नवनीत कुतूहल News

अवकाशात जसे असंख्य ग्रह-तारे आहेत, तसेच लक्षावधी लहानसहान खडकही आहेत. त्यांना आपण अशनी (अॅस्टेरॉइड) म्हणतो. काही वेळा अशनी आपल्या कक्षा सोडून…

सच्छिद्रता व पारगम्यता हे जलधराचे (अॅक्विफर) महत्त्वाचे गुणधर्म आहेत; त्याबरोबरच जलधराचा अभ्यास करत असताना विशिष्ट उतारा व विशिष्ट धारण क्षमता हे…

भारत सरकारचे पृथ्वी विज्ञान मंत्रालय पूर्वी महासागर विकास विभाग या नावाने ओळखले जात असे. मार्च १९८२मध्ये तो एक स्वतंत्र विभाग म्हणून…

दख्खनच्या पठारावर फिरताना दिसणारे एक भूवैज्ञानिक वैशिष्ट्य म्हणजे ‘भित्ती’ (डाईक) अथवा ‘कार’ होय. भित्ती म्हणजे पूर्वी निर्माण झालेल्या खडकांमध्ये नंतरच्या कालावधीत…

हवामान बदल आणि हिमविलयन क्षेत्रात संशोधन करणाऱ्या वैज्ञानिकांनी असे प्रतिपादन केले आहे की, या भागात सध्या सुरू झालेले हिमविलयन असेच…

पृथ्वीवरचा एक विशिष्ट प्रकारचा प्रदेश आपल्यासाठी अगदी अपरिचित आहे. तो म्हणजे कायम गोठलेला प्रदेश. अशा प्रदेशाला चिर-अतिशीत भूमी (पर्माफ्रॉस्ट) असे म्हणतात.

भूजलाचे स्रोत, भूजलाचा शोध, भूजलाचे पुनर्भरण व एकंदरीत भूजलाचे व्यवस्थापन या बाबींचा विचार करताना, तो एका विशिष्ट क्षेत्रासंदर्भात करणे अनिवार्य असते.

मेघालयात चेरापुंजीजवळ असलेली मॉमलुह गुहा (स्थानिक भाषेत क्रेम मॉमलुह) ही चुनखडकातली नैसर्गिक गुहा आहे.

साडेपाच कोटी ते चार कोटी वर्षांपूर्वी इओसीन नावाचे युग (इपॉक) होऊन गेले. त्या युगात मेघालयामध्ये चुनखडकांची निर्मिती झाली.

प्राण्यांनी प्राचीन काळापासून गुहांचा आश्रय घेतला. आदिमानवानेही गुहांचा वापर आश्रयस्थान म्हणून केला.

सुमारे पहिली एक अब्ज वर्षे पृथ्वीवरच्या वातावरणात हायड्रोजन, हिलियम, मिथेन, अमोनिया आणि बाष्प यांसारखे वायू होते.

वॉशिंग्टन इथल्या कार्नेजी इन्स्टिटयूटमध्ये केलेल्या प्रयोगावरून त्यांना हे उमगले की ही मालिका भूवैज्ञानिक, रासायनिक आणि भौतिक घटकांशी अतूटरीत्या जोडली गेलेली…