अन्नसाखळीमधील प्रत्येक टप्प्यावरील सजीवांची वैशिष्टय़े, प्रत्येक टप्प्यावर होणारे ऊर्जेचे हस्तांतरण, जैव विशालन या संकल्पना व्यवस्थित समजून घ्याव्यात.
भ्यासक्रमामध्ये ‘आर्थिक व सामाजिक विकास’ इतकाच उल्लेख असल्याने यातील मुद्दे नेमके कोणते असावेत हे मागील प्रश्नपत्रिकांच्या विश्लेषणातून लक्षात येते.
लेखामध्ये सद्य:स्थितीत लोकसेवा आयोगाच्या सर्वच परीक्षांमध्ये अवलंबण्यात येणारे आरक्षणविषयक धोरण स्पष्ट करण्यात येत आहे.
या लेखामध्ये ऊर्जास्रोत, ऊर्जा संकट, संगणक व माहिती तंत्रज्ञान आणि अवकाश विज्ञान या घटकांची तयारी कशी करावी ते पाहू.
लोकशाही चौकटीत मानवी हक्क आणि मानवी सभ्यतेचे पालन करण्यासाठी प्रशिक्षण देण्याची गरज का आहे हे समजून घ्यायला हवे.
मानवी हक्क आणि मनुष्यबळ विकास या घटकाच्या पारंपरिक व विश्लेषणात्मक अभ्यासाबाबत मागील लेखांमध्ये चर्चा करण्यात आली.
व्यावसायिक शिक्षणाबाबतच्या योजना, शासकीय उपक्रम, त्यांतील लाभार्थी, अटी, शर्ती, लाभाचे स्वरूप या तरतुदी समजून घ्याव्यात.
वेगवेगळय़ा व्यक्तिगटांच्या शिक्षणविषयक समस्या ‘मानवी हक्क’ घटकाचा अभ्यास करतानासुद्धा लक्षात घ्यायला हव्यात.
या लेखामध्ये स्वातंत्र्यपूर्व आणि स्वातंत्र्योत्तर राजकीय इतिहासाचा अभ्यास कसा करावा याबाबत चर्चा करण्यात येत आहे.
मृदेची निर्मिती, घटक, वैशिष्टय़े, समस्या, मृदेची धूप या घटकांवर दरवर्षी प्रश्न विचारलेले दिसून येतात. त्यामुळे या मुद्दय़ांचा बारकाईने अभ्यास आवश्यक…
वनसेवा मुख्य परीक्षेतील पारिस्थितिकी तंत्र, त्याच्याशी संबंधित कृषीविषयक घटक, जैवविविधता आणि तिचे संवर्धन आणि भारतातील स्थानिक प्राणी व वनस्पतींच्या प्रजाती…
वनसेवा मुख्य परीक्षा पेपर दोनमधील सामान्य अध्ययन घटकातील आर्थिक व सामाजिक विकास या उपघटकाच्या तयारीबाबत या लेखामध्ये चर्चा करण्यात येत…
