मुंबईच्या मालविका जोशी हिच्या संगणकीय आज्ञावली कौशल्याचा अमेरिकेत सन्मान भारतात आयआयटी किंवा अगदी कोणत्याही सामान्य अभियांत्रिकी महाविद्यालयात प्रवेश घ्यायचा असेल तर दहावी, बारावी इतकेच नव्हे तर प्रवेश परीक्षांचे दिव्य पार करावे लागते. पण मुंबईतील सतरा वर्षीय मालविका जोशी या विद्यार्थिनीला केवळ तीची संगणकीय आज्ञावलीतील (कोडींग) बुद्धीमत्ता पाहून थेट अमेरिकेतील प्रतिष्ठेच्या मॅसॅच्युसेटस इन्स्टिटय़ूट ऑफ टेक्नॉलॉजी या संस्थेत प्रवेश मिळाला. दहावी किंवा बारावीचे प्रमाणपत्र नसतानाही तिने हे यश मिळविले आहे. आंतरराष्ट्रीय माहिती तंत्रज्ञान ऑलिम्पियाड मध्ये मालविकाने दोन रजत व एक कांस्य पदक मिळवले. या ऑलिम्पियाडमध्ये यश मिळवणाऱ्या मुलांना थेट प्रवेश देण्याची पद्धत एमआयटीत आहे. तिला संगणक विज्ञानात ‘एमआयटी’ या प्रतिष्ठित संस्थेत थेट प्रवेशाची संधी मिळाली. मुळची मुंबईची असलेल्या मालविकाला तिच्या आईने तिला पारंपरिक शिक्षणापेक्षा मनाला समाधान देणारे शिक्षण घेऊन त्यात यश मिळवण्याचा कानमंत्र दिला आणि दादर येथील पार्शी युथ असेंब्ली या शाळेतून काढून घेतले. शाळेत तिची उत्तम कामगिरी होती. शाळा सोडल्यानंतर तिने विविध विषयांचा अभ्यास केला यात तिला संगणक प्रोग्रॅमिंगमध्ये आवड निर्माण झाली. मालविकाला आयआयटीत प्रवेश मिळणे शक्य नव्हते कारण तेथे बारावी उत्तीर्ण व प्रवेश परीक्षांचे नियम आहेत. मग तिची शिक्षणाची इच्छा पूर्ण कशी होणार यासाठी विविध वाटा शोधल्या गेल्या. तेव्हा त्यांनो चेन्नई गणित संस्थेत प्रोग्रामिंगमध्ये आवड असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी भारतीय संगणक ऑलिम्पियाडचे राष्ट्रीय समन्वयक माधवन मुकुंद विशेष कार्यक्रम राबवित असल्याची माहिती मिळाली. तेथे विविध पातळय़ांवर मालविकाने स्वत:ला प्रोग्रामिंगमध्ये सिद्ध केले व आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पियाडमध्ये प्रवेश मिळवला. एक नव्हे तर तब्बल तीन पदके मिळवल्यानंतर एमआयटीतर्फे तिला संपर्क साधण्यात आला व तिचा प्रवेश निश्चित झाला. आईचे पाठबळ मालविकाच्या यशामागे आईचा पाठिंबा आणि तिची मेहनत या दोन्हीचा मोठा वाटा आहे. मुलींना शाळेतून काढण्याचा निर्णय सोपा नसल्याचे मालविकाची आई सुप्रिया यांनी सांगितले. भारतात घरीच शिक्षणाची संकल्पना नाही किंवा शाळेतून बाहेर पडणे म्हणजे शिक्षणाच्या पुढील वाटा बंद करण्यासाखेच आहे. पती राज हे अभियंता असून त्यांचा स्वत:चा उद्योग आहे. त्यांना मुलींना शाळेतून काढून घेण्याबाबत मनधरणी करणे अवघड होते. मी काम करत असलेल्या एनजीओतील नोकरी सोडली व मालविकासाठी शैक्षणिक अभ्यासक्रम तयार केला. घरातच वर्ग तयार केला. मुलींना शिकवण्याची क्षमता माझ्यात होती. माझ्या मुलींनाही ते आवडले, त्या समाधानी होत्या, दररोज मुली नवीन काहीतरी शिकत होत्या. ज्ञान ही त्यांची आवड बनली. तीन वर्षे ऑलिम्पियाडमध्ये तिला यश मिळाले. माधवन यांनी तिची तयारी करून घेतली होती. गेल्या तीन वर्षांत तिने गणित व अलगॉरिथमवर भर दिल्याचेही सुप्रिया यांनी नमूद केले. आपला पाल्य अमूक एका संस्थेत शिकावा किंवा अगदी तो एमआयटीत जावा असे वाटत असते पण आम्ही कधीच तसा उद्देश ठेवला नव्हता. मुलांना काय आवडते ते ओळखायला शिका आणि त्यानुसार त्यांना मार्गदर्शन करा असेही त्यांनी नमूद केले.
