Page 26 of नवनीत

मोडाल तंतू हा दुसऱ्या पिढीतील व्हिस्कोज तंतू आहे असे म्हटले जाते. हा तंतू तयार करण्यासाठी फक्त ‘बीच’ या झाडाचे लाकूड…

व्हिस्कोज तंतू हा नैसर्गिक सेल्युलोजपासून पुनर्जनित तंतू आहे. कापसाच्या जवळपास जाणारा तंतू म्हणून व्हिस्कोज तंतू खूप प्रसिद्ध झाला असला तरी

मक्यातील प्रथिनांपासूनसुद्धा तंतू तयार करण्यात शास्त्रज्ञांनी यश मिळवले. या तंतूचे नाव ‘विकारा’ असे ठेवले गेले.

विसाव्या शतकाच्या चौथ्या तिमाहीपर्यंत नसíगक तंतूंचे पर्यायी तंतू हीच मानवनिर्मित तंतूंची ओळख होती.

तंतूनिर्मिती झाल्यानंतर तो रंगवणे अशक्य असल्यामुळे तंतुद्रवात विशिष्ट रंग मिसळून रंगीत तंतू म्हणूनच जो निर्माण करावा लागतो, असा एकमेव तंतू…

काचेचे तंतू बनवण्याचे तंत्र फार पूर्वीपासून माणसाला ज्ञात आहे. काचनिर्मितीसाठी कच्चा माल म्हणून सिलिका, वाळू, गारगोटय़ा, चुनखडी यांचा वापर केला…

मराठे आणि पिंढारींच्या सततच्या जाचाला त्रासून रीवा संस्थानच्या शासकांनी कंपनी सरकारबरोबर संरक्षण करार केल्यावर शासकांनी संस्थानाला उत्तम प्रशासन दिले.

मानवनिर्मित, प्रामुख्याने संश्लेषित धागे हे नसíगक धाग्यांपेक्षा अनेक बाबतीत सरस ठरले. ह्य़ा धाग्यांची ताकद व लवचिकता नसर्गिक धाग्यांपेक्षा अनेक पटीने…

वस्त्रोद्योगामध्ये आज अनेक प्रकारचे तंतू वापरले जातात, नसíगक तंतू आणि मानवनिर्मित तंतू. या तंतूंचा शोध वेगवेगळ्या वेळी लागल्यामुळे त्यांचे

आपण पूर्वी हे पाहिले की भारतामध्ये कापसाचे उत्पादन व त्याचा सूत व कापड बनविण्यासाठी वापर जगामध्ये सर्वात प्रथम सुरू झाला;

‘मय्या का हर’ म्हणजेच देवीचा हार या ठिकाणी पडला अशी श्रद्धा आहे, म्हणून या स्थानाचे नाव महर असे झाले.