चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग हे पाच दिवसांच्या युरोप दौऱ्यावर आहेत. फ्रान्स दौऱ्यानंतर जिनपिंग सर्बिया आणि हंगेरीला पोहोचले, जे चीनसाठी महत्त्वाचे असलेले युरोपातील दोन छोटे देश आहेत. आठ वर्षांपूर्वी चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी सर्बियाला पहिली भेट दिली होती. या भेटीचे सकारात्मक परिणाम दिसून आले, त्यानंतर सर्बिया मध्य आणि पूर्व युरोप (CEE)मध्ये चीनचा पहिला व्यापक धोरणात्मक सहयोगी झाला. चीन आणि सर्बिया यांच्यातील संबंध गेल्या आठ वर्षांत झपाट्याने दृढ झाले आहेत. व्यापारातील अडथळे आणि कथित चिनी हेरगिरीवरून चीन आणि काही युरोपीय देशांमधील तणाव वाढला आहे. चीनचे युरोपियन युनियन (EU) बरोबरचे व्यापारी प्रश्न प्रामुख्याने स्वस्त चिनी इलेक्ट्रिक वाहनांच्या (EVs) निर्यातीवरील घर्षणामुळे आणि युरोपीय कंपन्यांना चीनमधील बाजारपेठेतील प्रवेश मर्यादित झाल्यामुळे उद्भवतात. गेल्या महिन्यात युरोपमध्ये बीजिंगसाठी हेरगिरी केल्याबद्दल सहा लोकांवर आरोप ठेवण्यात आले होते आणि डिसेंबर २०२३ मध्ये इटली चीनच्या बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्हमधून बाहेर पडला.
ब्रुसेल्सचा अमेरिकेबरोबर आधीच व्यापार संघर्ष सुरू असतानाच राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांना शत्रुत्व कमी करायचे आहे. ते फ्रान्समध्ये अनेक सौद्यांवर स्वाक्षरी करू शकतात. सर्बिया आणि हंगेरी या देशांचे चीनशी घनिष्ठ व्यावसायिक आणि वैचारिक संबंध आहेत. युक्रेनविरुद्धच्या रशियाच्या युद्धाला चीनच्या समर्थनानं अधिक फोडणी मिळाली आहे.
ईव्हीचा नेमका प्रश्न काय?
युरोपियन बाजारपेठेतील चिनी निर्यात मुख्य भूप्रदेश चीनमधील युरोपियन निर्यातीपेक्षा लक्षणीय आहे. अयोग्य बाजारपेठ प्रवेश हे या परिस्थितीचे प्रमुख कारण आहे, अशीही युरोपियन युनियनने तक्रार केली आहे. अलिकडच्या वर्षांत परदेशी बाजारपेठेत आणि विशेषतः युरोपियन युनियनने चीनमधील कारची शिपमेंट वाढवली आहे. गेल्या वर्षी युरोपियन युनियनने चिनी ईव्हीमध्ये दिल्या जाणाऱ्या सबसिडीची चौकशी केली होती, ज्याचा बीजिंगने निषेध केला होता. युरोपियन युनियनने चिनी सौर निर्यात मर्यादित होऊ शकते आणि पवन टर्बाइन आणि वैद्यकीय उपकरणांच्या आयातीवर निर्बंध घालू शकतात. शींच्या भेटीच्या काही दिवस अगोदर युरोपियन कमिशनने (EC) तीन मोठ्या चिनी ईव्ही निर्मात्यांना सांगितले की, ते सबसिडी विरोधी शोधकर्त्यांना पुरेशी माहिती पुरवण्यात अयशस्वी ठरले आहेत. गेल्या वर्षी अध्यक्ष उर्सुला वॉन डर लेयन यांनी सुरू केलेली चौकशी जर्मनीच्या फॉक्सवॅगन आणि फ्रान्सच्या रेनॉल्ट या कार उत्पादकांसह युरोपियन कंपन्यांसाठी चीनमध्ये घटत असलेल्या असुरक्षिततेशी सुसंगत आहे. बीजिंगने युरोपियन ब्रँडीच्या आयातीबद्दल स्वतःची अँटी डंपिंग चौकशी सुरू केली आहे. फ्रान्सविरुद्धचा उपायाने ईव्ही चौकशीसाठी लॉबिंग केले आहे, असे म्हटले जाते.
हेही वाचाः भाजपाला तीन अपक्षांनी दिला झटका, हरियाणात नक्की घडतंय तरी काय? सरकार कोसळणार का?
इलेक्ट्रॉनिक वाहनांच्या विक्रीपैकी एक चतुर्थांशपेक्षा जास्त ईव्ही चीननिर्मित
२०२४ मध्ये युरोपमधील सर्व इलेक्ट्रॉनिक वाहनांच्या विक्रीपैकी एक चतुर्थांशपेक्षा जास्त ईव्ही चीननिर्मित असण्याचा अंदाज आहे. देशाचा बाजारपेठेतील हिस्सा एका वर्षापूर्वीच्या तुलनेत ५ टक्क्यांहून अधिक वाढला आहे. ब्रुसेल्स आधारित युरोपियन फेडरेशन फॉर ट्रान्सपोर्ट अँड एन्व्हायर्नमेंट (T&E) नुसार, युरोपमधील वाहतूक आणि पर्यावरण क्षेत्रातील बिगर सरकारी संस्थांसाठी ही एक आधारभूत संस्था आहे. गेल्या वर्षी युरोपियन युनियनमध्ये विकल्या गेलेल्या बॅटरी चालित ईव्हीपैकी सुमारे त्यांचे प्रमाण २० टक्के होते. T&E रिपोर्टनुसार, फ्रान्स आणि स्पेनमध्ये विकल्या गेलेल्या सर्व ईव्हीपैकी एक तृतीयांश चीनमधून पाठवल्या गेल्या होत्या. BYD आणि SAIC यांसारख्या ब्रँडने त्यांच्या जागतिक विस्तार योजनांना गती दिल्याने युरोपियन युनियनमध्ये चिनी बनावटीच्या वाहनांचा वाटा २०२४ मध्ये २५ टक्क्यांपेक्षा जास्त होण्याची अपेक्षा आहे. सध्या युरोपियन युनियनमध्ये विकल्या जाणाऱ्या बहुतेक परदेशी ईव्ही टेस्ला यांसारख्या पाश्चात्य ब्रँडच्या आहेत, जे चीनमधील कारखान्यांमधून उत्पादित करतात आणि पाठवतात.
