‘काळाचे गणित’ सोडवताना नियम तर हवेत. पण त्याने सर्वसामान्यांची काहीही गैरसोय होऊ नये याची पुरेपूर दक्षता पंचांगकर्त्यांनी घेतली आहे. पण…
‘क्षय मास’ ही संकल्पना पाहिली आहे आपण. ही घटना तुलनेने दुर्मीळ हेही पाहिलं आहे आपण. म्हणजे ‘अधिक महिना’ ही घटना साधारणपणे…
काळाचे गणित: अखंडित दिवाळी प्रीमियम स्टोरी
शालिवाहन शक किती नियमबद्ध आहे ते पाहतो आहोत आपण. पंचांगकर्त्यांनी ‘तिथी’, ‘दिवस’, ‘मास’, ‘वर्ष’ या सगळ्यांच्या व्याख्या केल्या, नियम बनवले.
नियम म्हणजे नियम’ हा शालिवाहन शककर्त्यांचा खाक्या म्हटला पाहिजे. नियम अनुसरताना ज्या ज्या गोष्टी स्वीकाराव्या लागल्या त्या सगळ्या त्यांनी स्वीकारल्या.…
काळाचे गणित : एका रात्रीत सगळ्या कला! प्रीमियम स्टोरी
उद्या घडणाऱ्या एका दुर्मीळ खगोलीय घटनेचा ऊहापोह करतानाच खास भारतीय कालगणनेतल्या ‘राहू’ आणि ‘केतू’ या दोन संकल्पनांचीही ओळख करून घेऊ.
काळाचे गणित : अधिकस्य अधिकम् प्रीमियम स्टोरी
बाकी कालगणनांमध्ये महिन्याचं नाव चक्रनेमिक्रमाने ठरत. शालिवाहन शकात मात्र हेदेखील नियमबद्ध आहे आणि हा नियम पाळला म्हणजे महिन्यांची नावं बिनचूक…
काळाचे गणित : शास्त्रशुद्ध शालिवाहन प्रीमियम स्टोरी
दिवस, तिथी, मास आणि वर्ष – सगळ्या व्याख्या खगोलीय घटनांवर आधारित. अधिक मास, क्षय मास कधी आणि कोणता हे निर्णयही…
तीन लाटांमध्ये ग्रेगरीयन कॅलेंडरने जग व्यापलं. पहिली लाट धर्म-पंथाधारित होती, दुसरी विज्ञानाधारित होती आणि तिसरीचा आधार होता व्यापार.
काळाचे गणित : हाकारा ती जहाजं! प्रीमियम स्टोरी
किचकट ‘काळाचे गणित’ केवळ निरीक्षणशक्तीचा वापर करून सोडवणारी मानवी प्रतिभा या विश्वाइतकीच अफाट, अथांग आहे. ग्रह-ताऱ्यांचा वापर नौकानयनासाठी होतो हे…
काळाचे गणित : पोपशाहीतला लोकशाही प्रयोग प्रीमियम स्टोरी
निरंकुश, सार्वभौम सत्ताधीश म्हणून पोप ग्रेगरी – तेरावे यांनी कॅलेंडरमधल्या सुधारणा नुसत्या जाहीर केल्या असत्या तरी चाललं असतं. पण तसं…
काळाचे गणित : ग्रेगरियन प्रबोधन प्रीमियम स्टोरी
कॅलेंडरची उपयुक्तता ही काही दिवस मोजण्याचं एक साधन एवढ्यापुरतीच मर्यादित नसते. अनेकदा त्याचा धर्माशी थेट संबंध असतो. जूलियन कॅलेंडर ख्रिास्तपूर्व…
काळाचे गणित: चुकीचं पण दीर्घायुषी! प्रीमियम स्टोरी
जूलियन कॅलेंडर बनवताना वर्षाच्या लांबीचा उपलब्ध असलेला अधिक अचूक अंदाज का वापरला नाही? घडलेली चूक दुरुस्त करण्यासाठी एवढा प्रदीर्घ कालावधी…
