scorecardresearch

शरद बाविस्कर

Thomas Hobbes
तत्त्व-विवेक : ‘लिव्हायथन’! प्रीमियम स्टोरी

मानवाची नैसर्गिक प्रवृत्ती पाशवीच, हे ओळखून हॉब्जनं धर्माऐवजी ‘सामाजिक करार’ हा सत्तेचा आधार असल्याचं केलेलं प्रतिपादन आधुनिक राज्यशास्त्राकडे नेणारं ठरलं…

loksatta article on Kartesian philosophy republic of letters
तर्क-विवेक: ‘रिपब्लिक ऑफ लेटर्स’ प्रीमियम स्टोरी

देकार्तनं दिलेली (कार्टेशियन) वैचारिक साधनं पुढे भांडवलवाद/ वसाहतवादानं हत्यारांसारखी वापरली. बुद्धिवादी मानवाचं समतामय जग राहिलं दूरच!

Cartesian philosophy, René Descartes philosophy, Cartesian coordinates system, modern Western philosophy, Cartesian doubt, Cogito ergo sum meaning,
तत्त्व-विवेक : कार्टेशियन क्रांती! प्रीमियम स्टोरी

स्वभान असलेला स्वायत्त विवेकी ज्ञाता आणि कर्ता मानव हे आधुनिकतेचं एकक आहे, हे देकार्तनं मांडलं म्हणून तो ‘आधुनिकतेच्या प्रकल्पा’चाही जनक!

Baroque aesthetics
तत्त्व-विवेक : अधांतरी ‘मानवतावादा’चं बारोक वळण… प्रीमियम स्टोरी

भूतकाळ मार्गदर्शक म्हणून निरुपयोगी नि भविष्य अनिश्चित वाटतं तेव्हा अस्तित्वात असणं यातच आश्चर्य, आनंद आणि नशा वाटते; हाच काळ ‘बारोक’…

Henry of Navarre story in marathi
तत्त्व-विवेक : धर्मापेक्षा पॅरिस महत्त्वाचं! प्रीमियम स्टोरी

जनतेसाठी प्रोटेस्टंट अनुयायित्व सोडणाऱ्या, पण राजा झाल्यावर लोकांना ‘उपासनास्वातंत्र्य’ बहाल करून ‘धर्मनिरपेक्षते’चा पाया रोवणाऱ्या हेन्री द नाव्हारचं पुढं काय झालं?

François Rabelais Paris humanitarianism religion language ancient wisdom
तत्व-विवेक: राब्लेचा निखळ मानवतावाद प्रीमियम स्टोरी

लुथरनं धर्मसत्तेची मध्यस्थी नाकारून ‘व्यक्तीच्या सदसद्विवेकबुद्धी’ला आधार मानलं; तर राब्लेनं लोकांच्या भाषेला, ज्ञानोत्सवासह इंद्रियोत्सवाला, हसण्यालाही महत्त्व दिलं…

Italy Renaissance , Renaissance France , Francis I ,
तत्व-विवेक : मोनालिसा: फ्रेंच रनेसॉन्सची साक्षीदार प्रीमियम स्टोरी

इटलीतल्या रनेसान्समुळे प्रभावित झालेल्या फ्रेंच आक्रमणकर्ता फ्रॉन्स्वॉ पहिला यानंही मग, प्राचीन वारशात नवता शोधण्याचा प्रयत्न केला… पण तो स्वभाषेचा मान…

martin luther
तत्व-विवेक: चिकित्सा : आधुनिकतेची पूर्वअट प्रीमियम स्टोरी

मार्टिन लुथरचं तत्त्व ‘व्हायरल’ होण्यासाठी त्या वेळी केवळ ‘प्रादेशिक भाषा’ म्हणून अस्तित्व असलेल्या जर्मन भाषेचा पुरेपूर उपयोग झाला. मग लुथरनंही…

Martin Luther famous figures of Reformation news in marathi
तत्त्व-विवेक : विद्रोही लुथर प्रीमियम स्टोरी

अत्यंत धार्मिक वृत्तीचा असूनही प्रस्थापित धर्मसत्तेबद्दल त्याला प्रश्न पडले. मतांवर तो ठाम राहिला. लोकांनाही ते पटणं, ही एका पंथाची आणि…

Machiavelli
तत्व विवेक: मॅकियाव्हेली प्रीमियम स्टोरी

‘लोक फसतात’ हे मॅकियाव्हेलीचं गृहीतक पराकोटीचं निराशावादीच; पण त्याच्या छोटेखानी ग्रंथातून राजकीय तत्त्वज्ञानाचा उदय झाला…

Michelangelo , Italian Renaissance, Quattrocento,
तत्त्व विवेक : क्वॉत्रोचेन्तो प्रीमियम स्टोरी

इटलीतलं त्यातही फ्लॉरेन्स या शहरराज्यातलं ‘१५वं शतक’ मध्ययुगातच आधुनिकतेची वाट रुंद करणारं ठरलं, ते कोणामुळे आणि कोणत्या कारणांनी?

लोकसत्ता विशेष

ताज्या बातम्या