी ₹१.११ खर्च येतो, म्हणजेच त्याच्या किमतीपेक्षा ११ पैसे जास्त. तुम्हाला आश्चर्य वाटेल की ज्याचे बाजार मूल्य ₹१ आहे असं नाणं बनवण्याचा खर्च त्यापेक्षा जास्त आहे. (Photo: Unsplash) मग एक रुपयाचे नाणे का बनवले जातात?जर ₹१ च्या नाण्याची किंमत त्याच्या किमतीपेक्षा जास्त असली तरी, सरकार ते बनवणे थांबवत नाही कारण नाणी देशाच्या आर्थिक रचनेचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. याशिवाय, याची अनेक कारणे आहेत, जसे की:(Photo: Unsplash) व्यवहारांमध्ये शिल्लक - भाजी विक्रेते, बस कंडक्टर, रेल्वे तिकिटे, दुकानात पैसे देणे इत्यादीसारख्या सर्वात खालच्या पातळीवर नाणी वापरली जातात. दैनंदिन जीवनात छोट्या व्यवहारांसाठी ही नाणी आवश्यक आहेत. (Photo: Unsplash) आर्थिक स्थिरता - चलन व्यवस्थेत सातत्य राखण्यासाठी सर्व मूल्यांच्या नाण्यांचे चलन आवश्यक आहे. (Photo: Unsplash) प्रतीकात्मक महत्त्व - भारतीय समाजात, ₹१ चे नाणे 'शगुन' आणि शुभ प्रसंगांचे प्रतीक आहे. त्याचे सांस्कृतिक महत्त्व देखील आहे. (Photo: Unsplash) दीर्घकाळ टिकणारे - नाणी नोटांपेक्षा जास्त टिकाऊ असतात आणि दीर्घकाळ टिकू शकतात. या अर्थाने, ही गुंतवणूक फायदेशीर देखील ठरू शकते. (Photo: Unsplash) नाण्यांच्या छापखान्याबाबतच्या माहितीनुसार,गेल्या काही वर्षांत एक रुपयांच्या नाण्यांच्या छापखान्यात मोठी घट झाली आहे. २०१५-१६ मध्ये २१५१ दशलक्ष नाणी छापखान्यात आली होती, तर २०२३-२४ मध्ये ही संख्या ६३० दशलक्ष झाली. नाण्यांच्या मागणीत घट आणि डिजिटल पेमेंटमध्ये वाढ झाल्यामुळे सरकारी छापखान्याचा वेग मंदावला आहे. (Photo: Unsplash) इतर नाण्यांची किंमतमाहिती अधिकार कायद्याअंतर्गत, हैदराबाद मिंटने इतर नाण्यांची किंमत देखील उघड केली: ₹२ नाणे - ₹१.२८, ₹५ नाणे - ₹३.६९, ₹१० नाणे - ₹५.५४. (Photo: Unsplash) नाणी आणि नोटा कोण बनवते?भारतात, नाणी आणि ₹1 च्या नोटा भारत सरकार बनवते, तर ₹2 ते ₹500 पर्यंतच्या नोटा रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) द्वारे छापल्या जातात. (Photo: Pexels) आरबीआयची उपकंपनी भारतीय रिझर्व्ह बँक नोट मुद्रा प्रायव्हेट लिमिटेड (BRBNMPL) नोटा छापते, तर मुंबई आणि हैदराबाद सारख्या शहरांमध्ये भारतीय सरकारी मिंट (IGM) द्वारे नाणी छापली जातात. (Photo: Pexels) नोटा छापण्याचा खर्चप्रत्येक नोटेच्या छपाईचा खर्च वेगळा असतो: १० रुपयांच्या १००० नोटा: ९६०, १०० रुपयांच्या १००० नोटा: १७७०, २०० रुपयांच्या १००० नोटा: २३७०, ५०० रुपयांच्या १००० नोटा: २२९० आणि २००० रुपयांच्या एका नोटेच्या छपाईचा खर्च: ४ रु. (आता बंद). (Photo: Pexels) हेही पाहा- Photos : ‘FIR’ फेम कविता कौशिकला ओळखलं का? बोल्ड फोटोशूटने वेधलं नेटकऱ्यांचं लक्ष…