वर्तनात्मक अर्थशास्त्राच्या मनमोहक जगाच्या प्रवासात परत आपले स्वागत आहे जिथे आपण  ग्राहक कसे  निर्णय घेतात याचा अभ्यास करत आहोत. मागील लेखांमध्ये, आपण, किमतीचे मानसशास्त्र आणि ग्राहकांच्या निवडींवर त्याचा सूक्ष्म प्रभाव याचा वेध घेतला. या लेखामध्ये, आम्ही आपण ग्राहकांच्या वर्तनाच्या वारंवार कमी लेखलेल्या पैलू म्हणजे  ग्राहकाचे खरेदी-पश्चात वर्तन याचा शोध घेणार आहोत. ग्राहक खरेदी करतो तेव्हा त्याचा प्रवास तेथेच संपत नाही; तो प्रवास खरेदीनंतरच्या टप्प्यात विस्तारते, जेथे अनुभव, धारणा आणि भावना ब्रँडशी त्यांचे नातेसंबंध आकार देत राहतात. वर्तनात्मक अर्थशास्त्र खरेदीनंतरच्या वर्तनाची गतिशीलता कशी उघड करते आणि ब्रँड निष्ठा आणि समर्थन वाढवण्यासाठी व्यवसाय या समजाचा कसा फायदा घेऊ शकतात हे समजून घेण्यासाठी आजचा लेख आहे.

आणखी वाचा: Money Mantra: वस्तू किंवा सेवा निवडीमागे ग्राहकांच्या भावना …

jan dhan account marathi news
अकरा कोटी निष्क्रिय जनधन खात्यांमध्ये १४,७५० कोटी पडून
14 December Rashi bhavishya In Marathi
१४ डिसेंबर पंचांग: आज १२ पैकी ‘या’ राशींवर…
Mangal Vakri 2025
मंगळ देणार पैसा, प्रेम अन् प्रसिद्धी; नव्या वर्षाच्या सुरूवातीला ‘या’ तीन राशींना मिळणार प्रत्येक कामात यश
Sun-Saturn conjunction in 2025
२०२५ मध्ये सूर्य-शनीची युती; ‘या’ तीन राशीच्या व्यक्तींना देणार बक्कळ पैसा अन् प्रत्येक क्षेत्रात यश
bitcoin price review bitcoin prices got a boost reaches 100000 usd
विश्लेषण : ‘बिटकॉइन’ पोहोचले १ लाख डॉलरवर… का आणि कसे? भारतात मान्यता मिळेल?
new investment scheme from sbi mutual fund
SBI Mutual Fund : एसबीआय म्युच्युअल फंडाकडून नवीन गुंतवणूक योजना
rupee falls against dollar
डॉलरपुढे रुपया नतमस्तक; ८४.७२ नवीन नीचांकापर्यंत घसरण
Chandra Mangal Rashi Parivartan yog
मंगळ चंद्राच्या राशी परिवर्तनामुळे ‘या’ चार राशींचे नशीब फळफळणार! मिळणार अपार पैसा अन् धन

खरेदीनंतरचा अनुभव
खरेदीनंतरच्या अनुभवामध्ये ग्राहकाच्या खरेदीचे अनुसरण करणारे सर्व परस्परसंवाद आणि भावनांचा समावेश होतो. उत्पादनाचे अनबॉक्सिंग असो, वापराचा अनुभव असो किंवा ग्राहक समर्थन संवाद असो, या क्षणांचा ग्राहकांना ब्रँड कसा समजतो यावर खोल प्रभाव पडतो. वर्तणूक अर्थशास्त्र दाखवून देते की खरेदीनंतरचे अनुभव एंडोमेंट इफेक्ट म्हणून ओळखली जाणारी घटना तयार करू शकतात. हा संज्ञानात्मक पूर्वाग्रह ग्राहकांना त्यांच्या आधीच्या मालकीच्या वस्तूंवर उच्च मूल्य ठेवण्यास प्रवृत्त करतो, ज्यामुळे संभाव्यतः त्यांच्या नवीन खरेदीमुळे त्यांच्या समाधानात वाढ होते.

आणखी वाचा: Money Mantra: डिकॉय इफेक्ट खरेदी- विक्रीवर कसा परिणाम करतो?

समाधान आणि असंतोषाची भूमिका
खरेदीनंतरच्या वर्तनात ग्राहकांचे समाधान महत्त्वाची भूमिका बजावते. समाधानी ग्राहक कायमचे गिर्‍हाईक, आणि ब्रँडचे तरफदार  बनण्याची अधिक शक्यता असते. याउलट, असंतोषामुळे नकारात्मक पुनरावलोकने, परतावा आणि अगदी परत तो  ब्रँड न वापरण्याचा विचार पक्का करतात. व्यवसाय सक्रियपणे अभिप्राय मिळवून आणि ग्राहकांच्या समस्यांचे निराकरण करून खरेदीनंतरच्या टप्प्याचा फायदा घेऊ शकतात. समस्यांचे त्वरित आणि प्रभावीपणे निराकरण केल्याने असंतुष्ट ग्राहकांना निष्ठावान ग्राहक बनवता येऊ शकते, जे खरेदीनंतरच्या वर्तनाला आकार देण्यासाठी उत्कृष्ट ग्राहक सेवेचे महत्त्व दर्शवते.

संज्ञानात्मक विसंगतीची शक्ती
संज्ञानात्मक विसंगती तेव्हा उद्भवते जेव्हा व्यक्तींना त्यांच्या विश्वास, दृष्टीकोन आणि वर्तन यांच्यातील विसंगतीमुळे मानसिक अस्वस्थता येते. ग्राहकांच्या वर्तनाच्या संदर्भात, हे खरेदीच्या निर्णयानंतर शंका किंवा पश्चात्ताप म्हणून प्रकट होऊ शकते.
वर्तणूक अर्थशास्त्र सूचित करते की संज्ञानात्मक विसंगती दूर करण्यासाठी ग्राहक त्यांच्या खरेदीसाठी आश्वासन आणि औचित्य शोधू शकतात. उत्पादन किंवा सेवेचे फायदे आणि मूल्य अधिक मजबूत करणारी सामग्री खरेदी पश्चात प्रदान करून व्यवसाय ही प्रक्रिया सुलभ करू शकतात.

मौखिक जाहिरात आणि तरफदारी
खरेदी-विक्रीनंतरचे वर्तन सहसा तोंडी शिफारसी आणि समर्थनापर्यंत विस्तारित असते. समाधानी ग्राहक त्यांचे सकारात्मक अनुभव मित्र, कुटुंब आणि ऑनलाइन समुदायांसोबत शेअर करण्याची अधिक शक्यता असते, ज्यामुळे ब्रँड जागरूकता आणि प्रतिष्ठा वाढू शकते.
व्यवसाय रेफरल प्रोग्राम्स, सोशल शेअरिंग इन्सेन्टिव्ह आणि वापरकर्त्याने व्युत्पन्न केलेल्या सामग्री मोहिमेची अंमलबजावणी करून तरफदारी करण्यास प्रोत्साहन देऊ शकतात. ही रणनीती ग्राहकांच्या सामाजिक प्रमाणीकरणाच्या आणि मान्यता मिळवण्याच्या इच्छेला स्पर्श करतात, आणि त्यांना ब्रँडचे वकील किंवा तरफदार बनण्यास प्रवृत्त करतात.

लॉयल्टी प्रोग्रामचे महत्त्व
लॉयल्टी प्रोग्राम ग्राहकांना बक्षीस देण्यासाठी आणि टिकवून ठेवण्यासाठी डिझाइन केले आहेत, निष्ठा आणि सतत प्रतिबद्धतेची भावना वाढवतात. वर्तणूक अर्थशास्त्र असे दर्शविते की हे कार्यक्रम परस्परतेची भावना निर्माण करू शकतात, जेथे ग्राहकांना मिळालेल्या पुरस्कारांचे समर्थन करण्यासाठी ब्रँडकडून खरेदी  सुरू ठेवणे बंधनकारक वाटते. प्रभावी लॉयल्टी प्रोग्राम तयार करून, व्यवसाय केवळ ग्राहक टिकवून ठेवू शकत नाहीत तर पुनरावृत्ती खरेदी आणि ब्रँड निष्ठा यांना प्रोत्साहन देऊन खरेदीनंतरच्या वर्तनावर प्रभाव टाकू शकतात.

निष्कर्ष
खरेदीनंतरचा टप्पा हा ग्राहक प्रवासातील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे, जिथे अनुभव, भावना आणि परस्परसंवाद ग्राहकांच्या वर्तनाला आकार देत राहतात. ब्रँड निष्ठा, समर्थन आणि दीर्घकालीन ग्राहक संबंध जोपासण्याचे उद्दिष्ट असलेल्या व्यवसायांसाठी खरेदी-विक्रीनंतरच्या वर्तनाची गतिशीलता समजून घेणे आवश्यक आहे. ग्राहकांशी सक्रियपणे गुंतून, त्यांच्या गरजा पूर्ण करून आणि खरेदीनंतरचे सकारात्मक अनुभव वाढवून, व्यवसाय ब्रँड चॅम्पियन आणि वकील तयार करण्यासाठी वर्तनात्मक अर्थशास्त्राच्या सामर्थ्याचा उपयोग करू शकतात. खरेदीने प्रवास संपत नाही; हे एक सततचे नाते आहे ज्याचा सांभाळ केल्यावर, बाजारपेठेत शाश्वत यश मिळवू शकते.

पुढील लेखात, आपण आर्थिक निवडींमध्ये निर्णय घेण्याच्या पूर्वाग्रहांच्या क्षेत्राचा अभ्यास करू, संज्ञानात्मक शॉर्टकट आणि पूर्वाग्रह व्यक्ती त्यांचे वित्त व्यवस्थापित कसे करतात आणि त्याचा कसा परिणाम होतो याचा शोध घेऊयात. आर्थिक निर्णय घेण्याच्या गुंतागुंतीचा उलगडा करत असतानाच्या या प्रवासात सामील व्हा. 

Story img Loader