लोकसभा निवडणूक अवघ्या काही दिवसांवर येऊन ठेपली आहे. त्यामुळे देशातील राजकीय घडामोडींना वेग आला आहे. अनेक पक्षांकडून मोठ्या प्रमाणात तयारी केली जात आहे. निवडणुकीतील विजयासाठी कुठे प्रचारसभा, रॅली, तर मोर्चेबांधणी केली जात आहे. पण, लोकसभा निवडणुकीच्या २०२४ च्या पहिल्या टप्प्याअगोदर सोशल मीडियावर ईव्हीएम मशीनसंदर्भातील एक व्हिडीओ तुफान व्हायरल होत आहे. हा व्हिडीओ पंजाबमधील अमृतसर येथील जालियनवाला बाग येथे इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्राच्या (EVM) वापराविरोधात झालेल्या निषेधाचा असल्याचा दावा केला जात आहे. लोकसभा निवडणुकीपूर्वी पंजाबमध्ये ईव्हीएमविरोधात आंदोलन सुरू झाल्याचा दावाही या व्हिडीओच्या माध्यमातून केला जात आहे. पण, हा व्हिडीओ खरंच पंजाबमधील आहे का? यामागचे सत्य काय आहे ते जाणून घेऊ….
काय होत आहे व्हायरल?
एक्स युजर Tanvir Rangrez ने हा व्हायरल व्हिडीओ आपल्या प्रोफाइलवर शेअर केला.
या पोस्टचे अर्काइव्ह व्हर्जन येथे पाहा.
https://web.archive.org/web/20240411062035/https://twitter.com/virjust18/status/1762045842092151061
इतर वापरकर्तेदेखील अशाच दाव्याद्वारे व्हिडीओ शेअर करीत आहेत.
तपास :
आम्ही InVid क्रोम एक्स्टेंशनमध्ये व्हिडीओ अपलोड करून, आमचा तपास सुरू केला. यावेळी आम्ही व्हिडीओमधून अनेक स्क्रीनशॉट मिळवले.
यावेळी ‘rudra_khosh’ या इन्स्टाग्राम हॅण्डलवर शेअर केलेल्या एका रीलमध्ये आम्हाला व्हायरल व्हिडीओमधील व्हिज्युअल सापडले.
व्हिडीओवरील मजकुरावरून हा व्हिडीओ हिमाचलमधील ‘गवास शांत महायज्ञ’ कार्यक्रमाचा असल्याचे सूचित करतो. .
आम्हाला YouTube शॉर्ट्सवर शेअर केलेल्या व्हिडीओमध्येही व्हायरल व्हिडीओतील व्हिज्युअल सापडले.
दोन्ही रीलमध्ये लोकेशन ‘गवास’ असे टॅग केले होते.
त्यानंतर आम्ही गूगल कीवर्ड सर्च केले आणि या महायज्ञाबद्दल बातम्या शोधून काढण्यास सुरुवात केली.
हिमाचल प्रदेशातील गवास गावात ३८ वर्षांनंतर शांत महायज्ञ झाल्याचे वृत्तात नमूद करण्यात आले आहे.
यूट्युबवरील विविध चॅनेल्सवर आम्हाला महायज्ञाचे अनेक व्हिडीओही पाहायला मिळाले.
निष्कर्ष
हिमाचल प्रदेशातील रोहरू येथील गवास गावात ३८ वर्षांनंतर आयोजिलेल्या शांत महायज्ञाचा व्हिडीओ पंजाबमध्ये ईव्हीएमविरोधात काढलेल्या निषेध मोर्चाचा असल्याचे सांगून शेअर करण्यात येत आहे. परंतु, हा व्हायरल दावा खोटा आणि लोकांची दिशाभूल करणारा आहे.
