कुतूहल – भारतीय वस्त्रोद्योगाचे जगातील स्थान (भाग- २)

भारतीय वस्त्रोद्योग देशांतर्गत मागणी तर पूर्ण करतोच, पण मोठय़ा प्रमाणात निर्यातही करतो. परंतु मुख्यत: आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत अजूनही या उद्योगास मोठी संधी आहे. जागतिक बाजारपेठेतील विविध देशांचा हिस्सा खालीलप्रमाणे :
याआकडेवारीवरून हे स्पष्ट होते की भारताचा जागतिक बाजारपेठेतील हिस्सा ४.१ टक्के आहे आणि त्या आधारावर भारताचा जगात चौथा क्रमांक आहे. पण पहिल्या क्रमांकावरील चीन (३५ टक्के) आणि दुसऱ्या क्रमांकावरील युरोपीय देश (२७ टक्के) यांच्यापेक्षा आपण खूप मागे आहोत. भारतात वस्त्रोद्योग सर्वात जुना उद्योग आहे, त्याचबरोबर विविध प्रकारची वस्त्रे  भारतात तयार होतात. या उद्योगात काम करणाऱ्यांची संख्याही खूप मोठी आहे. निर्यातीसाठी  लागणारी आधुनिक यंत्रसामुग्री आणि तंत्रज्ञान आता भारताकडे उपलब्ध आहे. या सर्व बलस्थानांचा फायदा घेऊन भारताला जागतिक बाजारपेठेतील आपला हिस्सा वाढवणे शक्य आहे. वस्त्रोद्योगातील उपलब्ध सर्व क्षमता वापरून आपण ही कामगिरी पार पाडू शकतो. आता सरकारी पातळीवरही निर्यातीला प्रोत्साहन देण्याचे धोरण आहे. त्याचा फायदा घेऊन भारताने जागतिक बाजारात मोठी झेप घ्यायला हवी आणि आपले स्थान उंचावायला हवे. या बाबतीत भारताची अंतराळक्षेत्राची कामगिरी आपल्या डोळ्यासमोर ठेवायला हवी. ती नक्कीच सर्वाना प्रेरणादायी आणि मोठी मजल मारायला आत्मविश्वास देणारी ठरेल यात शंका नाही. याचबरोबर निर्यातवाढीमुळे आपल्या देशाला आवश्यक अशा परकीय चलनाची मिळकत वाढेल. त्याचा फायदा आयात-निर्यात व्यापारातील तूट कमी करण्यासाठी होईल. ही कामगिरी देशहिताची ठरेल म्हणूनच याबाबतीत ठोस कृती करणे गरजेचे आहे.
चं. द.काणे (इचलकरंजी) मराठी विज्ञान परिषद, वि. ना. पुरव मार्ग,  चुनाभट्टी,  मुंबई २२  office@mavipamumbai.org