अर्थव्यवस्था

जेव्हा एखाद्या ठराविक भौगोलिक क्षेत्रातील विविध वापरकर्ते वस्तू किंवा सेवांचे उत्पादन, वितरण करतात, व्यापार करतात किंवा त्या गोष्टीचा उपभोग घेतात, तेव्हा ते ज्या व्यवस्थेमध्ये असतात. त्या व्यवस्थेला अर्थव्यवस्था (Economy)असे म्हटले जाते. यामध्ये सामान्य नागरिक, उद्योग, संस्था आणि सरकार यांचा समावेश होतो. अमेरिकन डॉलरच्या विनिमयाच्या दरानुसार, सप्टेंबर २०२२ मध्ये भारताची अर्थव्यवस्था ही जगातील ५ व्या क्रमांकाची अर्थव्यवस्था होती. विकसनशील देश असूनही आपल्या देशाची अर्थव्यवस्था पाकिस्तान, श्रीलंका सारख्या देशांपेक्षा चांगल्या स्थितीमध्ये आहे.

भारतीय अर्थव्यवस्ठेमध्ये (Indian Economy) शेतीपासून मोठमोठ्या उद्योगांचा समावेश होतो. क्रयशक्तीच्या समानतेचा निष्कर्ष लावल्यास भारताच्या अर्थव्यवस्थेचा जगात तिसरा क्रमांक लागतो. अर्थव्यवस्थेचा संबंध आपल्या आसपासच्या प्रत्येक वस्तू आणि सेवा यांच्याशी येत असतो. राष्ट्रीय उत्पन्न आणि खर्च हे भाग देशाच्या अर्थव्यवस्थेसाठी महत्त्वपूर्ण असतात.
Read More
Most Expensive Currency: Top 10 highest-valued currencies in the world in 2025
Most Expensive Currency: ‘हे’ आहे जगातील सर्वात महाग चलन, त्या तुलनेत भारतीय रुपयाचं मूल्य काय? जाणून घ्या…जाणून घ्या

Most Expensive Currency: जगातील सर्वात महाग आणि शक्तिशाली चलन कोणते? तर तुमचे उत्तर असेल अमेरिकन डॉलर. पण, तुम्हाला ऐकून आश्चर्य…

दिवाळखोर पाकिस्तान भारताविरोधात युद्ध पुकारण्याच्या स्थितीत आहे?

कराची शेअर बाजारासाठी हा सलग दुसरा तोटा आहे. आर्थिक वर्ष २०२५ साठी आयएमएफने पाकिस्तानच्या जीडीपी वाढीचा अंदाज तीन टक्क्यांवरून २.६…

MPSC Mantra State Services Mains Exam Study of dynamic sectors in the economy
एमपीएससी मंत्र: राज्यसेवा मुख्य परीक्षा; अर्थव्यवस्थेतील गतिमान क्षेत्रांचा अभ्यास

अर्थव्यवस्था घटकातील मूलभूत संकल्पनांच्या तयारीबाबत मागील लेखामध्ये चर्चा करण्यात आली. या लेखामध्ये अर्थव्यवस्थेतील गतिमान क्षेत्रे व मुद्दे यांच्या तयारीबाबत पाहू.

donald trump reciprcal tariff
Donald Trump Tariff: “भारतानं चीनबाबतच्या धोरणाचा पुनर्विचार करायला हवा”, रुचिर शर्मांनी ‘टॅरिफ वॉर’संदर्भात मांडली भूमिका!

Ruchir Sharma on Reciprocal Tariffs: अमेरिकेकडून लागू केलेल्या टॅरिफमुळे चीन दबावाखाली असून भारतानं आशियाई बाजारपेठेत स्वत:चं स्थान भक्कम करण्याकडे लक्ष…

fitch cuts india s growth rate
‘फिच’कडून विकास दर अंदाज घटून ६.४ टक्क्यांवर

अमेरिकेच्या व्यापार धोरणाबाबत अंदाज लावणे कठीण आहे. मोठ्या प्रमाणात धोरणात्मक अनिश्चितता व्यवसाय आणि गुंतवणुकीच्या शक्यतांना हानी पोहोचवत आहे.

Satya Mohanty, Unpolitically Correct: The Politics and Economics of Governance, privatization, Satya Mohanty book, loksatta news,
बुकमार्क : आर्थिक विषमतेच्या विषाची चिकित्सा प्रीमियम स्टोरी

लेखक सत्य मोहंती यांनी आपल्या ‘अनपॉलिटिकली करेक्ट : दी पॉलिटिक्स अँड इकॉनॉमिक्स ऑफ गव्हर्नन्स’ या पुस्तकात खासगीकरणाला अति महत्त्व दिल्यास…

Zomato layoffs
झोमॅटोकडून ग्राहक सेवा विभागातील ६०० कर्मचाऱ्यांची हकालपट्टी; एआयला देणार प्राधान्य

Zomato Layoffs: झोमॅटोने वर्षभरापूर्वी ग्राहक सेवा विभागात १,५०० कर्मचाऱ्यांची भरती केली होती. वर्षभरातच अनेकांना वरिष्ठ पदावर काम करण्याची संधीही मिळाली.…

What Went Wrong with Capitalism, Book ,
‘कल्याणकारी’ भांडवलशाहीचा विचका!

‘कल्याणकारी योजनां’वर वारेमाप खर्च आणि त्यापायी सरकारी तिजोरीवर कर्जाचा वाढता भार, हेच एकेकाळच्या प्रगत भांडवलशाही देशांमधल्या अस्वस्थतेचे कारण ठरले ते…

India , third largest economy, Morgan Stanley,
भारत २०२८ पर्यंत जगातील तिसरी मोठी अर्थव्यवस्था – मॉर्गन स्टॅन्ले

भारत २०२८ पर्यंत जगातील तिसरी मोठी अर्थव्यवस्था होईल, असे भाकीत मॉर्गन स्टॅन्लेने गुरुवारी प्रसिद्ध केलेल्या अहवालात वर्तविले आहे.

economist Sanjeev Sanyal
विकसित भारतनिर्मितीसाठी प्रक्रियात्मक सुधारणाही आवश्यक, अर्थतज्ज्ञ संजीव सन्याल यांचे प्रतिपादन

‘लोकसत्ता जिल्हा निर्देशांक’ या उपक्रमाच्या तिसऱ्या पर्वामध्ये प्रमुख पाहुणे या भूमिकेतून सन्याल यांनी मार्गदर्शन केले. पंतप्रधानांच्या आर्थिक सल्लागार परिषदेचे सदस्य…

One lakh crore dollar economy
एक लाख कोटी डॉलरच्या अर्थव्यवस्थेचा पल्ला अजून दूर

अर्थव्यवस्थेच्या वाढीचा वेग लक्षात एक लाख कोटी डॉलर अर्थव्यवस्थेच्या आकारमानाचा पल्ला अजून दूर असल्याचेच आकडेवारी दर्शविते.

CRISIL forecasts India’s GDP growth at 6.5% in fiscal 2026, showing resilience despite global challenges.
आगामी आर्थिक वर्षात भारताचा GDP ६.५% राहण्याचा अंदाज, तीन महत्त्वाच्या घटकांमुळे विकासाला चालना मिळण्याची अपेक्षा

GDP Of India: विकासाच्या मुख्य घटकांपैकी उत्पादन क्षेत्र हे एक आहे. जे आर्थिक वर्ष २०२५ ते आर्थिक वर्ष २०३१ पर्यंत…

संबंधित बातम्या