‘नियम म्हणजे नियम’ हा शालिवाहन शककर्त्यांचा खाक्या म्हटला पाहिजे. नियम अनुसरताना ज्या ज्या गोष्टी स्वीकाराव्या लागल्या त्या सगळ्या त्यांनी स्वीकारल्या.…
काळाचे गणित : एका रात्रीत सगळ्या कला! प्रीमियम स्टोरी
उद्या घडणाऱ्या एका दुर्मीळ खगोलीय घटनेचा ऊहापोह करतानाच खास भारतीय कालगणनेतल्या ‘राहू’ आणि ‘केतू’ या दोन संकल्पनांचीही ओळख करून घेऊ.
काळाचे गणित : अधिकस्य अधिकम् प्रीमियम स्टोरी
बाकी कालगणनांमध्ये महिन्याचं नाव चक्रनेमिक्रमाने ठरत. शालिवाहन शकात मात्र हेदेखील नियमबद्ध आहे आणि हा नियम पाळला म्हणजे महिन्यांची नावं बिनचूक…
काळाचे गणित : शास्त्रशुद्ध शालिवाहन प्रीमियम स्टोरी
दिवस, तिथी, मास आणि वर्ष – सगळ्या व्याख्या खगोलीय घटनांवर आधारित. अधिक मास, क्षय मास कधी आणि कोणता हे निर्णयही…
तीन लाटांमध्ये ग्रेगरीयन कॅलेंडरने जग व्यापलं. पहिली लाट धर्म-पंथाधारित होती, दुसरी विज्ञानाधारित होती आणि तिसरीचा आधार होता व्यापार.
काळाचे गणित : हाकारा ती जहाजं! प्रीमियम स्टोरी
किचकट ‘काळाचे गणित’ केवळ निरीक्षणशक्तीचा वापर करून सोडवणारी मानवी प्रतिभा या विश्वाइतकीच अफाट, अथांग आहे. ग्रह-ताऱ्यांचा वापर नौकानयनासाठी होतो हे…
काळाचे गणित : पोपशाहीतला लोकशाही प्रयोग प्रीमियम स्टोरी
निरंकुश, सार्वभौम सत्ताधीश म्हणून पोप ग्रेगरी – तेरावे यांनी कॅलेंडरमधल्या सुधारणा नुसत्या जाहीर केल्या असत्या तरी चाललं असतं. पण तसं…
काळाचे गणित : ग्रेगरियन प्रबोधन प्रीमियम स्टोरी
कॅलेंडरची उपयुक्तता ही काही दिवस मोजण्याचं एक साधन एवढ्यापुरतीच मर्यादित नसते. अनेकदा त्याचा धर्माशी थेट संबंध असतो. जूलियन कॅलेंडर ख्रिास्तपूर्व…
काळाचे गणित: चुकीचं पण दीर्घायुषी! प्रीमियम स्टोरी
जूलियन कॅलेंडर बनवताना वर्षाच्या लांबीचा उपलब्ध असलेला अधिक अचूक अंदाज का वापरला नाही? घडलेली चूक दुरुस्त करण्यासाठी एवढा प्रदीर्घ कालावधी…
काळाचे गणित : ४०० वर्षांतले तीन दिवस प्रीमियम स्टोरी
आज सुरुवात थोडं पूर्वसूत्र सांगून करू. आपण सध्या वापरतो त्या कॅलेंडरला अनेक जण ‘इंग्लिश कॅलेंडर’, ‘ख्रिस्ती कॅलेंडर’ वगैरे नावांनी संबोधतात. पण…
काळाचे गणित : बिच्चारा फेब्रुवारी! प्रीमियम स्टोरी
बारा महिन्यांमधला सर्वांत अन्यायग्रस्त महिना फेब्रुवारी. अपुऱ्या दिवसांचा, लीप वर्षात वेगळे दिवस असा प्रकार. पण हा अन्याय काहीच नाही असं…
काळाचे गणित : व्यवहार, व्यापार, व्यवस्था! प्रीमियम स्टोरी
लॅटिन ‘कॅलेंड’पासून इंग्रजी कॅलेंडर! आणि ‘कॅलेंड’ म्हणजे देण्याघेण्याचे सगळे व्यवहार ज्यात लिहून ठेवायचे अशी वही!
